AQI

Sign In

Subscribe Whatsapp Channel

તાજા સમાચાર ક્રિકેટ ન્યૂઝ ગુજરાત વીડિયોઝ ફોટો ગેલેરી રાશિફળ ટેકનોલોજી રાષ્ટ્રીય વર્લ્ડ બિઝનેસ વેબસ્ટોરી મનોરંજન ટ્રેન્ડિંગ ટોપિક કૃષિ મહારાષ્ટ્ર

Nalanda University History: શિક્ષણનું સૌથી મોટું કેન્દ્ર કેવી રીતે બન્યું ખંડેર ? જાણો નાલંદા યુનિવર્સિટીનો ઇતિહાસ

તક્ષશિલા પછી નાલંદા યુનિવર્સિટીની ચર્ચા થાય છે. બિહારના નાલંદામાં આવેલી આ યુનિવર્સિટીમાં આઠમી સદીથી 12મી સદીની વચ્ચે વિશ્વના ઘણા દેશોના વિદ્યાર્થીઓ આ યુનિવર્સિટીમાં અભ્યાસ કરવા આવ્યા હતા.

TV9 Gujarati | Edited By: Jayraj Vala | Updated on: Jan 05, 2022 | 5:37 PM

જ્યારે પણ દુનિયાની સૌથી જૂની શૈક્ષણિક સંસ્થાઓની વાત આવે છે ત્યારે નાલંદા યુનિવર્સિટીનું નામ સૌથી ઉપર આવે છે. પ્રાચીન નાલંદા યુનિવર્સિટીના (Nalanda University) અવશેષો આજે પણ બિહારની રાજધાની પટનાથી લગભગ 120 કિમી દક્ષિણ-ઉત્તરમાં જોઈ શકાય છે. ઇતિહાસકારોના મતે, તે ભારતમાં ઉચ્ચ શિક્ષણનું સૌથી મહત્વપૂર્ણ અને વિશ્વ વિખ્યાત કેન્દ્ર હતું. — જ્યારે પણ દુનિયાની સૌથી જૂની શૈક્ષણિક સંસ્થાઓની વાત આવે છે ત્યારે નાલંદા યુનિવર્સિટીનું નામ સૌથી ઉપર આવે છે. પ્રાચીન નાલંદા યુનિવર્સિટીના (Nalanda University) અવશેષો આજે પણ બિહારની રાજધાની પટનાથી લગભગ 120 કિમી દક્ષિણ-ઉત્તરમાં જોઈ શકાય છે. ઇતિહાસકારોના મતે, તે ભારતમાં ઉચ્ચ શિક્ષણનું સૌથી મહત્વપૂર્ણ અને વિશ્વ વિખ્યાત કેન્દ્ર હતું.
1 / 6

બિહારના નાલંદામાં આવેલી આ યુનિવર્સિટીમાં આઠમી સદીથી 12મી સદીની વચ્ચે વિશ્વના ઘણા દેશોના વિદ્યાર્થીઓ આ યુનિવર્સિટીમાં અભ્યાસ કરવા આવ્યા હતા. કહેવાય છે કે, આ યુનિવર્સિટીમાં કોરિયા, જાપાન, ચીન, તિબેટ, ઈન્ડોનેશિયા, ફ્રાન્સ અને તુર્કીના વિદ્યાર્થીઓ આવતા હતા. આજે તે યુનિવર્સિટી ખંડેરમાં ફેરવાઈ ગઈ છે. ચાલો વિશ્વની પ્રથમ યુનિવર્સિટી (Nalanda University History) ના ઇતિહાસ પર એક નજર કરીએ. — બિહારના નાલંદામાં આવેલી આ યુનિવર્સિટીમાં આઠમી સદીથી 12મી સદીની વચ્ચે વિશ્વના ઘણા દેશોના વિદ્યાર્થીઓ આ યુનિવર્સિટીમાં અભ્યાસ કરવા આવ્યા હતા. કહેવાય છે કે, આ યુનિવર્સિટીમાં કોરિયા, જાપાન, ચીન, તિબેટ, ઈન્ડોનેશિયા, ફ્રાન્સ અને તુર્કીના વિદ્યાર્થીઓ આવતા હતા. આજે તે યુનિવર્સિટી ખંડેરમાં ફેરવાઈ ગઈ છે. ચાલો વિશ્વની પ્રથમ યુનિવર્સિટી (Nalanda University History) ના ઇતિહાસ પર એક નજર કરીએ.
2 / 6

નાલંદા પ્રાચીન ભારતમાં ઉચ્ચ શિક્ષણનું સૌથી મહત્વપૂર્ણ અને પ્રખ્યાત કેન્દ્ર હતું. બૌદ્ધકાળ દરમિયાન ભારત શિક્ષણનું કેન્દ્ર હતું. આ યુનિવર્સિટીની સ્થાપના ગુપ્ત શાસક કુમારગુપ્ત પ્રથમ (450-470) દ્વારા કરવામાં આવી હતી. નવમી સદીથી બારમી સદી સુધી, આ યુનિવર્સિટીએ આંતરરાષ્ટ્રીય ખ્યાતિ મેળવી. અહીં એટલા બધા પુસ્તકો રાખવામાં આવ્યા હતા કે, તેમની ગણતરી કરવી સરળ ન હતી. આ યુનિવર્સિટીમાં દરેક વિષયના પુસ્તકો હાજર હતા. — નાલંદા પ્રાચીન ભારતમાં ઉચ્ચ શિક્ષણનું સૌથી મહત્વપૂર્ણ અને પ્રખ્યાત કેન્દ્ર હતું. બૌદ્ધકાળ દરમિયાન ભારત શિક્ષણનું કેન્દ્ર હતું. આ યુનિવર્સિટીની સ્થાપના ગુપ્ત શાસક કુમારગુપ્ત પ્રથમ (450-470) દ્વારા કરવામાં આવી હતી. નવમી સદીથી બારમી સદી સુધી, આ યુનિવર્સિટીએ આંતરરાષ્ટ્રીય ખ્યાતિ મેળવી. અહીં એટલા બધા પુસ્તકો રાખવામાં આવ્યા હતા કે, તેમની ગણતરી કરવી સરળ ન હતી. આ યુનિવર્સિટીમાં દરેક વિષયના પુસ્તકો હાજર હતા.
3 / 6

પ્રાચીન નાલંદા યુનિવર્સિટીમાં ત્રણસો ઓરડાઓ, સાત મોટા ઓરડાઓ અને અભ્યાસ માટે નવ માળનું પુસ્તકાલય હતું, જેમાં ત્રણ લાખથી વધુ પુસ્તકો હતા. પ્રાચીન નાલંદા યુનિવર્સિટીનું સમગ્ર કેમ્પસ એક વિશાળ દિવાલથી ઘેરાયેલું હતું, જેમાં મુખ્ય પ્રવેશદ્વાર હતો. — પ્રાચીન નાલંદા યુનિવર્સિટીમાં ત્રણસો ઓરડાઓ, સાત મોટા ઓરડાઓ અને અભ્યાસ માટે નવ માળનું પુસ્તકાલય હતું, જેમાં ત્રણ લાખથી વધુ પુસ્તકો હતા. પ્રાચીન નાલંદા યુનિવર્સિટીનું સમગ્ર કેમ્પસ એક વિશાળ દિવાલથી ઘેરાયેલું હતું, જેમાં મુખ્ય પ્રવેશદ્વાર હતો.
4 / 6

1199 માં, ઓટ્ટોમન આક્રમણખોર બખ્તિયાર ખિલજીએ આ યુનિવર્સિટીને સળગાવીને સંપૂર્ણ રીતે નાશ કર્યો. કેટલાક ઈતિહાસકારો કહે છે કે, આ યુનિવર્સિટીમાં એટલા બધા પુસ્તકો હતા કે આખા ત્રણ મહિના સુધી આગ સળગતી રહી. દરેક વ્યક્તિએ નાલંદા વિશ્વવિદ્યાલયનો ભૂતકાળ અને તેનો ભવ્ય ઇતિહાસ જાણવો જોઈએ. — 1199 માં, ઓટ્ટોમન આક્રમણખોર બખ્તિયાર ખિલજીએ આ યુનિવર્સિટીને સળગાવીને સંપૂર્ણ રીતે નાશ કર્યો. કેટલાક ઈતિહાસકારો કહે છે કે, આ યુનિવર્સિટીમાં એટલા બધા પુસ્તકો હતા કે આખા ત્રણ મહિના સુધી આગ સળગતી રહી. દરેક વ્યક્તિએ નાલંદા વિશ્વવિદ્યાલયનો ભૂતકાળ અને તેનો ભવ્ય ઇતિહાસ જાણવો જોઈએ.
5 / 6

તક્ષશિલા પછી નાલંદા યુનિવર્સિટીની ચર્ચા થાય છે. આ શિક્ષણ કેન્દ્રમાં હિનયાન બૌદ્ધ ધર્મ તેમજ અન્ય ધર્મના વિદ્યાર્થીઓ અને ઘણા દેશોના વિદ્યાર્થીઓ અભ્યાસ કરતા હતા. અહીં માત્ર ધર્મ જ નહીં પરંતુ રાજકારણ, શિક્ષણ, ઇતિહાસ, જ્યોતિષ, વિજ્ઞાન વગેરે પણ ભણાવવામાં આવતા હતા. આજે તે બિહાર રાજ્યનું મુખ્ય આકર્ષણ છે. — તક્ષશિલા પછી નાલંદા યુનિવર્સિટીની ચર્ચા થાય છે. આ શિક્ષણ કેન્દ્રમાં હિનયાન બૌદ્ધ ધર્મ તેમજ અન્ય ધર્મના વિદ્યાર્થીઓ અને ઘણા દેશોના વિદ્યાર્થીઓ અભ્યાસ કરતા હતા. અહીં માત્ર ધર્મ જ નહીં પરંતુ રાજકારણ, શિક્ષણ, ઇતિહાસ, જ્યોતિષ, વિજ્ઞાન વગેરે પણ ભણાવવામાં આવતા હતા. આજે તે બિહાર રાજ્યનું મુખ્ય આકર્ષણ છે.
6 / 6

Related Photo Gallery

ફ્રિજ, વોશિંગ મશીન જેવા ઉપકરણોમાં કેમ 3 પિનવાળો પ્લગ હોય છે?

સોનું થયું વધારે મોંઘુ, ચાંદીની ચમક પણ સતત બીજા દિવસે વધી

5 વખતના વિશ્વ ચેસ ચેમ્પિયન વિશ્વનાથન આનંદનો આવો છે પરિવાર

બ્રેસ્ટ ઑગ્મેન્ટેશન શું છે?

શું સરકાર તમારી જમીન સંમતિ વિના લઈ શકે છે?

ભાગીદારી વ્યવસાયમાં પ્રવેશવાનું ટાળો, તમારું ઘર મહેમાનોથી ભરાઈ શકે છે

IT સેક્ટરમાં મોટી તેજીના સંકેત, આ ત્રણ શેર માટે મળ્યા Buy Signal

સોનામાં ₹1685 અને ચાંદીમાં ₹10,400 નો જોરદાર વધારો

ભારતીય રેલવેએ કર્યું કારનામું! હવે તો બ્રિટન, રશિયા અને ચીન પણ પાછળ

ગીઝર ચાલુ કરતા પહેલા આ ભૂલ ન કરતાં

ઉપરકોટ કિલ્લાના નામ પાછળનો શું છે ઈતિહાસ ? જાણો આખી વાર્તા

એક એવું રેલવે સ્ટેશન, જ્યાંથી દેશના દરેક ખૂણામાં સીધી ટ્રેન મળે છે

ATMમાં એક સમયે કેટલા લાખ રૂપિયા રાખી શકાય?

ભારતની સૌથી ધીમી ટ્રેન, છતાં દુનિયાભરના પ્રવાસીઓની પસંદ, જાણો નામ

આ 10 સ્ટોક આપશે 'અદભૂત રિટર્ન'! તમારી પાસે કયા શેર છે?

સ્માર્ટ ટીવીની પાવર લાઇટ પરથી જ ખબર પડી જશે TVનો ફોલ્ટ

આ શહેરોમાં યોજાશે ઈન્ટરનેશનલ કાઈટ ફેસ્ટિવલ

દેવાથી છુટકારો મેળવવા માટે આ ત્રણ સરળ રીતો તમને કોઈ નહીં જણાવે

BSNL લાવ્યું અત્યાર સુધીનો સૌથી સસ્તો પ્લાન, રોજ 5 રુપિયામાં મળશે 2GB

Jioનો ન્યૂ યર પ્લાન ! રુ 500માં 2GB ડેટા અને 12 OTTનું સબસ્ક્રિપ્શન

યાદશક્તિ વધારવા માટે તમારા આહારમાં સામેલ કરો આ સુપરફુડ્સ - Photos

ચાંદીના ભાવ કેમ આટલા વધી રહ્યા છે? કોણ ખરીદી રહ્યું છે આટલી બધી ચાંદી?

જો કોઈ બેંક નિયમોનું ઉલ્લંઘન કરે તો શું કરવું જોઈએ?

મની પ્લાન્ટમાં સિક્કો મુકવાથી શું થાય છે? જાણો વાસ્તુનો આ ઉપાય

આ 6 કલાકારો 2026માં બોલિવૂડમાં એન્ટ્રી કરશે

2025ના અંતમાં આ 3 રાશિની કિસ્મત સોનાની જેમ ચમકશે

સૂતા પહેલા અનપ્લગ કરો આ 6 ગેજેટ્સ, બચાવશે હજારોનું વીજળીનું બિલ

સપ્તાહના પહેલા દિવસે જ ઘટ્યો સોનાનો ભાવ, ચાંદીનો ભાવ પણ ઘટ્યો

શું ટ્રાફિક પોલીસને કોઈને થપ્પડ મારવાનો અધિકાર છે?

42 વર્ષ અભિનેત્રીનો આવો છે પરિવાર

આ સ્ટોકમાં કરી દો રોકાણ

વૈવાહિક જીવનમાં તણાવ આવી શકે છે, તમારા ખર્ચાઓ પર નિયંત્રણ રાખો

તમને જોઈને Dog કેમ ભસે છે? તમે નહીં જાણતા હોવ

આ '4 IPO' એ વર્ષ 2025 માં મજબૂત રિટર્ન આપ્યું

કયા દેશના લોકો સૌથી વધુ દારૂ પીવે છે? ભારત કયા નંબરે છે?

આ દિવસે ભૂલથી પણ સાવરણી ન ખરીદતા

અમદાવાદને મળશે નવું નજરાણું, બની રહ્યું છે 'રેલ કોચ રેસ્ટોરન્ટ'

દરરોજ 1 કલાક ગીઝર ચાલુ રાખશો તો કેટલુ વીજળી બિલ આવશે?

10,000mAh બેટરીવાળા 'સ્માર્ટફોન' જલ્દી જ માર્કેટમાં 'એન્ટ્રી' કરશે

વાસ્તુ દોષ દૂર કરવા માટે કરો આ ખાસ મંત્રોનો જાપ, જાણો તેના ફાયદા

રિચાર્જ મોંઘા થાય તે પહેલાં ખરીદો આ Jio પ્લાન,365 દિવસની ઝંઝટ ખતમ

મુકેશ અંબાણી લોકોને સસ્તામાં આપશે ગ્રીન અને ક્લીન એનર્જી..

આ 4 શેર રોકાણકારોને કરાવી શકે છે ડબલ નફો, એક્સપર્ટે આપી ખરીદવાની રાય

આ દેશમાં પાણી કરતાં પણ સસ્તું વેચાય છે 'પેટ્રોલ'!

દૂધ ગમે તેટલું પાતળું હોય, ચા બનશે એકદમ જાડી

શિયાળાનું સુપરફૂડ શક્કરિયા, જાણો તેના ફાયદા

આ 5 ભારતીય ખેલાડીઓ પહેલી વખત T20 વર્લ્ડ કપ રમશે

ઈચ્છામૃત્યુ અંગેનો કાયદા શું છે?

ભારતની આ 5 જગ્યા, જ્યાંથી નથી ઉડી શકતુ વિમાન, જાણો શું છે કારણ?

તમારા ઘરમાં નેગેટિવ એનર્જી છે કે નહીં? વાસ્તુના આ ઉપાયથી કરી શકશો ચેક

Web Stories View more

ધુરંધર ફિલ્મના ડિરેક્ટરનો આવો છે પરિવાર

'બોર્ડર 2' ની અભિનેત્રીનો આવો છે પરિવાર

T20 વર્લ્ડ કપ 2026 માં ટીમ ઈન્ડિયા ક્યારે અને કોની સામે ટકરાશે?

Stock Market: 1 શેર ઉપર '2 શેર' ફ્રી! ચોખાના બિઝનેસમાં જોડાયેલી અગ્રણી કંપનીએ રોકાણકારોને ભેટ આપી

ક્રિકેટ કરતા 10 ગણી વધુ છે ફૂટબોલ વર્લ્ડ કપ 2026 ની પ્રાઈઝ મની

ગીઝર ફાટતા પહેલા તમને દેખાશે આ 5 સંકેતો, જાણી લો

Latest News View more

6 વર્ષમાં ડબલ થઇ ગઇ હેલ્થ ઇન્સ્યોરન્સની ફરિયાદો, કેમ વધી રહ્યા છે કેસ?

ફ્રિજ, વોશિંગ મશીન જેવા ઉપકરણોમાં કેમ 3 પિનવાળો પ્લગ હોય છે?

નિફ્ટી 26150 ની નીચે, સેન્સેક્સ 130 પોઈન્ટ ઘટ્યો

સોનું થયું વધારે મોંઘુ, ચાંદીની ચમક પણ સતત બીજા દિવસે વધી

તમારું સ્વાસ્થ્ય સારું રહેશે, નાણાકીય સ્થિતિ સુધરશે

Latest Videos View more

તમારું સ્વાસ્થ્ય સારું રહેશે, નાણાકીય સ્થિતિ સુધરશે

ચાઈનીઝ દોરીના ઉત્પાદન મૂળ સુધી પહોંચેલી પોલીસ, જુઓ Video

સુરત ગોડાદરામાં ફર્નિચરના ગોડાઉનમાં ભીષણ આગ

ટ્રાફિક મેનેજમેન્ટ માટે AMC નો એક્શન પ્લાન તૈયાર - જુઓ Video

હરિત ઊર્જાની દિશામાં ઐતિહાસિક પગલું, ગોરજમાં સૂર્યની શક્તિનો ઉપયોગ

મનસુખ વસાવા-ચૈતર વસાવાના સામ સામે આક્ષેપો, જુઓ Video

વડોદરામાં આંગણવાડી બહાર જ ગંદકી અને કચરાના ગંજ, દારૂની થેલીઓએ ખોલી પોલ

નીતિન પટેલે કહ્યું- કેટલાક ભાજપનો ખેસ પહેરીને સીધા હોદ્દા માંગે છે

જૈન પરિવારની 7 વર્ષની દીકરીની દીક્ષા લેવાના નિર્ણય પર કોર્ટે લગાવી રોક

ભરૂચમાં જાહેર રસ્તા પર રીલ બનાવનાર 5 ની ધરપકડ કરાઇ

ફોટો સ્ટોરી

રીલ્સ

વીડિયોઝ