AQI

Sign In

Subscribe Whatsapp Channel

તાજા સમાચાર ક્રિકેટ ન્યૂઝ ગુજરાત વીડિયોઝ ફોટો ગેલેરી રાશિફળ ટેકનોલોજી રાષ્ટ્રીય વર્લ્ડ બિઝનેસ વેબસ્ટોરી મનોરંજન ટ્રેન્ડિંગ ટોપિક કૃષિ મહારાષ્ટ્ર

Nalanda University History: શિક્ષણનું સૌથી મોટું કેન્દ્ર કેવી રીતે બન્યું ખંડેર ? જાણો નાલંદા યુનિવર્સિટીનો ઇતિહાસ

તક્ષશિલા પછી નાલંદા યુનિવર્સિટીની ચર્ચા થાય છે. બિહારના નાલંદામાં આવેલી આ યુનિવર્સિટીમાં આઠમી સદીથી 12મી સદીની વચ્ચે વિશ્વના ઘણા દેશોના વિદ્યાર્થીઓ આ યુનિવર્સિટીમાં અભ્યાસ કરવા આવ્યા હતા.

TV9 Gujarati | Edited By: Jayraj Vala | Updated on: Jan 05, 2022 | 5:37 PM

જ્યારે પણ દુનિયાની સૌથી જૂની શૈક્ષણિક સંસ્થાઓની વાત આવે છે ત્યારે નાલંદા યુનિવર્સિટીનું નામ સૌથી ઉપર આવે છે. પ્રાચીન નાલંદા યુનિવર્સિટીના (Nalanda University) અવશેષો આજે પણ બિહારની રાજધાની પટનાથી લગભગ 120 કિમી દક્ષિણ-ઉત્તરમાં જોઈ શકાય છે. ઇતિહાસકારોના મતે, તે ભારતમાં ઉચ્ચ શિક્ષણનું સૌથી મહત્વપૂર્ણ અને વિશ્વ વિખ્યાત કેન્દ્ર હતું. — જ્યારે પણ દુનિયાની સૌથી જૂની શૈક્ષણિક સંસ્થાઓની વાત આવે છે ત્યારે નાલંદા યુનિવર્સિટીનું નામ સૌથી ઉપર આવે છે. પ્રાચીન નાલંદા યુનિવર્સિટીના (Nalanda University) અવશેષો આજે પણ બિહારની રાજધાની પટનાથી લગભગ 120 કિમી દક્ષિણ-ઉત્તરમાં જોઈ શકાય છે. ઇતિહાસકારોના મતે, તે ભારતમાં ઉચ્ચ શિક્ષણનું સૌથી મહત્વપૂર્ણ અને વિશ્વ વિખ્યાત કેન્દ્ર હતું.
1 / 6

બિહારના નાલંદામાં આવેલી આ યુનિવર્સિટીમાં આઠમી સદીથી 12મી સદીની વચ્ચે વિશ્વના ઘણા દેશોના વિદ્યાર્થીઓ આ યુનિવર્સિટીમાં અભ્યાસ કરવા આવ્યા હતા. કહેવાય છે કે, આ યુનિવર્સિટીમાં કોરિયા, જાપાન, ચીન, તિબેટ, ઈન્ડોનેશિયા, ફ્રાન્સ અને તુર્કીના વિદ્યાર્થીઓ આવતા હતા. આજે તે યુનિવર્સિટી ખંડેરમાં ફેરવાઈ ગઈ છે. ચાલો વિશ્વની પ્રથમ યુનિવર્સિટી (Nalanda University History) ના ઇતિહાસ પર એક નજર કરીએ. — બિહારના નાલંદામાં આવેલી આ યુનિવર્સિટીમાં આઠમી સદીથી 12મી સદીની વચ્ચે વિશ્વના ઘણા દેશોના વિદ્યાર્થીઓ આ યુનિવર્સિટીમાં અભ્યાસ કરવા આવ્યા હતા. કહેવાય છે કે, આ યુનિવર્સિટીમાં કોરિયા, જાપાન, ચીન, તિબેટ, ઈન્ડોનેશિયા, ફ્રાન્સ અને તુર્કીના વિદ્યાર્થીઓ આવતા હતા. આજે તે યુનિવર્સિટી ખંડેરમાં ફેરવાઈ ગઈ છે. ચાલો વિશ્વની પ્રથમ યુનિવર્સિટી (Nalanda University History) ના ઇતિહાસ પર એક નજર કરીએ.
2 / 6

નાલંદા પ્રાચીન ભારતમાં ઉચ્ચ શિક્ષણનું સૌથી મહત્વપૂર્ણ અને પ્રખ્યાત કેન્દ્ર હતું. બૌદ્ધકાળ દરમિયાન ભારત શિક્ષણનું કેન્દ્ર હતું. આ યુનિવર્સિટીની સ્થાપના ગુપ્ત શાસક કુમારગુપ્ત પ્રથમ (450-470) દ્વારા કરવામાં આવી હતી. નવમી સદીથી બારમી સદી સુધી, આ યુનિવર્સિટીએ આંતરરાષ્ટ્રીય ખ્યાતિ મેળવી. અહીં એટલા બધા પુસ્તકો રાખવામાં આવ્યા હતા કે, તેમની ગણતરી કરવી સરળ ન હતી. આ યુનિવર્સિટીમાં દરેક વિષયના પુસ્તકો હાજર હતા. — નાલંદા પ્રાચીન ભારતમાં ઉચ્ચ શિક્ષણનું સૌથી મહત્વપૂર્ણ અને પ્રખ્યાત કેન્દ્ર હતું. બૌદ્ધકાળ દરમિયાન ભારત શિક્ષણનું કેન્દ્ર હતું. આ યુનિવર્સિટીની સ્થાપના ગુપ્ત શાસક કુમારગુપ્ત પ્રથમ (450-470) દ્વારા કરવામાં આવી હતી. નવમી સદીથી બારમી સદી સુધી, આ યુનિવર્સિટીએ આંતરરાષ્ટ્રીય ખ્યાતિ મેળવી. અહીં એટલા બધા પુસ્તકો રાખવામાં આવ્યા હતા કે, તેમની ગણતરી કરવી સરળ ન હતી. આ યુનિવર્સિટીમાં દરેક વિષયના પુસ્તકો હાજર હતા.
3 / 6

પ્રાચીન નાલંદા યુનિવર્સિટીમાં ત્રણસો ઓરડાઓ, સાત મોટા ઓરડાઓ અને અભ્યાસ માટે નવ માળનું પુસ્તકાલય હતું, જેમાં ત્રણ લાખથી વધુ પુસ્તકો હતા. પ્રાચીન નાલંદા યુનિવર્સિટીનું સમગ્ર કેમ્પસ એક વિશાળ દિવાલથી ઘેરાયેલું હતું, જેમાં મુખ્ય પ્રવેશદ્વાર હતો. — પ્રાચીન નાલંદા યુનિવર્સિટીમાં ત્રણસો ઓરડાઓ, સાત મોટા ઓરડાઓ અને અભ્યાસ માટે નવ માળનું પુસ્તકાલય હતું, જેમાં ત્રણ લાખથી વધુ પુસ્તકો હતા. પ્રાચીન નાલંદા યુનિવર્સિટીનું સમગ્ર કેમ્પસ એક વિશાળ દિવાલથી ઘેરાયેલું હતું, જેમાં મુખ્ય પ્રવેશદ્વાર હતો.
4 / 6

1199 માં, ઓટ્ટોમન આક્રમણખોર બખ્તિયાર ખિલજીએ આ યુનિવર્સિટીને સળગાવીને સંપૂર્ણ રીતે નાશ કર્યો. કેટલાક ઈતિહાસકારો કહે છે કે, આ યુનિવર્સિટીમાં એટલા બધા પુસ્તકો હતા કે આખા ત્રણ મહિના સુધી આગ સળગતી રહી. દરેક વ્યક્તિએ નાલંદા વિશ્વવિદ્યાલયનો ભૂતકાળ અને તેનો ભવ્ય ઇતિહાસ જાણવો જોઈએ. — 1199 માં, ઓટ્ટોમન આક્રમણખોર બખ્તિયાર ખિલજીએ આ યુનિવર્સિટીને સળગાવીને સંપૂર્ણ રીતે નાશ કર્યો. કેટલાક ઈતિહાસકારો કહે છે કે, આ યુનિવર્સિટીમાં એટલા બધા પુસ્તકો હતા કે આખા ત્રણ મહિના સુધી આગ સળગતી રહી. દરેક વ્યક્તિએ નાલંદા વિશ્વવિદ્યાલયનો ભૂતકાળ અને તેનો ભવ્ય ઇતિહાસ જાણવો જોઈએ.
5 / 6

તક્ષશિલા પછી નાલંદા યુનિવર્સિટીની ચર્ચા થાય છે. આ શિક્ષણ કેન્દ્રમાં હિનયાન બૌદ્ધ ધર્મ તેમજ અન્ય ધર્મના વિદ્યાર્થીઓ અને ઘણા દેશોના વિદ્યાર્થીઓ અભ્યાસ કરતા હતા. અહીં માત્ર ધર્મ જ નહીં પરંતુ રાજકારણ, શિક્ષણ, ઇતિહાસ, જ્યોતિષ, વિજ્ઞાન વગેરે પણ ભણાવવામાં આવતા હતા. આજે તે બિહાર રાજ્યનું મુખ્ય આકર્ષણ છે. — તક્ષશિલા પછી નાલંદા યુનિવર્સિટીની ચર્ચા થાય છે. આ શિક્ષણ કેન્દ્રમાં હિનયાન બૌદ્ધ ધર્મ તેમજ અન્ય ધર્મના વિદ્યાર્થીઓ અને ઘણા દેશોના વિદ્યાર્થીઓ અભ્યાસ કરતા હતા. અહીં માત્ર ધર્મ જ નહીં પરંતુ રાજકારણ, શિક્ષણ, ઇતિહાસ, જ્યોતિષ, વિજ્ઞાન વગેરે પણ ભણાવવામાં આવતા હતા. આજે તે બિહાર રાજ્યનું મુખ્ય આકર્ષણ છે.
6 / 6

Related Photo Gallery

કડકડતી ઠંડીમાં તમારા ગીઝરમાં પાણી મોડું ગરમ થઈ રહ્યું છે?

ગંભીર કોચ નહીં પણ મેનેજર છે, કપિલ દેવનું ચોંકાવનારું નિવેદન

શું ભીંડાનું પાણી પીવાથી ખરેખર વજન ઘટે છે? જાણો

શું તમે ભારતના પહેલા રેલવે સ્ટેશનનું નામ જાણો છો?

ઠંડીમાં બાઇક વારંવાર બંધ થઈ જાય છે ? જાણો 5 મોટાં કારણ અને તેના ઉપાય

રાત્રે સૂતા પહેલા ફક્ત એક એલચી ખાવાના ફાયદા જાણી ચોંકી જશો

ઘરે તમારા Pet Dog ને એકલું મૂકવાના છો, જાણી લો કેવી તૈયારી કરવી

84 દિવસની વેલિડિટી સાથે જિયોનો સૌથી સસ્તો પ્લાન, ઓછી કિંમતે ઘણા લાભ

નવા વર્ષે શનિ આ 4 રાશિના જાતકો પર વરસાવશે પૈસા, સુખ-સમુદ્ધિ લાવશે

ગુજરાતની કંપની લાવી રહી છે 'IPO', પ્રાઇસ બેન્ડ ₹108 થી ₹114 ની વચ્ચે

યશસ્વી જયસ્વાલે પોતાની બીમારી અંગે મોટી અપડેટ આપી

ICICI Prudentialના IPO એ કરી દીધો કમાલ, 20%ના નફા સાથે થયો લિસ્ટ

સૌરવ ગાંગુલીએ 50 કરોડનો માનહાનિનો દાવો કર્યો

ફક્ત 15,000 રૂપિયામાં દર મહિને 40,000 થી 50,000 રૂપિયા કમાશો

EPFOનો મોટો નિર્ણય, નોકરી બદલનારાઓ માટે ખુશખબર

અચાનક એવું શું થયું કે એક જ દિવસમાં Olaનો શેર 10% વધ્યો? જાણો કારણ

Post Office Scheme : ફક્ત વ્યાજમાંથી જ થશે રૂપિયા 2.5 લાખની કમાણી

જો તુલસીના છોડ પાસે દુર્વા ઘાસ ઉગવુ શુભ કે અશુભ?જાણો વાસ્તુ શું કહે છે

વિદેશમાં ભણવું થયું મોંઘુ! રુ 4 લાખ સુધી વધશે અમેરિકામાં ભણતરનો ખર્ચ

જો પાણી ગરમ કરતા ગીઝર આપી રહ્યું આવા સંકેત, તો ખરાબ થઈ રહ્યું છે તે

સતત ત્રીજા દિવસે વધ્યો સોનાનો ભાવ, ચાંદીમાં પણ ઉછાળો, જાણો આજની કિંમત

નીતુ ચંદ્રાનો આવો છે પરિવાર

મેષથી મીન સુધીની તમામ રાશિઓનું સંપૂર્ણ રાશિફળ

સોનું સ્થિર પણ ચાંદી બેકાબૂ! જાણો લેટેસ્ટ ભાવ

રેલવે ટ્રેક પર દેખાતા T/P અને T/G ના ચિહ્નો શું દર્શાવે છે?

બાળકો માટે પરફેક્ટ નાસ્તો: પાલક–સાબુદાણાના વડા જે સ્વાદમાં છે લાજવાબ

જેના પર KKR એ કરોડો ખર્ચ્યા, હવે તે આટલા દિવસ IPLમાં નહીં રમે

Jioનો 336 દિવસનો સસ્તો પ્લાન, માત્ર 1748 રુપિયામાં મળશે ઘણા બધા લાભ

બીયરની બોટલ કેપ્સ પર 21 આરા કેમ હોય છે?

શિયાળામાં ઠંડા પાણીથી સ્નાન: ફાયદા જાણો અને નિષ્ણાતની સલાહ

બોલિવૂડ ડિરેક્ટરને લઈ ભારતીય ક્રિકેટરની બહેને કર્યો ચોંકાવનારો ખુલાસો

ગાંગુલીએ ખરીદી ટીમ, મેન્ટર તરીકે પણ કરશે કામ

BSNLનો આ પ્લાન 300 દિવસ સુધી એક્ટિવ રાખશે સિમ, જાણો રિચાર્જના ફાયદા

એક જ વર્ષમાં ચાંદીમાં થયો 135%નો વધારો, હવે રોકાણ કરવું કે વેચી દેવું?

25 ડિસેમ્બરથી આ રાશિઓના શરૂ થવાના છે ગોલ્ડન દિવસો ! મંગળ કરશે ભાગ્યોદય

લવિંગ, એલચી કે આદુવાળી ચા? શિયાળામાં કઈ ચા છે વધુ ફાયદાકારક

ભારતના આ મંદિરમાં ભગવાનની નહીં પણ શ્વાનની થાય છે પૂજા, રસપ્રદ છે કારણ

SEBI એ મ્યુચ્યુઅલ ફંડના નિયમોમાં કર્યો મોટો ફેરફાર

Pet Dog ની કેર કરવા અપનાવો આ 7 ટિપ્સ, નહીં પડે બીમાર

Christmas 2025: ક્રિસમસ માટે લાલ, લીલો અને સફેદ રંગનું મહત્ત્વ

મીશોનો શેર બન્યો મલ્ટીબેગર, 7 દિવસમાં રોકાણકારોને કર્યા માલામાલ

2026 શરૂ થાય તે પહેલાં ઘરમાં લાવો આ વસ્તુ, ધનની થશે વર્ષા

ફ્રિજ ખોલતા અને બંધ કરતા લાગે છે ઈલેક્ટ્રિક ઝટકો? જાણો કારણ

સોનાના ભાવમાં ફરી મોટો વધારો, ચાંદીના ભાવ પણ વધ્યા, ચેક કરો આજનો ભાવ

Pushpa 2ની ડાન્સિંગ ક્વિનનો આવો છે પરિવાર

લગ્ન પ્રસંગ કે અન્ય પ્રસંગે કિન્નર વધારે પૈસા માંગે તો શું કાયદો છે?

ઘરેલું બાબતો પર તાત્કાલિક ધ્યાન આપો, આજે તમે ખૂબ વ્યસ્ત રહેશો

થિયેટરમાં કઈ સીટ છે બેસ્ટ? હવે ફિલ્મ જોવાનો આનંદ થશે બમણો

આ IPO એલોટ થશે, તો શેરની કિંમત ₹3,000 ને પાર જઈ શકે છે

1 શેર ઉપર 5 શેર મળશે! જાન્યુઆરીમાં રેકોર્ડ તારીખ

Web Stories View more

ક્રિકેટ કરતા 10 ગણી વધુ છે ફૂટબોલ વર્લ્ડ કપ 2026 ની પ્રાઈઝ મની

ગીઝર ફાટતા પહેલા તમને દેખાશે આ 5 સંકેતો, જાણી લો

20 સેકન્ડમાં જ સીતાફળના બી થઈ જશે અલગ, ખાવાની આવશે મજા!

દૂધ સાથે ફક્ત આ 2 ફળો જ ખાવા માટે સલામત, અન્ય ફળો પેટમાં દુખાવો અને ઉલટીનું કારણ બની શકે

આવો છે રાજ અર્જુનનો પરિવાર

શિયાળામાં હૃદય માટે કયા ડ્રાયફ્રુટ્સ ફાયદાકારક છે?

Latest News View more

કડકડતી ઠંડીમાં તમારા ગીઝરમાં પાણી મોડું ગરમ થઈ રહ્યું છે?

ગંભીર કોચ નહીં પણ મેનેજર છે, કપિલ દેવનું ચોંકાવનારું નિવેદન

શું ભીંડાનું પાણી પીવાથી ખરેખર વજન ઘટે છે? જાણો

શું તમે ભારતના પહેલા રેલવે સ્ટેશનનું નામ જાણો છો?

ભારતની સૌથી મોટી બેન્કના ATM ફ્રોડ કેસમાં 2 આરોપી સુરતથી ઝડપાયા!

Latest Videos View more

ભારતની સૌથી મોટી બેન્કના ATM ફ્રોડ કેસમાં 2 આરોપી સુરતથી ઝડપાયા!

હવે ST બસના મુસાફરો પણ પોતાની સીટ પર મગાવી શકશે મનપસંદ ફુડ પેકેટ

નકલી પોલીસે અસલી પોલીસનો ખેલ પાડ્યો, કિમ પોલીસ સ્ટેશનના PI ઝડપાયા

ગુજરાતમાં ઠંડીનો પારો 8.4 ડિગ્રીએ અટક્યો

અમદાવાદમાં શાળાઓની મનમાની, NSUI એ DEO કચેરીએ કર્યો હલ્લાબોલ

સૌરાષ્ટ્રનું ગૌરવ: જુનાગઢના ક્રેન્સની IPL-19માં SRH માટે થઈ પસંદગી

શ્વાનના બચ્ચાંને રમડતા નજરે પડ્યો સિંહ જુઓ અનોખા દ્રશ્યો

અંકલેશ્વરમાં વિકાસકાર્યોને લઈ સત્તા–વિપક્ષ એકસાથે પ્રમુખ સામે પડયા

ઘરઘાટીએ જ ઘરમાં ખાતર પાડ્યું, અમદાવાદના આ વિસ્તારમાં બની ઘટના

અમદાવાદની 7થી વધુ પ્રાયમરી સ્કૂલ સીલ કરવામાં આવી

ફોટો સ્ટોરી

રીલ્સ

વીડિયોઝ