5

તાજા સમાચાર ક્રિકેટ ગુજરાત વીડિયોઝ ફોટો ગેલેરી ચૂંટણી રાશિફળ ટેકનોલોજી રાષ્ટ્રીય વર્લ્ડ બિઝનેસ વેબસ્ટોરી મનોરંજન ટ્રેન્ડિંગ ટોપિક કૃષિ મહારાષ્ટ્ર

Nalanda University History: શિક્ષણનું સૌથી મોટું કેન્દ્ર કેવી રીતે બન્યું ખંડેર ? જાણો નાલંદા યુનિવર્સિટીનો ઇતિહાસ

તક્ષશિલા પછી નાલંદા યુનિવર્સિટીની ચર્ચા થાય છે. બિહારના નાલંદામાં આવેલી આ યુનિવર્સિટીમાં આઠમી સદીથી 12મી સદીની વચ્ચે વિશ્વના ઘણા દેશોના વિદ્યાર્થીઓ આ યુનિવર્સિટીમાં અભ્યાસ કરવા આવ્યા હતા.

TV9 Gujarati | Edited By: Jayraj Vala | Updated on: Jan 05, 2022 | 5:37 PM

જ્યારે પણ દુનિયાની સૌથી જૂની શૈક્ષણિક સંસ્થાઓની વાત આવે છે ત્યારે નાલંદા યુનિવર્સિટીનું નામ સૌથી ઉપર આવે છે. પ્રાચીન નાલંદા યુનિવર્સિટીના (Nalanda University) અવશેષો આજે પણ બિહારની રાજધાની પટનાથી લગભગ 120 કિમી દક્ષિણ-ઉત્તરમાં જોઈ શકાય છે. ઇતિહાસકારોના મતે, તે ભારતમાં ઉચ્ચ શિક્ષણનું સૌથી મહત્વપૂર્ણ અને વિશ્વ વિખ્યાત કેન્દ્ર હતું. — જ્યારે પણ દુનિયાની સૌથી જૂની શૈક્ષણિક સંસ્થાઓની વાત આવે છે ત્યારે નાલંદા યુનિવર્સિટીનું નામ સૌથી ઉપર આવે છે. પ્રાચીન નાલંદા યુનિવર્સિટીના (Nalanda University) અવશેષો આજે પણ બિહારની રાજધાની પટનાથી લગભગ 120 કિમી દક્ષિણ-ઉત્તરમાં જોઈ શકાય છે. ઇતિહાસકારોના મતે, તે ભારતમાં ઉચ્ચ શિક્ષણનું સૌથી મહત્વપૂર્ણ અને વિશ્વ વિખ્યાત કેન્દ્ર હતું.
1 / 6

બિહારના નાલંદામાં આવેલી આ યુનિવર્સિટીમાં આઠમી સદીથી 12મી સદીની વચ્ચે વિશ્વના ઘણા દેશોના વિદ્યાર્થીઓ આ યુનિવર્સિટીમાં અભ્યાસ કરવા આવ્યા હતા. કહેવાય છે કે, આ યુનિવર્સિટીમાં કોરિયા, જાપાન, ચીન, તિબેટ, ઈન્ડોનેશિયા, ફ્રાન્સ અને તુર્કીના વિદ્યાર્થીઓ આવતા હતા. આજે તે યુનિવર્સિટી ખંડેરમાં ફેરવાઈ ગઈ છે. ચાલો વિશ્વની પ્રથમ યુનિવર્સિટી (Nalanda University History) ના ઇતિહાસ પર એક નજર કરીએ. — બિહારના નાલંદામાં આવેલી આ યુનિવર્સિટીમાં આઠમી સદીથી 12મી સદીની વચ્ચે વિશ્વના ઘણા દેશોના વિદ્યાર્થીઓ આ યુનિવર્સિટીમાં અભ્યાસ કરવા આવ્યા હતા. કહેવાય છે કે, આ યુનિવર્સિટીમાં કોરિયા, જાપાન, ચીન, તિબેટ, ઈન્ડોનેશિયા, ફ્રાન્સ અને તુર્કીના વિદ્યાર્થીઓ આવતા હતા. આજે તે યુનિવર્સિટી ખંડેરમાં ફેરવાઈ ગઈ છે. ચાલો વિશ્વની પ્રથમ યુનિવર્સિટી (Nalanda University History) ના ઇતિહાસ પર એક નજર કરીએ.
2 / 6

નાલંદા પ્રાચીન ભારતમાં ઉચ્ચ શિક્ષણનું સૌથી મહત્વપૂર્ણ અને પ્રખ્યાત કેન્દ્ર હતું. બૌદ્ધકાળ દરમિયાન ભારત શિક્ષણનું કેન્દ્ર હતું. આ યુનિવર્સિટીની સ્થાપના ગુપ્ત શાસક કુમારગુપ્ત પ્રથમ (450-470) દ્વારા કરવામાં આવી હતી. નવમી સદીથી બારમી સદી સુધી, આ યુનિવર્સિટીએ આંતરરાષ્ટ્રીય ખ્યાતિ મેળવી. અહીં એટલા બધા પુસ્તકો રાખવામાં આવ્યા હતા કે, તેમની ગણતરી કરવી સરળ ન હતી. આ યુનિવર્સિટીમાં દરેક વિષયના પુસ્તકો હાજર હતા. — નાલંદા પ્રાચીન ભારતમાં ઉચ્ચ શિક્ષણનું સૌથી મહત્વપૂર્ણ અને પ્રખ્યાત કેન્દ્ર હતું. બૌદ્ધકાળ દરમિયાન ભારત શિક્ષણનું કેન્દ્ર હતું. આ યુનિવર્સિટીની સ્થાપના ગુપ્ત શાસક કુમારગુપ્ત પ્રથમ (450-470) દ્વારા કરવામાં આવી હતી. નવમી સદીથી બારમી સદી સુધી, આ યુનિવર્સિટીએ આંતરરાષ્ટ્રીય ખ્યાતિ મેળવી. અહીં એટલા બધા પુસ્તકો રાખવામાં આવ્યા હતા કે, તેમની ગણતરી કરવી સરળ ન હતી. આ યુનિવર્સિટીમાં દરેક વિષયના પુસ્તકો હાજર હતા.
3 / 6

પ્રાચીન નાલંદા યુનિવર્સિટીમાં ત્રણસો ઓરડાઓ, સાત મોટા ઓરડાઓ અને અભ્યાસ માટે નવ માળનું પુસ્તકાલય હતું, જેમાં ત્રણ લાખથી વધુ પુસ્તકો હતા. પ્રાચીન નાલંદા યુનિવર્સિટીનું સમગ્ર કેમ્પસ એક વિશાળ દિવાલથી ઘેરાયેલું હતું, જેમાં મુખ્ય પ્રવેશદ્વાર હતો. — પ્રાચીન નાલંદા યુનિવર્સિટીમાં ત્રણસો ઓરડાઓ, સાત મોટા ઓરડાઓ અને અભ્યાસ માટે નવ માળનું પુસ્તકાલય હતું, જેમાં ત્રણ લાખથી વધુ પુસ્તકો હતા. પ્રાચીન નાલંદા યુનિવર્સિટીનું સમગ્ર કેમ્પસ એક વિશાળ દિવાલથી ઘેરાયેલું હતું, જેમાં મુખ્ય પ્રવેશદ્વાર હતો.
4 / 6

1199 માં, ઓટ્ટોમન આક્રમણખોર બખ્તિયાર ખિલજીએ આ યુનિવર્સિટીને સળગાવીને સંપૂર્ણ રીતે નાશ કર્યો. કેટલાક ઈતિહાસકારો કહે છે કે, આ યુનિવર્સિટીમાં એટલા બધા પુસ્તકો હતા કે આખા ત્રણ મહિના સુધી આગ સળગતી રહી. દરેક વ્યક્તિએ નાલંદા વિશ્વવિદ્યાલયનો ભૂતકાળ અને તેનો ભવ્ય ઇતિહાસ જાણવો જોઈએ. — 1199 માં, ઓટ્ટોમન આક્રમણખોર બખ્તિયાર ખિલજીએ આ યુનિવર્સિટીને સળગાવીને સંપૂર્ણ રીતે નાશ કર્યો. કેટલાક ઈતિહાસકારો કહે છે કે, આ યુનિવર્સિટીમાં એટલા બધા પુસ્તકો હતા કે આખા ત્રણ મહિના સુધી આગ સળગતી રહી. દરેક વ્યક્તિએ નાલંદા વિશ્વવિદ્યાલયનો ભૂતકાળ અને તેનો ભવ્ય ઇતિહાસ જાણવો જોઈએ.
5 / 6

તક્ષશિલા પછી નાલંદા યુનિવર્સિટીની ચર્ચા થાય છે. આ શિક્ષણ કેન્દ્રમાં હિનયાન બૌદ્ધ ધર્મ તેમજ અન્ય ધર્મના વિદ્યાર્થીઓ અને ઘણા દેશોના વિદ્યાર્થીઓ અભ્યાસ કરતા હતા. અહીં માત્ર ધર્મ જ નહીં પરંતુ રાજકારણ, શિક્ષણ, ઇતિહાસ, જ્યોતિષ, વિજ્ઞાન વગેરે પણ ભણાવવામાં આવતા હતા. આજે તે બિહાર રાજ્યનું મુખ્ય આકર્ષણ છે. — તક્ષશિલા પછી નાલંદા યુનિવર્સિટીની ચર્ચા થાય છે. આ શિક્ષણ કેન્દ્રમાં હિનયાન બૌદ્ધ ધર્મ તેમજ અન્ય ધર્મના વિદ્યાર્થીઓ અને ઘણા દેશોના વિદ્યાર્થીઓ અભ્યાસ કરતા હતા. અહીં માત્ર ધર્મ જ નહીં પરંતુ રાજકારણ, શિક્ષણ, ઇતિહાસ, જ્યોતિષ, વિજ્ઞાન વગેરે પણ ભણાવવામાં આવતા હતા. આજે તે બિહાર રાજ્યનું મુખ્ય આકર્ષણ છે.
6 / 6

Follow Us:

Related Photo Gallery

10,000નું રોકાણ બની ગયું 94 કરોડ, પૈસા છાપવાનું મશીન બન્યો આ શેર

ગુજરાતમાં ઓફબીટ સ્થળોની એક વખત જરુર મુલાકાત લો

નીતા અંબાણીની મોટી વહુએ પહેર્યો ઑફ-શોલ્ડર ડ્રેસ, તસવીરો થઈ વાયરલ

આવતા અઠવાડિયે આવી રહ્યા છે 3 નવા IPO, જ્યારે 8 કંપનીઓનું થશે લિસ્ટિંગ

સ્નોફોલની મજા માણવી હોય તો રાજસ્થાનના આ હિલસ્ટેશનનો બનાવો પ્લાન

બદામથી પણ વધુ તાકતવર છે મગફળી

બરફની ચાદર વચ્ચે માણો સ્પીતી વેલીની મજા, જાણો કેટલો થશે ખર્ચ

શિયાળામાં યૂરિક એસિડને આ રીતે કરો કંટ્રોલ

હવે આ કંપનીએ કરી બોનસની જાહેરાત ! 2 મહિનામાં 50% વધ્યો શેર

13 વર્ષના વૈભવ સૂર્યવંશીએ વધુ એક ઈતિહાસ રચ્યો

વડોદરામાં ભારત અને વેસ્ટ ઈન્ડિઝની મહિલા ટીમ વચ્ચે વનડે મેચ રમાશે

ભારતનો નવો સાયબર ક્રાઈમ નંબર 1930 : આ રીતે કરશે કામ

50 રુપિયાથી પણ ઓછી કિંમતનો રિચાર્જ પ્લાન ! Jio-Airtel-Vi કે BSNL બેસ્ટ

સોનું ખરીદનારાઓ માટે સારા સમાચાર ! 5 દિવસમાં આટલું સસ્તુ થયુ સોનું

રતન ટાટાથી લઈને ઝાકિર હુસૈને આ વર્ષે દુનિયાને કહ્યું અલવિદા, જાણો અહીં

Phoneને આખી રાત ચાર્જ થવા મુકવો જોઈએ કે નહીં?

બેડમિન્ટન સ્ટાર પીવી સિંધુની નેટવર્થ વિશે જાણો

ટીમ ઈન્ડિયાએ બાંગ્લાદેશને હરાવી બદલો લીધો

પીવી સિંધુના શાહી લગ્ન સાથે જોડાયેલી ખાસ વાતો જાણો

કુંભ મેળો 2025 : અમદાવાદથી પ્રયાગરાજ પહોંચવાના સરળ રસ્તા

લગ્ન થતાં કીર્તિ સુરેશ એ છોડી ફિલ્મ ઈન્ડસ્ટ્રી ? જાણો અહીં

કુંભ મેળા 2025 માટે ભારત આવેલી અભિનેત્રીના પરિવાર વિશે જાણો

Year End પહેલા મુકેશ અંબાણીએ અમેરિકામાં કરી મોટી શોપિંગ, આ કંપની ખરીદી

Weight Loss : રાત્રે ભાત કે રોટલી? વજન ઘટાડવાનો શ્રેષ્ઠ વિકલ્પ શું

ઓલ ટાઈમ હાઈથી 20% સસ્તો મળી રહ્યો છે આ શેર, 600 રૂપિયા સુધી જશે ભાવ !

બોક્સિંગ ડે ટેસ્ટ માત્ર મેલબોર્નમાં જ શા માટે રમાય છે?

ગૌરીથી છુપાઈને અડધી રાત્રે કોના ઘરે જતો હતો શાહરૂખ ખાન?

18 ચોગ્ગા, 7 છગ્ગા અને 170 રન, 22 વર્ષના બેટ્સમેને કરી જોરદાર બેટિંગ

ગ્રીન એનર્જી કંપનીનો બિહાર સરકાર સાથે મોટો કરાર, ફોકસમાં રહેશે શેર

18 વર્ષના અફઘાનીએ રચ્યો ઈતિહાસ, સૌથી નાની ઉંમરમાં બનાવ્યો આ રેકોર્ડ

શિયાળામાં ગરમીનો અનુભવ કરાવશે આ AC, જાણો કેવી રીતે કરે છે કામ

ગ્રે માર્કેટમાં 191નો નફો દર્શાવી રહ્યો છે અમદાવાદની કંપનીનો IPO, જાણો

અર્જુન તેંડુલકર ઝીરોમાંથી હીરો બન્યો, દમદાર બોલિંગથી ટીમને અપાવી જીત

PM મોદીને કુવૈતમાં અરબી ભાષામાં લખાયેલ રામાયણ-મહાભારતની મળી ભેટ

અદાણીની આ કંપનીના શેરમાં ભૂકંપ, મુશ્કેલીમાં મુકાયા રોકાણકારો, જાણો

મુંબઈની ટીમ 382 રન બનાવ્યા બાદ પણ કર્ણાટક સામે હારી ગઈ

સારા તેંડુલકર રિવીલિંગ ડ્રેસ પહેરીને બીચ પર મસ્તી કરતી જોવા મળી

રિટેલ રોકાણકારો માટે ખુલ્યા પહેલા જ IPOએ ભેગા કર્યા 149 કરોડ રૂપિયા

ઓસ્ટ્રેલિયન મીડિયાએ કોહલી બાદ જાડેજા પર નિશાન સાધ્યું

50 રૂપિયાથી ઓછી કિંમતના સ્ટોકની કંપની આપશે બોનસ શેર, જાણો તારીખ

બોક્સિંગ ડે ટેસ્ટ પહેલા ટીમ ઈન્ડિયાને મોટો ઝટકો, રાહુલ થયો ઈજાગ્રસ્ત

મંદિરમાંથી બહાર નીકળતી વખતે ઘંટ કેમ ન વગાડવો જોઈએ?

નવરત્ન કંપનીને મળ્યો 300 કરોડનો મોટો ઓર્ડર, શેરની કિંમત છે 100થી ઓછી

શિયાળામાં માણો લદ્દાખમાં આવેલા મનમોહક ચાદર ટ્રેકની મજા

ટીમ ઈન્ડિયાએ મેલબોર્ન ટેસ્ટ માટે બનાવ્યું 'ચક્રવ્યુહ'

ભારતના આ પાડોશી દેશમાં હજારો મુસ્લિમો હોવા છતાં નથી એક પણ મસ્જિદ

કુંભ મેળો 2025: ભક્તોની સુરક્ષા માટે 220 હાઇ-ટેક તરવૈયાઓ

દાદીમાનો નખનો નિયમ : રાત્રે નખ ન કાપવા પાછળનું રહસ્ય

1 વર્ષમાં 190% વધ્યો આ સ્ટોક, નિષ્ણાતો એ આપ્યો 'BUY' ટેગ

Cancer નવી વેક્સિન કેટલી અસરકારક હશે? શું હશે કિંમત ?

Web Stories View more

Green Peas Benefits: લીલા વટાણાને કાચા ખાવાથી પણ થાય છે ગજબના ફાયદા

અભિનેત્રીએ 1 કરોડ રૂપિયાની લક્ઝરી કાર ખરીદી, જુઓ ફોટો

રતન ટાટા પાસે હતી આ 5 મોંઘી વસ્તુઓ, આટલી છે તેની કિંમત !

ભારતની 7 પ્રખ્યાત 'રમ', જે આખી દુનિયાના લોકોની છે ફેવરિટ

શિયાળામાં કાળા તલ ખાવાથી થાય છે અઢળક લાભ

Popcorn : પોપકોર્નના ફાયદા છે ગજબ! પણ આ રીતે ખાશો તો થઈ શકે છે નુકસાન

Most Read Stories

આ રાશિના જાતકોની નાણાકીય સ્થિતિ અપેક્ષા કરતા સારી રહેશે

આ રાશિના જાતકોને આર્થિક બાબતોમાં ઉતાર-ચઢાવ રહેશે

આ રાશિના જાતકોને લગ્ન સંબંધી પ્રસ્તાવો મળી શકે

આ રાશિના જાતકો અજાણ્યા વ્યક્તિ સાથે નાણાકીય વ્યવહાર ટાળો

Latest News View more

આ રાશિના જાતકોની નાણાકીય સ્થિતિ અપેક્ષા કરતા સારી રહેશે

આ રાશિના જાતકોને આર્થિક બાબતોમાં ઉતાર-ચઢાવ રહેશે

આ રાશિના જાતકોને લગ્ન સંબંધી પ્રસ્તાવો મળી શકે

આ રાશિના જાતકો અજાણ્યા વ્યક્તિ સાથે નાણાકીય વ્યવહાર ટાળો

આ રાશિના જાતકોનો ઉદ્યોગ-ધંધો સારો ચાલશે, લાભ થવાના સંકેત

Latest Videos View more

Banaskantha : ભેળસેળયુક્ત ખોરાકના કેસમાં 12 પેઢીઓને 54 લાખનો દંડ

Surat : બ્રાન્ડેડ કંપનીના નામે નકલી સિમેન્ટ વેચાતું હોવાનો પર્દાફાશ

Bhavanagar : વડવાના વોશીઘાટ પાસે યુવકને માર મારી ઘર સળગાવ્યું

અમરોલીમાં એસિડ ભરેલુ ટેન્કર પલટી ગયુ, રોડ પર એસિડ ઢોળાતા અફરાતફરી

ભાવનગરના ખેડૂતોને ફટકો, માર્કેટ યાર્ડમાં ઘટ્યા ડુંગળીના ભાવ

અમદાવાદમાં ગુનાખોરી ડામવા પોલીસ એકશનમાં, પોલીસકર્મી કોમ્બિંગમાં જોડાયા

સાબરમતી વિસ્તારમાં પાર્સલ બોમ્બનો કેસમાં 2 આરોપીની ધરપકડ

આ રાશિના જાતકોના સુખ-સુવિધામાં વધારો થશે

રાણાજીના ભાલા સાથે બાપુની ગુજરાતની રાજનીતિમાં એન્ટ્રી-Video બાપુ Uncut

ગુજરાતના આ જિલ્લાઓમાં ઠંડી વચ્ચે કમોસમી વરસાદની આગાહી