AQI

Sign In

Subscribe Whatsapp Channel

તાજા સમાચાર ક્રિકેટ ન્યૂઝ ગુજરાત વીડિયોઝ ફોટો ગેલેરી રાશિફળ ટેકનોલોજી રાષ્ટ્રીય વર્લ્ડ બિઝનેસ વેબસ્ટોરી મનોરંજન ટ્રેન્ડિંગ ટોપિક કૃષિ મહારાષ્ટ્ર

History of city name : ઉપરકોટ કિલ્લાના નામ પાછળનો શું છે ઈતિહાસ ? જાણો આખી વાર્તા

ઉપરકોટ કિલ્લો જુનાગઢની ઓળખ છે અને ગુજરાતના સૌથી પ્રાચીન કિલ્લાઓમાંનો એક છે. તેનું નામકરણ તેની ઊંચી સ્થિતિ પરથી થયું છે, જ્યારે તેનો ઇતિહાસ ભારતના પ્રાચીનથી મધ્યયુગીન સમય સુધી વિસ્તરેલો છે.

Ashvin Patel | Updated on: Dec 22, 2025 | 6:10 PM

મૌર્ય સામ્રાજ્યના સમયમાં ગિરનાર પર્વતની તળેટીમાં એક સુવ્યવસ્થિત નગર અને રક્ષણાત્મક કિલ્લાની સ્થાપના કરવામાં આવી હતી. ગુપ્ત યુગ દરમિયાન પણ આ સ્થાનનું વહીવટી અને સૈન્ય મહત્વ યથાવત રહ્યું હતું. જોકે, જ્યારે મૈત્રક વંશે સૌરાષ્ટ્રની રાજધાની જૂનાગઢમાંથી બદલીને વલ્લભી ખાતે સ્થાનાંતરિત કરી, ત્યારે આ પ્રદેશનું રાજકીય મહત્વ ધીમે ધીમે ઘટતું ગયું. આ બાદ, ચાવડા શાસકો પાસેથી વામનસ્થલી (આજનું વંથલી) પ્રાપ્ત કર્યા પછી, ચુડાસમા વંશે ઈ.સ. 875 આસપાસ જૂનાગઢ અને તેની આસપાસના વિસ્તારોમાં પોતાનું પ્રભુત્વ સ્થાપિત કર્યું અને અહીં સ્થાયી શાસન શરૂ કર્યું. (Credits: - Wikipedia) — મૌર્ય સામ્રાજ્યના સમયમાં ગિરનાર પર્વતની તળેટીમાં એક સુવ્યવસ્થિત નગર અને રક્ષણાત્મક કિલ્લાની સ્થાપના કરવામાં આવી હતી. ગુપ્ત યુગ દરમિયાન પણ આ સ્થાનનું વહીવટી અને સૈન્ય મહત્વ યથાવત રહ્યું હતું. જોકે, જ્યારે મૈત્રક વંશે સૌરાષ્ટ્રની રાજધાની જૂનાગઢમાંથી બદલીને વલ્લભી ખાતે સ્થાનાંતરિત કરી, ત્યારે આ પ્રદેશનું રાજકીય મહત્વ ધીમે ધીમે ઘટતું ગયું. આ બાદ, ચાવડા શાસકો પાસેથી વામનસ્થલી (આજનું વંથલી) પ્રાપ્ત કર્યા પછી, ચુડાસમા વંશે ઈ.સ. 875 આસપાસ જૂનાગઢ અને તેની આસપાસના વિસ્તારોમાં પોતાનું પ્રભુત્વ સ્થાપિત કર્યું અને અહીં સ્થાયી શાસન શરૂ કર્યું. (Credits: - Wikipedia)
1 / 6

10મી સદી દરમિયાન ચુડાસમા વંશના રાજા ગ્રહરિપુએ જંગલોથી ઢંકાયેલા જૂના કિલ્લાને સાફ કરી તેને ફરી પ્રચલિત બનાવ્યો હતો. આચાર્ય હેમચંદ્રના દ્વ્યાશ્રયમાં મળતા સંદર્ભોના આધારે એવું માનવામાં આવે છે કે આજના સ્વરૂપમાં દેખાતો કિલ્લાનો મૂળ આધાર ગ્રહરિપુના સમયમાં નાખવામાં આવ્યો હતો. કિલ્લાની ફરી શોધ અને તેના પુનઃઉદ્ભવને લઈને વિવિધ દંતકથાઓ પણ પ્રચલિત છે, જે તેની ઐતિહાસિક મહત્વતા તરફ ઈશારો કરે છે. (Credits: - Wikipedia) — 10મી સદી દરમિયાન ચુડાસમા વંશના રાજા ગ્રહરિપુએ જંગલોથી ઢંકાયેલા જૂના કિલ્લાને સાફ કરી તેને ફરી પ્રચલિત બનાવ્યો હતો. આચાર્ય હેમચંદ્રના દ્વ્યાશ્રયમાં મળતા સંદર્ભોના આધારે એવું માનવામાં આવે છે કે આજના સ્વરૂપમાં દેખાતો કિલ્લાનો મૂળ આધાર ગ્રહરિપુના સમયમાં નાખવામાં આવ્યો હતો. કિલ્લાની ફરી શોધ અને તેના પુનઃઉદ્ભવને લઈને વિવિધ દંતકથાઓ પણ પ્રચલિત છે, જે તેની ઐતિહાસિક મહત્વતા તરફ ઈશારો કરે છે. (Credits: - Wikipedia)
2 / 6

વામનસ્થળીમાં ચુડાસમા વંશના કેટલાક રાજાઓ શાસન કરતા હતા તે સમયમાં એક દિવસ એક કાઠિયારો જંગલમાં લાકડું કાપતા કાપતા એક અજાણી જગ્યા સુધી પહોંચી ગયો. ત્યાં તેને પથ્થરથી બનેલી દીવાલો અને વિશાળ દરવાજાઓના અવશેષો નજરે પડ્યા. તે સ્થળની નજીક એક તપસ્વી પુરુષ ધ્યાનમગ્ન અવસ્થામાં બેઠા હતા. કાઠિયારાએ તેમની પાસે આ સ્થળના નામ અને તેના ઇતિહાસ વિશે જાણકારી માગી, ત્યારે તપસ્વીએ માત્ર એટલું કહ્યું કે આ જગ્યા “જુનું” નામે ઓળખાય છે. (Credits: - Wikipedia) — વામનસ્થળીમાં ચુડાસમા વંશના કેટલાક રાજાઓ શાસન કરતા હતા તે સમયમાં એક દિવસ એક કાઠિયારો જંગલમાં લાકડું કાપતા કાપતા એક અજાણી જગ્યા સુધી પહોંચી ગયો. ત્યાં તેને પથ્થરથી બનેલી દીવાલો અને વિશાળ દરવાજાઓના અવશેષો નજરે પડ્યા. તે સ્થળની નજીક એક તપસ્વી પુરુષ ધ્યાનમગ્ન અવસ્થામાં બેઠા હતા. કાઠિયારાએ તેમની પાસે આ સ્થળના નામ અને તેના ઇતિહાસ વિશે જાણકારી માગી, ત્યારે તપસ્વીએ માત્ર એટલું કહ્યું કે આ જગ્યા “જુનું” નામે ઓળખાય છે. (Credits: - Wikipedia)
3 / 6

આ ઘટના પછી કાઠિયારો વંથલી પરત ફર્યો અને પોતાની આ શોધ વિશે ત્યાંના ચુડાસમા શાસકને માહિતગાર કર્યો. રાજાએ તરત જ જંગલ સાફ કરવાનો આદેશ આપ્યો. જ્યારે આખો વિસ્તાર જંગલમુક્ત થયો, ત્યારે એક વિશાળ અને પ્રાચીન કિલ્લો સ્પષ્ટ રીતે નજરે આવ્યો. જોકે, આ સ્થળના ભૂતકાળ વિશે તપસ્વી સિવાય કોઈ વિશેષ માહિતી આપી શકે એવું કોઈ ન મળ્યું. અંતે, તેના પ્રાચીન સ્વરૂપને દર્શાવતું યોગ્ય નામ આપી, આ સ્થળને “જુનાગઢ” તરીકે ઓળખવામાં આવ્યું. (Credits: - Wikipedia) — આ ઘટના પછી કાઠિયારો વંથલી પરત ફર્યો અને પોતાની આ શોધ વિશે ત્યાંના ચુડાસમા શાસકને માહિતગાર કર્યો. રાજાએ તરત જ જંગલ સાફ કરવાનો આદેશ આપ્યો. જ્યારે આખો વિસ્તાર જંગલમુક્ત થયો, ત્યારે એક વિશાળ અને પ્રાચીન કિલ્લો સ્પષ્ટ રીતે નજરે આવ્યો. જોકે, આ સ્થળના ભૂતકાળ વિશે તપસ્વી સિવાય કોઈ વિશેષ માહિતી આપી શકે એવું કોઈ ન મળ્યું. અંતે, તેના પ્રાચીન સ્વરૂપને દર્શાવતું યોગ્ય નામ આપી, આ સ્થળને “જુનાગઢ” તરીકે ઓળખવામાં આવ્યું. (Credits: - Wikipedia)
4 / 6

આ દંતકથાના આધાર પર એવું અનુમાન કરી શકાય છે કે રાજા ગ્રહરિપુએ આ કિલ્લાની પ્રથમ વખત ફરી ઓળખ કરી હશે અથવા તેનું પુનઃનિર્માણ કરાવ્યું હશે. પરંતુ ત્યારબાદ કોઈ કારણસર આ કિલ્લો ફરી ઉપેક્ષિત બની ગયો. ગ્રહરિપુ પછી સત્તામાં આવેલા ચુડાસમા શાસક નવઘણએ આ સ્થળને ફરી શોધી બહાર કાઢ્યું હોવાનું માનવામાં આવે છે અને ત્યારપછી તેણે પોતાની રાજધાની ચુડાસમા રાજ્યની વંથલીમાંથી ખસેડીને જુનાગઢમાં સ્થાપિત કરી હશે. (Credits: - Wikipedia) — આ દંતકથાના આધાર પર એવું અનુમાન કરી શકાય છે કે રાજા ગ્રહરિપુએ આ કિલ્લાની પ્રથમ વખત ફરી ઓળખ કરી હશે અથવા તેનું પુનઃનિર્માણ કરાવ્યું હશે. પરંતુ ત્યારબાદ કોઈ કારણસર આ કિલ્લો ફરી ઉપેક્ષિત બની ગયો. ગ્રહરિપુ પછી સત્તામાં આવેલા ચુડાસમા શાસક નવઘણએ આ સ્થળને ફરી શોધી બહાર કાઢ્યું હોવાનું માનવામાં આવે છે અને ત્યારપછી તેણે પોતાની રાજધાની ચુડાસમા રાજ્યની વંથલીમાંથી ખસેડીને જુનાગઢમાં સ્થાપિત કરી હશે. (Credits: - Wikipedia)
5 / 6

ઈ.સ. 1893–94 દરમિયાન જૂનાગઢ રાજ્યના દિવાન હરિદાસ વિહારીદાસના માર્ગદર્શન હેઠળ કિલ્લાનું સંરક્ષણ અને પુનઃસંગ્રહ કાર્ય હાથ ધરવામાં આવ્યું હતું. ત્યારબાદ, જુલાઈ 2020માં ગુજરાત સરકારે કિલ્લા તેમજ તેની અંદર આવેલી વિવિધ ઐતિહાસિક રચનાઓના પુનઃસ્થાપન માટે અંદાજે ₹44.46 કરોડના ખર્ચે વિશાળ પ્રોજેક્ટ શરૂ કર્યો. આ પુનઃસ્થાપન કાર્યને આશરે 18 મહિનામાં પૂર્ણ કરવાનો લક્ષ્ય નક્કી કરવામાં આવ્યો હતો. ( આ માહિતી વિવિધ ઐતિહાસિક તથ્યો અને સંશોધનો પર આધારિત છે. વિગતવાર માહિતી માટે, ઇતિહાસના પ્રમાણભૂત ગ્રંથો અને સંશોધનોનો અભ્યાસ કરવો ઉચિત રહેશે.) (Credits: - Wikipedia) — ઈ.સ. 1893–94 દરમિયાન જૂનાગઢ રાજ્યના દિવાન હરિદાસ વિહારીદાસના માર્ગદર્શન હેઠળ કિલ્લાનું સંરક્ષણ અને પુનઃસંગ્રહ કાર્ય હાથ ધરવામાં આવ્યું હતું. ત્યારબાદ, જુલાઈ 2020માં ગુજરાત સરકારે કિલ્લા તેમજ તેની અંદર આવેલી વિવિધ ઐતિહાસિક રચનાઓના પુનઃસ્થાપન માટે અંદાજે ₹44.46 કરોડના ખર્ચે વિશાળ પ્રોજેક્ટ શરૂ કર્યો. આ પુનઃસ્થાપન કાર્યને આશરે 18 મહિનામાં પૂર્ણ કરવાનો લક્ષ્ય નક્કી કરવામાં આવ્યો હતો. ( આ માહિતી વિવિધ ઐતિહાસિક તથ્યો અને સંશોધનો પર આધારિત છે. વિગતવાર માહિતી માટે, ઇતિહાસના પ્રમાણભૂત ગ્રંથો અને સંશોધનોનો અભ્યાસ કરવો ઉચિત રહેશે.) (Credits: - Wikipedia)
6 / 6

Tv9 ગુજરાતી પર શહેર, નામ પાછળના ઈતિહાસની જાણકારી નિયમિત પ્રકાશિત કરવામાં આવે છે. તો તમારે પણ ઈતિહાસના વધુ સમાચાર વાંચવા માટે અહીં ક્લિક કરો.

ઈતિહાસ ગુજરાત જનરલ નોલેજ

Related Photo Gallery

એક એવું રેલવે સ્ટેશન, જ્યાંથી દેશના દરેક ખૂણામાં સીધી ટ્રેન મળે છે

ATMમાં એક સમયે કેટલા લાખ રૂપિયા રાખી શકાય?

ભારતની સૌથી ધીમી ટ્રેન, છતાં દુનિયાભરના પ્રવાસીઓની પસંદ, જાણો નામ

આ 10 સ્ટોક આપશે 'અદભૂત રિટર્ન'! તમારી પાસે કયા શેર છે?

સ્માર્ટ ટીવીની પાવર લાઇટ પરથી જ ખબર પડી જશે TVનો ફોલ્ટ

આ શહેરોમાં યોજાશે ઈન્ટરનેશનલ કાઈટ ફેસ્ટિવલ

દેવાથી છુટકારો મેળવવા માટે આ ત્રણ સરળ રીતો તમને કોઈ નહીં જણાવે

BSNL લાવ્યું અત્યાર સુધીનો સૌથી સસ્તો પ્લાન, રોજ 5 રુપિયામાં મળશે 2GB

Jioનો ન્યૂ યર પ્લાન ! રુ 500માં 2GB ડેટા અને 12 OTTનું સબસ્ક્રિપ્શન

યાદશક્તિ વધારવા માટે તમારા આહારમાં સામેલ કરો આ સુપરફુડ્સ - Photos

ચાંદીના ભાવ કેમ આટલા વધી રહ્યા છે? કોણ ખરીદી રહ્યું છે આટલી બધી ચાંદી?

જો કોઈ બેંક નિયમોનું ઉલ્લંઘન કરે તો શું કરવું જોઈએ?

મની પ્લાન્ટમાં સિક્કો મુકવાથી શું થાય છે? જાણો વાસ્તુનો આ ઉપાય

આ 6 કલાકારો 2026માં બોલિવૂડમાં એન્ટ્રી કરશે

2025ના અંતમાં આ 3 રાશિની કિસ્મત સોનાની જેમ ચમકશે

સૂતા પહેલા અનપ્લગ કરો આ 6 ગેજેટ્સ, બચાવશે હજારોનું વીજળીનું બિલ

સપ્તાહના પહેલા દિવસે જ ઘટ્યો સોનાનો ભાવ, ચાંદીનો ભાવ પણ ઘટ્યો

શું ટ્રાફિક પોલીસને કોઈને થપ્પડ મારવાનો અધિકાર છે?

42 વર્ષ અભિનેત્રીનો આવો છે પરિવાર

આ સ્ટોકમાં કરી દો રોકાણ

વૈવાહિક જીવનમાં તણાવ આવી શકે છે, તમારા ખર્ચાઓ પર નિયંત્રણ રાખો

તમને જોઈને Dog કેમ ભસે છે? તમે નહીં જાણતા હોવ

આ '4 IPO' એ વર્ષ 2025 માં મજબૂત રિટર્ન આપ્યું

કયા દેશના લોકો સૌથી વધુ દારૂ પીવે છે? ભારત કયા નંબરે છે?

આ દિવસે ભૂલથી પણ સાવરણી ન ખરીદતા

અમદાવાદને મળશે નવું નજરાણું, બની રહ્યું છે 'રેલ કોચ રેસ્ટોરન્ટ'

દરરોજ 1 કલાક ગીઝર ચાલુ રાખશો તો કેટલુ વીજળી બિલ આવશે?

10,000mAh બેટરીવાળા 'સ્માર્ટફોન' જલ્દી જ માર્કેટમાં 'એન્ટ્રી' કરશે

વાસ્તુ દોષ દૂર કરવા માટે કરો આ ખાસ મંત્રોનો જાપ, જાણો તેના ફાયદા

રિચાર્જ મોંઘા થાય તે પહેલાં ખરીદો આ Jio પ્લાન,365 દિવસની ઝંઝટ ખતમ

મુકેશ અંબાણી લોકોને સસ્તામાં આપશે ગ્રીન અને ક્લીન એનર્જી..

આ 4 શેર રોકાણકારોને કરાવી શકે છે ડબલ નફો, એક્સપર્ટે આપી ખરીદવાની રાય

આ દેશમાં પાણી કરતાં પણ સસ્તું વેચાય છે 'પેટ્રોલ'!

દૂધ ગમે તેટલું પાતળું હોય, ચા બનશે એકદમ જાડી

શિયાળાનું સુપરફૂડ શક્કરિયા, જાણો તેના ફાયદા

આ 5 ભારતીય ખેલાડીઓ પહેલી વખત T20 વર્લ્ડ કપ રમશે

ઈચ્છામૃત્યુ અંગેનો કાયદા શું છે?

ભારતની આ 5 જગ્યા, જ્યાંથી નથી ઉડી શકતુ વિમાન, જાણો શું છે કારણ?

તમારા ઘરમાં નેગેટિવ એનર્જી છે કે નહીં? વાસ્તુના આ ઉપાયથી કરી શકશો ચેક

એન્ડ્રોઇડમાં Safe Mode શું હોય છે?ક્યારે અને કેવી રીતે ઉપયોગ કરવો જાણો

સમયસર ચુકવણી, છત્તા ક્રેડિટ સ્કોર નથી વધી રહ્યો? આ તો નથી થઈ રહીને ભૂલ

નોરા ફતેહીની કારનો અકસ્માત, નશામાં ધૂત ડ્રાઈવરે મારી ટક્કર

સતત બીજા દિવસે ઘટ્યો સોનાનો ભાવ, ચાંદીમાં પણ થોડો ઘટાડો

આવો છે ક્રિસ્ટલ ડિસોઝનો પરિવાર

આજે તમે ઉર્જાથી ભરપૂર રહેશો, બિઝનેસ પર વધુ ધ્યાન આપવાની જરૂર છે

ડિસેમ્બરમાં વિદેશી રોકાણકારોએ ₹22,000 કરોડથી વધુના શેર વેચ્યા!

પૈસા ખર્ચ્યા વિના તમે તમારા ઘરનું વાસ્તુ દોષ કેવી રીતે દૂર કરશો?

સીતાફળમાંથી બીજ તરત નીકળી જશે, જાણો રીત અને ફાયદા

વિદેશમાં પકડાયેલા કેટલા ભિખારીઓ પાકિસ્તાની નીકળ્યા?

જુનાગઢ કિલ્લાના નામ પાછળનો શું છે ઈતિહાસ ? જાણો આખી વાર્તા

Web Stories View more

ધુરંધર ફિલ્મના ડિરેક્ટરનો આવો છે પરિવાર

'બોર્ડર 2' ની અભિનેત્રીનો આવો છે પરિવાર

T20 વર્લ્ડ કપ 2026 માં ટીમ ઈન્ડિયા ક્યારે અને કોની સામે ટકરાશે?

Stock Market: 1 શેર ઉપર '2 શેર' ફ્રી! ચોખાના બિઝનેસમાં જોડાયેલી અગ્રણી કંપનીએ રોકાણકારોને ભેટ આપી

ક્રિકેટ કરતા 10 ગણી વધુ છે ફૂટબોલ વર્લ્ડ કપ 2026 ની પ્રાઈઝ મની

ગીઝર ફાટતા પહેલા તમને દેખાશે આ 5 સંકેતો, જાણી લો

Latest News View more

ઉપરકોટ કિલ્લાના નામ પાછળનો શું છે ઈતિહાસ ? જાણો આખી વાર્તા

એક એવું રેલવે સ્ટેશન, જ્યાંથી દેશના દરેક ખૂણામાં સીધી ટ્રેન મળે છે

ATMમાં એક સમયે કેટલા લાખ રૂપિયા રાખી શકાય?

8th Pay Commission : હજી પણ જોવી પડશે રાહ?

ભારતની સૌથી ધીમી ટ્રેન, છતાં દુનિયાભરના પ્રવાસીઓની પસંદ, જાણો નામ

Latest Videos View more

વડોદરામાં આંગણવાડી બહાર જ ગંદકી અને કચરાના ગંજ, દારૂની થેલીઓએ ખોલી પોલ

નીતિન પટેલે કહ્યું- કેટલાક ભાજપનો ખેસ પહેરીને સીધા હોદ્દા માંગે છે

જૈન પરિવારની 7 વર્ષની દીકરીની દીક્ષા લેવાના નિર્ણય પર કોર્ટે લગાવી રોક

ભરૂચમાં જાહેર રસ્તા પર રીલ બનાવનાર 5 ની ધરપકડ કરાઇ

યુક્રેનમાં કેદી બનીને રખાયેલા મોરબીના યુવકનો વધુ એક Video સામે આવ્યો

ગુજરાતમાં પડશે ગાત્રો થીજવતી ઠંડી

તમારો આત્મવિશ્વાસ જાળવી રાખો, થાક અને તણાવમાંથી રાહત અનુભવશો

વડોદરા નંદેસરી બ્રિજ પર કાળમુખો અકસ્માત, યુવકનો 'ફિલ્મી' બચાવ

લાખાજીરાજ રોડ પર વેપારીઓ અને ફેરિયાઓ વચ્ચે ફરી રસ્તા પર આક્રોશ

કોમનવેલ્થના દાવા વચ્ચે રિવરફ્રન્ટ પર ટેનિસ કોર્ટની બદતર હાલત

ફોટો સ્ટોરી

રીલ્સ

વીડિયોઝ