हिन्दी English News9 ಕನ್ನಡ తెలుగు मराठी বাংলা ਪੰਜਾਬੀ தமிழ் অসমীয়া മലയാളം मनी9 TV9-UP
AQI
Sign In

By signing in or creating an account, you agree with Associated Broadcasting Company's Terms & Conditions and Privacy Policy.

Subscribe Whatsapp Channel
તાજા સમાચાર ક્રિકેટ ન્યૂઝ ગુજરાત વીડિયોઝ ફોટો ગેલેરી રાશિફળ ટેકનોલોજી રાષ્ટ્રીય વર્લ્ડ બિઝનેસ વેબસ્ટોરી મનોરંજન ટ્રેન્ડિંગ ટોપિક કૃષિ મહારાષ્ટ્ર

સ્વપ્ન સંકેત: આપણે સપના કેમ જોઈએ છીએ, સપનાની રહસ્યમય દુનિયા શું છે?

સ્વપ્ન સંકેત: સપનું માનવ જીવનનો એક રહસ્યમય પાસું છે. સદીઓથી લોકો સપનાઓને જાણવા અને સમજવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા છે. લોકો પોતાના અનુભવો અને જ્ઞાનના આધારે સપનાનું અર્થઘટન કરે છે. સપનાનું આ અર્થઘટન વાસ્તવિકતાથી આગળની અટકળો પર આધારિત છે. સપનાના વૈજ્ઞાનિક અભ્યાસને 'વનિરોલોજી' (Oneirology) કહેવામાં આવે છે.

| Updated on: Apr 03, 2025 | 9:44 AM
Share
સપના માનવ જીવનનો એક રહસ્યમય પાસા છે. સદીઓથી લોકો સપનાઓને જાણવા અને સમજવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા છે. લોકો પોતાના અનુભવો અને જ્ઞાનના આધારે સપનાનું અર્થઘટન કરે છે. સપનાનું આ અર્થઘટન વાસ્તવિકતાથી આગળની અટકળો પર આધારિત છે. સપનાના વૈજ્ઞાનિક અભ્યાસને 'વનિરોલોજી' કહેવામાં આવે છે. વૈજ્ઞાનિક સંશોધનોએ સપનાના કારણો અને પ્રક્રિયાઓ પર નવો પ્રકાશ પાડ્યો છે.

સપના માનવ જીવનનો એક રહસ્યમય પાસા છે. સદીઓથી લોકો સપનાઓને જાણવા અને સમજવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા છે. લોકો પોતાના અનુભવો અને જ્ઞાનના આધારે સપનાનું અર્થઘટન કરે છે. સપનાનું આ અર્થઘટન વાસ્તવિકતાથી આગળની અટકળો પર આધારિત છે. સપનાના વૈજ્ઞાનિક અભ્યાસને 'વનિરોલોજી' કહેવામાં આવે છે. વૈજ્ઞાનિક સંશોધનોએ સપનાના કારણો અને પ્રક્રિયાઓ પર નવો પ્રકાશ પાડ્યો છે.

1 / 7
સપના વિશે સમજવા જેવી પહેલી વાત એ છે કે તે ઊંઘના ચોક્કસ તબક્કા દરમિયાન આવે છે. જેને REM (ઝડપી આંખની ગતિ) ઊંઘ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. REM ઊંઘ દરમિયાન, મગજ ખૂબ જ એક્ટિવ હોય છે, જેમાં ઊંઘના અન્ય તબક્કાઓની તુલનામાં ઘણા પ્રદેશોમાં ચેતા સક્રિયકરણમાં વધારો જોવા મળે છે. આ વધેલી પ્રવૃત્તિ સપના સાથે સંકળાયેલી હોવાનું માનવામાં આવે છે.

સપના વિશે સમજવા જેવી પહેલી વાત એ છે કે તે ઊંઘના ચોક્કસ તબક્કા દરમિયાન આવે છે. જેને REM (ઝડપી આંખની ગતિ) ઊંઘ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. REM ઊંઘ દરમિયાન, મગજ ખૂબ જ એક્ટિવ હોય છે, જેમાં ઊંઘના અન્ય તબક્કાઓની તુલનામાં ઘણા પ્રદેશોમાં ચેતા સક્રિયકરણમાં વધારો જોવા મળે છે. આ વધેલી પ્રવૃત્તિ સપના સાથે સંકળાયેલી હોવાનું માનવામાં આવે છે.

2 / 7
વૈજ્ઞાનિકો શું કહે છે?: સપનાઓની એક મહત્વપૂર્ણ લાક્ષણિકતા એ છે કે તે ઘણીવાર અવાસ્તવિક અને અતાર્કિક હોય છે. જાગૃત અવસ્થામાં, માનવ વિચારો સંરચિત અને તાર્કિક હોય છે. જ્યારે, સપનામાં બનતી મોટાભાગની ઘટનાઓ અતાર્કિક અને ક્રમ વગરની હોય છે. વૈજ્ઞાનિકો માને છે કે આવું એટલા માટે થાય છે કારણ કે REM(Rapid Eye Movement sleep) ઊંઘ દરમિયાન મગજનું પ્રીફ્રન્ટલ કોર્ટેક્સ, જે આયોજન, નિર્ણય લેવા અને તર્ક જેવા કાર્યકારી કાર્યો માટે જવાબદાર છે તે પ્રમાણમાં ઓછું એક્ટિવ હોય છે. મગજના અન્ય ભાગો, જેમ કે દ્રશ્ય કોર્ટેક્સ અને લિમ્બિક સિસ્ટમ, વધુ સક્રિય હોય છે. પરિણામ એ આવે છે કે વિચારો અને લાગણીઓ એક પ્રકારના મિશ્રણ તરીકે દેખાવા લાગે છે. આ પ્રક્રિયા માટે સપનાની દ્રશ્ય દુનિયાને તાર્કિક અથવા રેખીય ક્રમનું પાલન કરવાની જરૂર નથી.

વૈજ્ઞાનિકો શું કહે છે?: સપનાઓની એક મહત્વપૂર્ણ લાક્ષણિકતા એ છે કે તે ઘણીવાર અવાસ્તવિક અને અતાર્કિક હોય છે. જાગૃત અવસ્થામાં, માનવ વિચારો સંરચિત અને તાર્કિક હોય છે. જ્યારે, સપનામાં બનતી મોટાભાગની ઘટનાઓ અતાર્કિક અને ક્રમ વગરની હોય છે. વૈજ્ઞાનિકો માને છે કે આવું એટલા માટે થાય છે કારણ કે REM(Rapid Eye Movement sleep) ઊંઘ દરમિયાન મગજનું પ્રીફ્રન્ટલ કોર્ટેક્સ, જે આયોજન, નિર્ણય લેવા અને તર્ક જેવા કાર્યકારી કાર્યો માટે જવાબદાર છે તે પ્રમાણમાં ઓછું એક્ટિવ હોય છે. મગજના અન્ય ભાગો, જેમ કે દ્રશ્ય કોર્ટેક્સ અને લિમ્બિક સિસ્ટમ, વધુ સક્રિય હોય છે. પરિણામ એ આવે છે કે વિચારો અને લાગણીઓ એક પ્રકારના મિશ્રણ તરીકે દેખાવા લાગે છે. આ પ્રક્રિયા માટે સપનાની દ્રશ્ય દુનિયાને તાર્કિક અથવા રેખીય ક્રમનું પાલન કરવાની જરૂર નથી.

3 / 7
શું સપના ભવિષ્યનો સંકેત આપે છે?: એવું માનવામાં આવે છે કે સપના આપણા જાગતા જીવનની ઘટનાઓ અને અનુભવોથી પ્રભાવિત હોય છે. સપના એ મગજ માટે એક માર્ગ છે જે આપણને રોજિંદા જીવનમાં મળતી યાદો, લાગણીઓ અને માહિતી પર પ્રક્રિયા કરે છે. ઉદાહરણ તરીકે જો આપણે આવનારી પરીક્ષા કે ઇન્ટરવ્યૂ વિશે ચિંતિત હોઈએ છીએ, તો આપણે વારંવાર તેના વિશે સપના જોતા હોઈએ છીએ. આપણું મન સપના દ્વારા બનનારી ઘટનાઓ માટે પોતાને તૈયાર કરવાનું શરૂ કરે છે. આ જ કારણ છે કે લોકો સપના દ્વારા ભવિષ્યની ઝલક મેળવવાનો દાવો કરે છે.

શું સપના ભવિષ્યનો સંકેત આપે છે?: એવું માનવામાં આવે છે કે સપના આપણા જાગતા જીવનની ઘટનાઓ અને અનુભવોથી પ્રભાવિત હોય છે. સપના એ મગજ માટે એક માર્ગ છે જે આપણને રોજિંદા જીવનમાં મળતી યાદો, લાગણીઓ અને માહિતી પર પ્રક્રિયા કરે છે. ઉદાહરણ તરીકે જો આપણે આવનારી પરીક્ષા કે ઇન્ટરવ્યૂ વિશે ચિંતિત હોઈએ છીએ, તો આપણે વારંવાર તેના વિશે સપના જોતા હોઈએ છીએ. આપણું મન સપના દ્વારા બનનારી ઘટનાઓ માટે પોતાને તૈયાર કરવાનું શરૂ કરે છે. આ જ કારણ છે કે લોકો સપના દ્વારા ભવિષ્યની ઝલક મેળવવાનો દાવો કરે છે.

4 / 7
'હા' અથવા 'ના' નું સ્વરૂપ: તેવી જ રીતે સપનામાં વ્યક્તિ ભાવનાત્મક મુદ્દાઓ અથવા સંઘર્ષો જોઈ શકે છે. આ કિસ્સામાં, સંશોધકો માને છે કે સપના દ્વારા, વ્યક્તિ પોતાના અનુભવોને પ્રક્રિયા કરે છે અને મગજના સુરક્ષિત અને નિયંત્રિત વાતાવરણમાં મહત્વપૂર્ણ માહિતી સાચવે છે. આ કાર્ય અર્ધજાગ્રત મન દ્વારા, કમ્પ્યુટરની જેમ, 'હા' અથવા 'ના' ના ફોર્મેટમાં કરવામાં આવે છે.

'હા' અથવા 'ના' નું સ્વરૂપ: તેવી જ રીતે સપનામાં વ્યક્તિ ભાવનાત્મક મુદ્દાઓ અથવા સંઘર્ષો જોઈ શકે છે. આ કિસ્સામાં, સંશોધકો માને છે કે સપના દ્વારા, વ્યક્તિ પોતાના અનુભવોને પ્રક્રિયા કરે છે અને મગજના સુરક્ષિત અને નિયંત્રિત વાતાવરણમાં મહત્વપૂર્ણ માહિતી સાચવે છે. આ કાર્ય અર્ધજાગ્રત મન દ્વારા, કમ્પ્યુટરની જેમ, 'હા' અથવા 'ના' ના ફોર્મેટમાં કરવામાં આવે છે.

5 / 7
વૈજ્ઞાનિકો માટે એક રહસ્ય: સપનાના સ્વભાવ અને કાર્યને સમજવા માટે વૈજ્ઞાનિકોએ ઘણું સંશોધન કર્યું છે છતાં હજુ પણ ઘણી બાબતો રહસ્યમય છે. ઉદાહરણ તરીકે એ સ્પષ્ટ નથી કે કેટલાક લોકો તેમના સપનાને આટલી વિગતવાર કેમ યાદ રાખે છે. જ્યારે કેટલાક લોકોને તેમના સપના યાદ નથી રહેતા. શા માટે કેટલાક લોકોને વારંવાર અથવા તીવ્ર ખરાબ સપના આવે છે? જ્યારે, કેટલાક લોકોને સપના દ્વારા ખુશી મળે છે.

વૈજ્ઞાનિકો માટે એક રહસ્ય: સપનાના સ્વભાવ અને કાર્યને સમજવા માટે વૈજ્ઞાનિકોએ ઘણું સંશોધન કર્યું છે છતાં હજુ પણ ઘણી બાબતો રહસ્યમય છે. ઉદાહરણ તરીકે એ સ્પષ્ટ નથી કે કેટલાક લોકો તેમના સપનાને આટલી વિગતવાર કેમ યાદ રાખે છે. જ્યારે કેટલાક લોકોને તેમના સપના યાદ નથી રહેતા. શા માટે કેટલાક લોકોને વારંવાર અથવા તીવ્ર ખરાબ સપના આવે છે? જ્યારે, કેટલાક લોકોને સપના દ્વારા ખુશી મળે છે.

6 / 7
બધા વણઉકેલાયેલા પ્રશ્નો હોવા છતાં સપનાના રહસ્યોને ઉકેલવા એ સઘન સંશોધનનો વિષય છે. ન્યુરોઇમેજિંગ જેવી તકનીકો દ્વારા સંશોધકોએ આપણા સપનાઓને જન્મ આપતી જટિલ ન્યુરલ પ્રક્રિયાઓની વધુ સારી સમજ મેળવવાનો પ્રયાસ કર્યો છે. જેટલા વધુ વૈજ્ઞાનિકો સપનાના રહસ્યોને ઉઘાડવાનો પ્રયાસ કરશે, તેટલું જ તેઓ મનના કાર્ય અને ચેતનાના સ્વભાવને સમજી શકશે.

બધા વણઉકેલાયેલા પ્રશ્નો હોવા છતાં સપનાના રહસ્યોને ઉકેલવા એ સઘન સંશોધનનો વિષય છે. ન્યુરોઇમેજિંગ જેવી તકનીકો દ્વારા સંશોધકોએ આપણા સપનાઓને જન્મ આપતી જટિલ ન્યુરલ પ્રક્રિયાઓની વધુ સારી સમજ મેળવવાનો પ્રયાસ કર્યો છે. જેટલા વધુ વૈજ્ઞાનિકો સપનાના રહસ્યોને ઉઘાડવાનો પ્રયાસ કરશે, તેટલું જ તેઓ મનના કાર્ય અને ચેતનાના સ્વભાવને સમજી શકશે.

7 / 7

અમે આ 'સ્વપ્ન સંકેત'ની સ્ટોરી કરીએ છીએ. તેવી જ રીતે અમે 'દાદીમાની વાતો' તેમજ 'અવનવી રેસિપીની સ્ટોરી' પણ કરીએ છીએ. તો વધારે આવા જ ન્યૂઝ વાંચવા માટે અને જીવનશૈલીની વધારે સ્ટોરી વાંચવા માટે અહીં ક્લિક કરો.

કામની વાતજનરલ નોલેજલાઈફ સ્ટાઈલ જીવનશૈલીસાયન્સ
Web Stories View more
43 ઇંચના Smart Tv નું એક મહિનાનું વીજળી બિલ કેટલું આવે ?
43 ઇંચના Smart Tv નું એક મહિનાનું વીજળી બિલ કેટલું આવે ?
ઘરમાં આવી ઘડિયાળ રાખવી શુભ રહેશે, ખુલશે ભાગ્યના દ્વાર
ઘરમાં આવી ઘડિયાળ રાખવી શુભ રહેશે, ખુલશે ભાગ્યના દ્વાર
શેફાલી વર્માનો પરિવાર જુઓ
શેફાલી વર્માનો પરિવાર જુઓ
વાપરેલી ટી બેગને ફેંકો નહીં, આ 5 રીતે ઉપયોગ કરો અને લાઈફને સરળ બનાવો
વાપરેલી ટી બેગને ફેંકો નહીં, આ 5 રીતે ઉપયોગ કરો અને લાઈફને સરળ બનાવો
કેમિકલથી પાકેલા અને ઓર્ગેનિક રીતે પાકેલા કેળા વચ્ચે શું છે તફાવત
કેમિકલથી પાકેલા અને ઓર્ગેનિક રીતે પાકેલા કેળા વચ્ચે શું છે તફાવત
ધુરંધર ફિલ્મના ડિરેક્ટરનો આવો છે પરિવાર
ધુરંધર ફિલ્મના ડિરેક્ટરનો આવો છે પરિવાર
Latest Videos View more
પંચમહાલમાં અધિકારીઓની જાસુસી કરી રહ્યાં છે ખનિજ માફિયાઓ
પંચમહાલમાં અધિકારીઓની જાસુસી કરી રહ્યાં છે ખનિજ માફિયાઓ
ડભોઈના માંડવામાં જન્મ-મરણના દાખલાને લઈ હોબાળો
ડભોઈના માંડવામાં જન્મ-મરણના દાખલાને લઈ હોબાળો
SOG ક્રાઈમનું ડ્રગ્સ સર્ચ ઓપરેશન, સિંધુ ભવન રોડના કાફેમાં ચેકિંગ
SOG ક્રાઈમનું ડ્રગ્સ સર્ચ ઓપરેશન, સિંધુ ભવન રોડના કાફેમાં ચેકિંગ
વેપારની આડમાં સાયબર ફ્રોડ! SOG ના દરોડામાં 4 સાયબર ગઠિયા ઝડપાયા
વેપારની આડમાં સાયબર ફ્રોડ! SOG ના દરોડામાં 4 સાયબર ગઠિયા ઝડપાયા
રાજકોટના ધોરાજીમાં મગફળી કેન્દ્ર પર મજૂરો અને ખેડૂતો વચ્ચે વિવાદ,
રાજકોટના ધોરાજીમાં મગફળી કેન્દ્ર પર મજૂરો અને ખેડૂતો વચ્ચે વિવાદ,
ખોદકામ દરમિયાન જૈન તિર્થંકરોની પ્રાચીન મૂર્તિઓ મળી આવી
ખોદકામ દરમિયાન જૈન તિર્થંકરોની પ્રાચીન મૂર્તિઓ મળી આવી
અંબાજીમાં રાજવી પરિવારની આઠમની પૂજાનો વિશેષાધિકાર સમાપ્ત
અંબાજીમાં રાજવી પરિવારની આઠમની પૂજાનો વિશેષાધિકાર સમાપ્ત
ભાજપના મહિલા ધારાસભ્યે ટોળાની સાથે રહીને તંત્રને અશાંતધારાની કરી રજૂઆત
ભાજપના મહિલા ધારાસભ્યે ટોળાની સાથે રહીને તંત્રને અશાંતધારાની કરી રજૂઆત
સુરેન્દ્રનગરમાં ભ્રષ્ટાચારનો ભંડાફોડ, કલેક્ટરની બદલી, ફાઇલો જપ્ત
સુરેન્દ્રનગરમાં ભ્રષ્ટાચારનો ભંડાફોડ, કલેક્ટરની બદલી, ફાઇલો જપ્ત
જેઠા ભરવાડે ગુજરાત વિઘાનસભાના ઉપાધ્યક્ષપદેથી આપ્યુ રાજીનામુ
જેઠા ભરવાડે ગુજરાત વિઘાનસભાના ઉપાધ્યક્ષપદેથી આપ્યુ રાજીનામુ
g clip-path="url(#clip0_868_265)">