हिन्दी English News9 ಕನ್ನಡ తెలుగు मराठी বাংলা ਪੰਜਾਬੀ தமிழ் অসমীয়া മലയാളം मनी9 TV9-UP
AQI
Sign In

By signing in or creating an account, you agree with Associated Broadcasting Company's Terms & Conditions and Privacy Policy.

Subscribe Whatsapp Channel
તાજા સમાચાર ક્રિકેટ ન્યૂઝ ગુજરાત વીડિયોઝ ફોટો ગેલેરી રાશિફળ ટેકનોલોજી રાષ્ટ્રીય વર્લ્ડ બિઝનેસ વેબસ્ટોરી મનોરંજન ટ્રેન્ડિંગ ટોપિક કૃષિ મહારાષ્ટ્ર

કાનુની સવાલ: બીજા લગ્ન પછી ‘બાળકના પિતા’નું નામ બદલવા માટેની કાનૂની પ્રક્રિયા શું હોય છે?

કાનુની સવાલ: જો કોઈ મહિલાએ બીજા લગ્ન કર્યા હોય અને તે તેના પહેલા પતિના બાળકના નામમાં તેના બીજા પતિનું નામ ઉમેરવા માંગતી હોય તો આ માટે ભારતમાં કેટલીક કાનૂની પ્રક્રિયાઓનું પાલન કરવું પડશે. તે સંપૂર્ણપણે બાળક કોના બાળક તરીકે કાયદેસર રીતે નોંધાયેલ છે અને તેના સગા પિતા સંમતિ આપે છે કે નહીં તેના પર આધાર રાખે છે. બાળકના જન્મ પ્રમાણપત્ર પર પિતાનું નામ બદલવું એ એક જટિલ કાનૂની પ્રક્રિયા છે. આ માટે નીચેના ડોક્યુમેન્ટ્સ અને શરતો પૂર્ણ કરવી આવશ્યક છે.

| Updated on: Mar 11, 2025 | 3:27 PM
Share
મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશન / ગ્રામ પંચાયતમાં અરજી: - જો બાળક પહેલા પતિથી જન્મ્યું હોય તો જન્મ પ્રમાણપત્રમાં પહેલા પતિનું નામ પિતા તરીકે નોંધવામાં આવશે. આમાં ફેરફાર કરવા માટે વ્યક્તિએ મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશન અથવા ગ્રામ પંચાયતમાં અરજી કરવી પડશે.

મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશન / ગ્રામ પંચાયતમાં અરજી: - જો બાળક પહેલા પતિથી જન્મ્યું હોય તો જન્મ પ્રમાણપત્રમાં પહેલા પતિનું નામ પિતા તરીકે નોંધવામાં આવશે. આમાં ફેરફાર કરવા માટે વ્યક્તિએ મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશન અથવા ગ્રામ પંચાયતમાં અરજી કરવી પડશે.

1 / 9
જરૂરી ડોક્યુમેન્ટ્સ: પહેલા પતિ પાસેથી છૂટાછેડાનું પ્રમાણપત્ર, બીજા પતિ તરફથી લગ્ન પ્રમાણપત્ર, જો બીજો જીવનસાથી બાળકને દત્તક લેવા માંગતો હોય તો દત્તક પ્રમાણપત્ર અને કોર્ટનો આદેશ (જો જરૂરી હોય તો).

જરૂરી ડોક્યુમેન્ટ્સ: પહેલા પતિ પાસેથી છૂટાછેડાનું પ્રમાણપત્ર, બીજા પતિ તરફથી લગ્ન પ્રમાણપત્ર, જો બીજો જીવનસાથી બાળકને દત્તક લેવા માંગતો હોય તો દત્તક પ્રમાણપત્ર અને કોર્ટનો આદેશ (જો જરૂરી હોય તો).

2 / 9
પહેલા પતિની સંમતિ: જો પહેલો પતિ જીવિત હોય અને તેણે કાયદેસર રીતે બાળકને અપનાવ્યું હોય તો તેની સંમતિ વિના જન્મ પ્રમાણપત્રમાં પિતાનું નામ બદલવું મુશ્કેલ બનશે. જો તેઓ સહમત ન થાય તો મામલો કોર્ટમાં જશે. પહેલા પિતાની સંમતિ જરુરી છે.

પહેલા પતિની સંમતિ: જો પહેલો પતિ જીવિત હોય અને તેણે કાયદેસર રીતે બાળકને અપનાવ્યું હોય તો તેની સંમતિ વિના જન્મ પ્રમાણપત્રમાં પિતાનું નામ બદલવું મુશ્કેલ બનશે. જો તેઓ સહમત ન થાય તો મામલો કોર્ટમાં જશે. પહેલા પિતાની સંમતિ જરુરી છે.

3 / 9
દત્તક લેવાની પ્રક્રિયા: જો બીજો જીવનસાથી બાળકને પોતાનું નામ આપવા માંગતો હોય તો તેણે કાયદેસર રીતે બાળકને દત્તક લેવું પડશે.

દત્તક લેવાની પ્રક્રિયા: જો બીજો જીવનસાથી બાળકને પોતાનું નામ આપવા માંગતો હોય તો તેણે કાયદેસર રીતે બાળકને દત્તક લેવું પડશે.

4 / 9
હિન્દુ દત્તક અને જાળવણી અધિનિયમ 1956 હેઠળ જો સગા પિતા જીવંત હોય તો તેમની સંમતિ જરૂરી રહેશે. જો સગા પિતા સંમતિ ન આપે તો માતાએ કોર્ટમાં સાબિત કરવું પડશે કે પહેલો પતિ બાળકના ઉછેરમાં ફાળો આપી રહ્યો નથી. દત્તક લેવાની પ્રક્રિયા પૂર્ણ થયા પછી બાળક માટે નવા ડોક્યુમેન્ટ્સ બનાવી શકાય છે, જેમાં બીજા પતિનું નામ પિતા તરીકે દર્શાવવામાં આવે છે. સરકારી દસ્તાવેજોમાં પિતાના નામમાં ફેરફાર- બાળકના આધાર કાર્ડ, સ્કૂલ રેકોર્ડ, પાસપોર્ટ અને અન્ય ડોક્યુમેન્ટ્સમાં પિતાનું નામ બદલવા માટે આ પ્રક્રિયાઓ અનુસરવામાં આવે છે:

હિન્દુ દત્તક અને જાળવણી અધિનિયમ 1956 હેઠળ જો સગા પિતા જીવંત હોય તો તેમની સંમતિ જરૂરી રહેશે. જો સગા પિતા સંમતિ ન આપે તો માતાએ કોર્ટમાં સાબિત કરવું પડશે કે પહેલો પતિ બાળકના ઉછેરમાં ફાળો આપી રહ્યો નથી. દત્તક લેવાની પ્રક્રિયા પૂર્ણ થયા પછી બાળક માટે નવા ડોક્યુમેન્ટ્સ બનાવી શકાય છે, જેમાં બીજા પતિનું નામ પિતા તરીકે દર્શાવવામાં આવે છે. સરકારી દસ્તાવેજોમાં પિતાના નામમાં ફેરફાર- બાળકના આધાર કાર્ડ, સ્કૂલ રેકોર્ડ, પાસપોર્ટ અને અન્ય ડોક્યુમેન્ટ્સમાં પિતાનું નામ બદલવા માટે આ પ્રક્રિયાઓ અનુસરવામાં આવે છે:

5 / 9
આધાર કાર્ડ: આધાર નોંધણી કેન્દ્ર પર જઈને અને કોર્ટનો આદેશ બતાવીને નામ બદલી શકાય છે. શાળાના રેકોર્ડ્સ: જરૂરી ડોક્યુમેન્ટ્સ સાથે વિનંતી પત્ર શાળા વહીવટીતંત્રને સુપરત કરવો આવશ્યક છે. પાસપોર્ટ: પાસપોર્ટ ઓફિસમાં અરજી સાથે નવું જન્મ પ્રમાણપત્ર અને કાનૂની ડોક્યુમેન્ટ્સ સબમિટ કરવું આવશ્યક છે.

આધાર કાર્ડ: આધાર નોંધણી કેન્દ્ર પર જઈને અને કોર્ટનો આદેશ બતાવીને નામ બદલી શકાય છે. શાળાના રેકોર્ડ્સ: જરૂરી ડોક્યુમેન્ટ્સ સાથે વિનંતી પત્ર શાળા વહીવટીતંત્રને સુપરત કરવો આવશ્યક છે. પાસપોર્ટ: પાસપોર્ટ ઓફિસમાં અરજી સાથે નવું જન્મ પ્રમાણપત્ર અને કાનૂની ડોક્યુમેન્ટ્સ સબમિટ કરવું આવશ્યક છે.

6 / 9
કાનૂની પડકારો અને સંભવિત વિવાદો: જો પહેલા જીવનસાથીએ બાળકની સંભાળ રાખવાની જવાબદારી લીધી હોય અને તે કોર્ટમાં વાંધો ઉઠાવે તો કોર્ટ સગા પિતાના અધિકારો અનામત રાખી શકે છે. કોર્ટ નક્કર કાનૂની આધાર વિના પિતાનું નામ બદલવાની મંજૂરી આપતી નથી. જો કોઈ વ્યક્તિ ખોટી માહિતી આપીને બાળકના પિતાનું નામ બદલવાનો પ્રયાસ કરે છે તો તેને ભારતીય દંડ સંહિતા (IPC) ની કલમ 419 અને 420 હેઠળ ગુનો ગણી શકાય.

કાનૂની પડકારો અને સંભવિત વિવાદો: જો પહેલા જીવનસાથીએ બાળકની સંભાળ રાખવાની જવાબદારી લીધી હોય અને તે કોર્ટમાં વાંધો ઉઠાવે તો કોર્ટ સગા પિતાના અધિકારો અનામત રાખી શકે છે. કોર્ટ નક્કર કાનૂની આધાર વિના પિતાનું નામ બદલવાની મંજૂરી આપતી નથી. જો કોઈ વ્યક્તિ ખોટી માહિતી આપીને બાળકના પિતાનું નામ બદલવાનો પ્રયાસ કરે છે તો તેને ભારતીય દંડ સંહિતા (IPC) ની કલમ 419 અને 420 હેઠળ ગુનો ગણી શકાય.

7 / 9
કાનૂની સલાહ જરૂરી: જો મામલો જટિલ હોય અને સગા પિતા સંમતિ ન આપતા હોય તો લાયક કૌટુંબિક વકીલ પાસેથી સલાહ લેવી શ્રેષ્ઠ રહેશે. દરેક રાજ્યમાં આ અંગે થોડા અલગ કાયદા હોઈ શકે છે તેથી કોર્ટ પાસેથી માર્ગદર્શન લેવું જરૂરી રહેશે.

કાનૂની સલાહ જરૂરી: જો મામલો જટિલ હોય અને સગા પિતા સંમતિ ન આપતા હોય તો લાયક કૌટુંબિક વકીલ પાસેથી સલાહ લેવી શ્રેષ્ઠ રહેશે. દરેક રાજ્યમાં આ અંગે થોડા અલગ કાયદા હોઈ શકે છે તેથી કોર્ટ પાસેથી માર્ગદર્શન લેવું જરૂરી રહેશે.

8 / 9
નિષ્કર્ષ: બાળકના પિતાનું નામ બદલવું એ સરળ પ્રક્રિયા નથી અને તેના માટે યોગ્ય કાનૂની પગલાં લેવાની જરૂર છે. જો પહેલા જીવનસાથી સંમતિ આપે તો પ્રક્રિયા સરળ બની શકે છે. જો તે સંમત ન થાય તો બાળકને દત્તક લેવા માટે કાનૂની પ્રક્રિયાનું પાલન કરવું પડશે અથવા કોર્ટમાંથી આદેશ મેળવવો પડશે. કોઈપણ ખોટી રીતે નામ બદલવાનો પ્રયાસ કાનૂની કાર્યવાહીનો ભોગ બની શકે છે. (અહીં આપેલી માહિતી ફક્ત કોર્ટના નિર્ણયો અને કલમોને આધારે આપવામાં આવી છે. તમારે કોઈ કેસ માટે જાણવું હોય તો યોગ્ય વકીલની સલાહ લઈ શકો છો.)(All Image: Symbolic Image)

નિષ્કર્ષ: બાળકના પિતાનું નામ બદલવું એ સરળ પ્રક્રિયા નથી અને તેના માટે યોગ્ય કાનૂની પગલાં લેવાની જરૂર છે. જો પહેલા જીવનસાથી સંમતિ આપે તો પ્રક્રિયા સરળ બની શકે છે. જો તે સંમત ન થાય તો બાળકને દત્તક લેવા માટે કાનૂની પ્રક્રિયાનું પાલન કરવું પડશે અથવા કોર્ટમાંથી આદેશ મેળવવો પડશે. કોઈપણ ખોટી રીતે નામ બદલવાનો પ્રયાસ કાનૂની કાર્યવાહીનો ભોગ બની શકે છે. (અહીં આપેલી માહિતી ફક્ત કોર્ટના નિર્ણયો અને કલમોને આધારે આપવામાં આવી છે. તમારે કોઈ કેસ માટે જાણવું હોય તો યોગ્ય વકીલની સલાહ લઈ શકો છો.)(All Image: Symbolic Image)

9 / 9

કાનૂની સલાહ લેવા માટે વકીલો પહેલા હકીકતોનું વિશ્લેષણ કરે છે અને પછી બીજી વ્યક્તિને કહે છે કે કયા ક્રમમાં શું કરવું. કાનુની સલાહ લેવા માટે તમે વકીલનો સંપર્ક કરી શકો છો. તમે નિષ્ણાત અથવા વ્યાવસાયિક સલાહકારનો સંપર્ક કરી શકો છો. તમે ઓનલાઈન કાનૂની સલાહ સેવાઓનો લાભ લઈ શકો છો. તમે રાષ્ટ્રીય કાનૂની સેવા સત્તામંડળ (NALSA) નો પણ સંપર્ક કરી શકો છો. લીગલ એડવાઈઝની સ્ટોરી વાંચવા માટે અહીં ક્લિક કરો.

કામની વાતજનરલ નોલેજલાઈફ સ્ટાઈલ જીવનશૈલીલીગલ એડવાઈઝસુપ્રીમ કોર્ટ
Web Stories View more
કિંજલ દવેના પરિવારમાં કોણ કોણ છે જુઓ ફોટો
કિંજલ દવેના પરિવારમાં કોણ કોણ છે જુઓ ફોટો
કબજિયાત દૂર કરવા માટે શું ખાવું?
કબજિયાત દૂર કરવા માટે શું ખાવું?
કેએલ રાહુલે રોહિત શર્માનો વર્લ્ડ રેકોર્ડ તોડ્યો
કેએલ રાહુલે રોહિત શર્માનો વર્લ્ડ રેકોર્ડ તોડ્યો
Jaggery : શું ગોળ રેફ્રિજરેટરમાં સ્ટોર કરાય ?
Jaggery : શું ગોળ રેફ્રિજરેટરમાં સ્ટોર કરાય ?
Plant In Pot : માટી કે પ્લાસ્ટિક.... છોડ ઉગાડવા માટે ક્યું કૂંડુ સૌથી સારું ? જાણો
Plant In Pot : માટી કે પ્લાસ્ટિક.... છોડ ઉગાડવા માટે ક્યું કૂંડુ સૌથી સારું ? જાણો
E-Visa : હવે રશિયન લોકો ભારત ફરવા આવશે, જાણો કેમ
E-Visa : હવે રશિયન લોકો ભારત ફરવા આવશે, જાણો કેમ
g clip-path="url(#clip0_868_265)">