हिन्दी English ಕನ್ನಡ తెలుగు मराठी বাংলা ਪੰਜਾਬੀ தமிழ் অসমীয়া മലയാളം मनी9 Trends9
Sign In

By signing in or creating an account, you agree with Associated Broadcasting Company's Terms & Conditions and Privacy Policy.

Subscribe Whatsapp Channel
તાજા સમાચાર ક્રિકેટ ન્યૂઝ ગુજરાત વીડિયોઝ ફોટો ગેલેરી ચૂંટણી રાશિફળ ટેકનોલોજી રાષ્ટ્રીય વર્લ્ડ બિઝનેસ વેબસ્ટોરી મનોરંજન ટ્રેન્ડિંગ ટોપિક કૃષિ મહારાષ્ટ્ર

History of city name : મહાભારત અને રામાયણ યુગ સાથે જોડાયેલા ગુજરાતના આ જિલ્લાની વિશેષતા જાણીને ચોંકી જશો

ગુજરાતના નર્મદા જિલ્લાનું નામ નર્મદા નદીના નામ પરથી રાખવામાં આવ્યું છે. આ જિલ્લો તેના સરદાર સરોવર ડેમ, સ્ટેચ્યુ ઓફ યુનિટી અને કુદરતી સૌંદર્ય માટે પ્રખ્યાત છે. અહીંનો ઇતિહાસ આદિવાસી સંસ્કૃતિ, પ્રાચીન રાજવંશો અને આધુનિક વિકાસ પ્રોજેક્ટ્સ સાથે જોડાયેલો છે.

| Updated on: Mar 03, 2025 | 2:24 PM
નર્મદા નદીને રેવા તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. તે મધ્ય ભારતમાં વહેતી નદી છે અને ભારતીય ઉપખંડમાં પાંચમી સૌથી લાંબી નદી છે. તે ગોદાવરી નદી અને કૃષ્ણા નદી પછી ભારતમાં વહેતી ત્રીજી સૌથી લાંબી નદી છે. મધ્યપ્રદેશ રાજ્યમાં તેના વિશાળ યોગદાનને કારણે તેને "મધ્યપ્રદેશની જીવનરેખા" પણ કહેવામાં આવે છે. તે તેના મૂળથી 1312 કિમી પશ્ચિમ તરફ વહે છે અને અરબી સમુદ્રમાં ખંભાતના અખાતમાં પડે છે. નર્મદા એ મધ્ય ભારતના મધ્ય પ્રદેશ અને ગુજરાત રાજ્યોમાંથી વહેતી એક મુખ્ય નદી છે. નર્મદા નદી મૈકલ પર્વતમાળાના અમરકંટક શિખર પરથી નીકળે છે. તેની લંબાઈ આશરે 1312 કિલોમીટર છે જે તેને ભારતની સૌથી લાંબી નદી બનાવે છે.

નર્મદા નદીને રેવા તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. તે મધ્ય ભારતમાં વહેતી નદી છે અને ભારતીય ઉપખંડમાં પાંચમી સૌથી લાંબી નદી છે. તે ગોદાવરી નદી અને કૃષ્ણા નદી પછી ભારતમાં વહેતી ત્રીજી સૌથી લાંબી નદી છે. મધ્યપ્રદેશ રાજ્યમાં તેના વિશાળ યોગદાનને કારણે તેને "મધ્યપ્રદેશની જીવનરેખા" પણ કહેવામાં આવે છે. તે તેના મૂળથી 1312 કિમી પશ્ચિમ તરફ વહે છે અને અરબી સમુદ્રમાં ખંભાતના અખાતમાં પડે છે. નર્મદા એ મધ્ય ભારતના મધ્ય પ્રદેશ અને ગુજરાત રાજ્યોમાંથી વહેતી એક મુખ્ય નદી છે. નર્મદા નદી મૈકલ પર્વતમાળાના અમરકંટક શિખર પરથી નીકળે છે. તેની લંબાઈ આશરે 1312 કિલોમીટર છે જે તેને ભારતની સૌથી લાંબી નદી બનાવે છે.

1 / 10
નર્મદા નદી સાથે સંકળાયેલી એક દંતકથા અનુસાર, આ નદી કુંવારી નદી તરીકે લોકપ્રિય છે. પૌરાણિક કથાઓ અનુસાર, સોનભદ્ર અને નર્મદાના ઘર નજીક હતા અને બંનેએ તેમનું બાળપણ અમરકંટકની ટેકરીઓમાં વિતાવ્યું હતું. જ્યારે બંને કિશોરાવસ્થામાં પહોંચ્યા, ત્યારે તેમનો પ્રેમ વધ્યો અને તેઓ એકબીજાના પ્રેમમાં પડ્યા. બંનેએ સાથે રહેવાની પ્રતિજ્ઞા લીધી, પણ અચાનક નર્મદાની મિત્ર જુહિલા તેમની વચ્ચે આવી ગઈ. સોનભદ્ર જુહિલાના પ્રેમમાં પડ્યો. જ્યારે નર્મદાને આ વાતની ખબર પડી, ત્યારે તેણે સોનભદ્રને મનાવવાનો પ્રયાસ કર્યો, પરંતુ સોનભદ્ર સંમત ન થયા. આનાથી ગુસ્સે થઈને, નર્મદા બીજી દિશામાં ચાલવા લાગી અને કાયમ માટે કુંવારી રહેવાની પ્રતિજ્ઞા લીધી. એવું કહેવાય છે કે તેથી બધી મુખ્ય નદીઓ બંગાળના અખાતમાં વહે છે, પરંતુ નર્મદા અરબી સમુદ્રમાં વહે છે. આજે પણ આ નદી અન્ય નદીઓથી વિરુદ્ધ દિશામાં વહે છે.

નર્મદા નદી સાથે સંકળાયેલી એક દંતકથા અનુસાર, આ નદી કુંવારી નદી તરીકે લોકપ્રિય છે. પૌરાણિક કથાઓ અનુસાર, સોનભદ્ર અને નર્મદાના ઘર નજીક હતા અને બંનેએ તેમનું બાળપણ અમરકંટકની ટેકરીઓમાં વિતાવ્યું હતું. જ્યારે બંને કિશોરાવસ્થામાં પહોંચ્યા, ત્યારે તેમનો પ્રેમ વધ્યો અને તેઓ એકબીજાના પ્રેમમાં પડ્યા. બંનેએ સાથે રહેવાની પ્રતિજ્ઞા લીધી, પણ અચાનક નર્મદાની મિત્ર જુહિલા તેમની વચ્ચે આવી ગઈ. સોનભદ્ર જુહિલાના પ્રેમમાં પડ્યો. જ્યારે નર્મદાને આ વાતની ખબર પડી, ત્યારે તેણે સોનભદ્રને મનાવવાનો પ્રયાસ કર્યો, પરંતુ સોનભદ્ર સંમત ન થયા. આનાથી ગુસ્સે થઈને, નર્મદા બીજી દિશામાં ચાલવા લાગી અને કાયમ માટે કુંવારી રહેવાની પ્રતિજ્ઞા લીધી. એવું કહેવાય છે કે તેથી બધી મુખ્ય નદીઓ બંગાળના અખાતમાં વહે છે, પરંતુ નર્મદા અરબી સમુદ્રમાં વહે છે. આજે પણ આ નદી અન્ય નદીઓથી વિરુદ્ધ દિશામાં વહે છે.

2 / 10
નર્મદા નદી ભારતની સૌથી પ્રાચીન નદીઓમાંની એક છે અને હિંદુ શાસ્ત્રોમાં તેનું મહત્વ ખૂબ ઉલ્લેખાયું છે, એવું માનવામાં આવે છે કે **નર્મદા નદી ગંગા જેટલી જ પવિત્ર છે**, અને અહીં સ્નાન કરવાથી પાપ મુક્તિ મળે છે. ( Credits: Getty Images )

નર્મદા નદી ભારતની સૌથી પ્રાચીન નદીઓમાંની એક છે અને હિંદુ શાસ્ત્રોમાં તેનું મહત્વ ખૂબ ઉલ્લેખાયું છે, એવું માનવામાં આવે છે કે **નર્મદા નદી ગંગા જેટલી જ પવિત્ર છે**, અને અહીં સ્નાન કરવાથી પાપ મુક્તિ મળે છે. ( Credits: Getty Images )

3 / 10
રામાયણ, મહાભારત અને પછીના ગ્રંથોમાં નર્મદા નદીના ઘણા સંદર્ભો છે. પૌરાણિક પરંપરા અનુસાર, સોમવંશી રાજા દ્વારા નર્મદાની એક નહેર ખોદવામાં આવી હતી, જેના કારણે તેનું નામ સોમોદ્ભવ પણ પડ્યું.વાલ્મીકિએ રામાયણમાં પણ નર્મદાનો ઉલ્લેખ કર્યો છે.મહાભારતમાં, નર્મદા ઋષભ પર્વતમાંથી ઉદ્ભવી હોવાનું માનવામાં આવે છે.

રામાયણ, મહાભારત અને પછીના ગ્રંથોમાં નર્મદા નદીના ઘણા સંદર્ભો છે. પૌરાણિક પરંપરા અનુસાર, સોમવંશી રાજા દ્વારા નર્મદાની એક નહેર ખોદવામાં આવી હતી, જેના કારણે તેનું નામ સોમોદ્ભવ પણ પડ્યું.વાલ્મીકિએ રામાયણમાં પણ નર્મદાનો ઉલ્લેખ કર્યો છે.મહાભારતમાં, નર્મદા ઋષભ પર્વતમાંથી ઉદ્ભવી હોવાનું માનવામાં આવે છે.

4 / 10
પ્રાચીન અને મધ્યકાલીન સમયમાં આ વિસ્તાર પર ચાલુક્ય, સોલંકી અને મરાઠા રાજવંશોનો શાસન રહ્યો, ગુજરાતના સોલંકી વંશના શાસકોએ આ વિસ્તારનું શાસન કર્યું હતું અને તેમનાં સમયમાં નર્મદા નદી પર કેટલાંક પ્રાચીન મંદિરો બન્યાં.

પ્રાચીન અને મધ્યકાલીન સમયમાં આ વિસ્તાર પર ચાલુક્ય, સોલંકી અને મરાઠા રાજવંશોનો શાસન રહ્યો, ગુજરાતના સોલંકી વંશના શાસકોએ આ વિસ્તારનું શાસન કર્યું હતું અને તેમનાં સમયમાં નર્મદા નદી પર કેટલાંક પ્રાચીન મંદિરો બન્યાં.

5 / 10
મરાઠાઓ અને મુગલો વચ્ચે આ વિસ્તાર માટે ઘણી લડાઈઓ પણ થઈ હતી, કેટલાક ભાગો પર મરાઠા સરદારોએ પણ શાસન કર્યું.

મરાઠાઓ અને મુગલો વચ્ચે આ વિસ્તાર માટે ઘણી લડાઈઓ પણ થઈ હતી, કેટલાક ભાગો પર મરાઠા સરદારોએ પણ શાસન કર્યું.

6 / 10
1818 પછી આ વિસ્તાર બ્રિટિશ ઈસ્ટ ઈન્ડિયા કંપનીના શાસન હેઠળ આવ્યું, નર્મદા વિસ્તાર બ્રિટિશ શાસનમાં ભરૂચ જિલ્લાના ભાગ તરીકે ઓળખાતું, આ દરમિયાન અંગ્રેજોએ સરકારી હસ્તકમાં પાટનગરો અને ગામડાઓનો વિકાસ કર્યો, તેમજ પરિવહન માટે નર્મદા નદીનો ઉપયોગ કર્યો.

1818 પછી આ વિસ્તાર બ્રિટિશ ઈસ્ટ ઈન્ડિયા કંપનીના શાસન હેઠળ આવ્યું, નર્મદા વિસ્તાર બ્રિટિશ શાસનમાં ભરૂચ જિલ્લાના ભાગ તરીકે ઓળખાતું, આ દરમિયાન અંગ્રેજોએ સરકારી હસ્તકમાં પાટનગરો અને ગામડાઓનો વિકાસ કર્યો, તેમજ પરિવહન માટે નર્મદા નદીનો ઉપયોગ કર્યો.

7 / 10
1947માં ભારતને સ્વતંત્રતા મળ્યા બાદ, નર્મદા વિસ્તાર ગુજરાત રાજ્યનો ભાગ બન્યો,1960માં મુંબઈ રાજ્યમાંથી અલગ પડી, ગુજરાત અને મહારાષ્ટ્ર અલગ-અલગ રાજ્યો બન્યા, અને નર્મદા વિસ્તાર ગુજરાતમાં રહ્યો.

1947માં ભારતને સ્વતંત્રતા મળ્યા બાદ, નર્મદા વિસ્તાર ગુજરાત રાજ્યનો ભાગ બન્યો,1960માં મુંબઈ રાજ્યમાંથી અલગ પડી, ગુજરાત અને મહારાષ્ટ્ર અલગ-અલગ રાજ્યો બન્યા, અને નર્મદા વિસ્તાર ગુજરાતમાં રહ્યો.

8 / 10
2 ઑક્ટોબર 1997ના રોજ, ભરૂચ જિલ્લાથી અલગ કરીને નર્મદા જિલ્લાની રચના કરવામાં આવી, રાજપીપળા શહેર નર્મદા જિલ્લાના મુખ્યાલય તરીકે પસંદ કરવામાં આવ્યું,આ વિસ્તાર ખાસ કરીને આદિવાસી સમુદાયો માટે આર્થિક અને સામાજિક વિકાસનું કેન્દ્ર બન્યું. ( Credits: Getty Images )

2 ઑક્ટોબર 1997ના રોજ, ભરૂચ જિલ્લાથી અલગ કરીને નર્મદા જિલ્લાની રચના કરવામાં આવી, રાજપીપળા શહેર નર્મદા જિલ્લાના મુખ્યાલય તરીકે પસંદ કરવામાં આવ્યું,આ વિસ્તાર ખાસ કરીને આદિવાસી સમુદાયો માટે આર્થિક અને સામાજિક વિકાસનું કેન્દ્ર બન્યું. ( Credits: Getty Images )

9 / 10
સરદાર વલ્લભભાઈ પટેલની વિશ્વની સૌથી ઊંચી પ્રતિમા (182 મીટર)છે,તેનું ઉદ્ઘાટન 2018 માં વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી દ્વારા કરવામાં આવ્યું હતું. તે નર્મદા જિલ્લાના કેવડિયા વિસ્તારમાં આવેલું છે અને એક મુખ્ય પર્યટન સ્થળ બની ગયું છે. ( Credits: Getty Images )

સરદાર વલ્લભભાઈ પટેલની વિશ્વની સૌથી ઊંચી પ્રતિમા (182 મીટર)છે,તેનું ઉદ્ઘાટન 2018 માં વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી દ્વારા કરવામાં આવ્યું હતું. તે નર્મદા જિલ્લાના કેવડિયા વિસ્તારમાં આવેલું છે અને એક મુખ્ય પર્યટન સ્થળ બની ગયું છે. ( Credits: Getty Images )

10 / 10

નર્મદા જિલ્લાનો ઇતિહાસ આદિવાસી સંસ્કૃતિ, પ્રાચીન રાજવંશો, બ્રિટિશ શાસન અને આધુનિક વિકાસ વચ્ચે જોડાયેલું છે. નર્મદાની આવી સ્ટોરી વાંચવા અહીં ક્લિક કરો..

ગુજરાતજનરલ નોલેજ
Follow Us:
Web Stories View more
IPLના ઈતિહાસમાં કઈ ટીમ સૌથી વધારે મેચ હારી જાણો?
IPLના ઈતિહાસમાં કઈ ટીમ સૌથી વધારે મેચ હારી જાણો?
બે પત્નીઓનો પતિ હવે ગર્લફ્રેન્ડ સાથે થયો રોમેન્ટિક! બધા વચ્ચે પકડી લીધો હાથ
બે પત્નીઓનો પતિ હવે ગર્લફ્રેન્ડ સાથે થયો રોમેન્ટિક! બધા વચ્ચે પકડી લીધો હાથ
બોલિવુડથી દુર છે અમિતાભ બચ્ચનની દીકરી, જુઓ ફોટો
બોલિવુડથી દુર છે અમિતાભ બચ્ચનની દીકરી, જુઓ ફોટો
તમારો EPFO ​​પાસવર્ડ ભૂલી ગયા છો? ચિંતા ના કરો... આ રીતે તેનો ઉકેલ લાવો
તમારો EPFO ​​પાસવર્ડ ભૂલી ગયા છો? ચિંતા ના કરો... આ રીતે તેનો ઉકેલ લાવો
Jio ફ્રીમાં આપી રહ્યું IPL જોવાનો મોકો ! લોન્ચ કરી અનલિમિટેડ ઓફર
Jio ફ્રીમાં આપી રહ્યું IPL જોવાનો મોકો ! લોન્ચ કરી અનલિમિટેડ ઓફર
મની પ્લાન્ટનું અચાનક સુકાઈ જવું કઈ વાતનો સંકેત આપે છે? આ જાણી લેજો
મની પ્લાન્ટનું અચાનક સુકાઈ જવું કઈ વાતનો સંકેત આપે છે? આ જાણી લેજો
g clip-path="url(#clip0_868_265)">