AQI

Sign In

Subscribe Whatsapp Channel

તાજા સમાચાર ક્રિકેટ ન્યૂઝ ગુજરાત વીડિયોઝ ફોટો ગેલેરી રાશિફળ ટેકનોલોજી રાષ્ટ્રીય વર્લ્ડ બિઝનેસ વેબસ્ટોરી મનોરંજન ટ્રેન્ડિંગ ટોપિક કૃષિ મહારાષ્ટ્ર

કાનુની સવાલ : શૂન્ય લગ્ન શું છે, શું આ લગ્ન માન્ય ગણાય કે નહી જાણો

શૂન્ય લગ્ન (Void Marriage) નો અર્થ છે.એવા લગ્ન જે કાનુન માન્ય હોતા નથી અને શરુઆતથી જ ગેરકાયદેસર છે. આ પ્રકારના લગ્નને ભારતીય કાયદામાં અમાન્ય લગ્ન પણ કહેવામાં આવે છે. તો ચાલો આજે આપણે શૂન્ય લગ્ન વિશે વિસ્તારથી વાત કરીએ

Nirupa Duva | Updated on: Mar 23, 2025 | 4:19 PM

ભારતીય હિંદુ લગ્ન અધિનિયમ 1955 ની કલમ 11 હેઠળ, જો કોઈ ચોક્કસ સંજોગોમાં લગ્ન કરવામાં આવે, તો તે લગ્ન રદબાતલ ગણવામાં આવે છે. આનો અર્થ એ છે કે, આવા લગ્ન કાયદેસર રીતે અસ્તિત્વમાં નથી. — ભારતીય હિંદુ લગ્ન અધિનિયમ 1955 ની કલમ 11 હેઠળ, જો કોઈ ચોક્કસ સંજોગોમાં લગ્ન કરવામાં આવે, તો તે લગ્ન રદબાતલ ગણવામાં આવે છે. આનો અર્થ એ છે કે, આવા લગ્ન કાયદેસર રીતે અસ્તિત્વમાં નથી.
1 / 8

કઈ કઈ પરિસ્થિતિઓમાં શૂન્ય લગ્ન માનવામાં આવે છે. તો પ્રથમ દ્વિવિવાહ કલમ 5(1) મુજબ જો લગ્ન સમયે પતિ કે પત્નીમાંથી કોઈ પણ એકે લગ્ન કરેલા હોય અને તેનો પાર્ટનર જીવતો હોય તો બીજા લગ્નને શૂન્ય લગ્ન માનવામાં આવે છે.ભારતીય દંડ સંહિતા (IPC)ની કલમ 494 હેઠળ પણ આ ગુનો છે. — કઈ કઈ પરિસ્થિતિઓમાં શૂન્ય લગ્ન માનવામાં આવે છે. તો પ્રથમ દ્વિવિવાહ કલમ 5(1) મુજબ જો લગ્ન સમયે પતિ કે પત્નીમાંથી કોઈ પણ એકે લગ્ન કરેલા હોય અને તેનો પાર્ટનર જીવતો હોય તો બીજા લગ્નને શૂન્ય લગ્ન માનવામાં આવે છે.ભારતીય દંડ સંહિતા (IPC)ની કલમ 494 હેઠળ પણ આ ગુનો છે.
2 / 8

જો લગ્ન કરનાર વ્યક્તિઓ એક જ ગોત્ર, નજીકના સંબંધીઓ અથવા ધાર્મિક રીતે પ્રતિબંધિત સંબંધમાં આવે છે અને તેમની વચ્ચે લગ્નની પરવાનગી નથી, તો આવા લગ્નને શૂન્ય લગ્ન કહેવાય છે. ઉદાહરણ તરીકે મામા-ભાણેજ, કાકા-ભત્રીજી,ભાઈ-બહેન જેવા સંબંધોમાં લગ્ન હિન્દુ લગ્ન અધિનિયમ અનુસાર ગેરકાયદેસર છે. — જો લગ્ન કરનાર વ્યક્તિઓ એક જ ગોત્ર, નજીકના સંબંધીઓ અથવા ધાર્મિક રીતે પ્રતિબંધિત સંબંધમાં આવે છે અને તેમની વચ્ચે લગ્નની પરવાનગી નથી, તો આવા લગ્નને શૂન્ય લગ્ન કહેવાય છે. ઉદાહરણ તરીકે મામા-ભાણેજ, કાકા-ભત્રીજી,ભાઈ-બહેન જેવા સંબંધોમાં લગ્ન હિન્દુ લગ્ન અધિનિયમ અનુસાર ગેરકાયદેસર છે.
3 / 8

જો લગ્ન કરનાર પુરુષ અને મહિલા (Sapinda Relationship) માં આવે છે અને તેની વચ્ચે લગ્નની અનુમતિ નથી. તો આ લગ્ન શૂન્ય લગ્ન હશે.સપિંડાનો અર્થ છે કે, બંન્ને વચ્ચે ત્રણ પેઢીઓ સુધી (માતા તરફથી ) કે પાંચ પેઢી (પિતા તરફથી ) લોહીના સંબંધમાં હોય. — જો લગ્ન કરનાર પુરુષ અને મહિલા (Sapinda Relationship) માં આવે છે અને તેની વચ્ચે લગ્નની અનુમતિ નથી. તો આ લગ્ન શૂન્ય લગ્ન હશે.સપિંડાનો અર્થ છે કે, બંન્ને વચ્ચે ત્રણ પેઢીઓ સુધી (માતા તરફથી ) કે પાંચ પેઢી (પિતા તરફથી ) લોહીના સંબંધમાં હોય.
4 / 8

આવા લગ્નને કોઈ કાનુની માન્યતા મળતી નથી. એટલે કે, આ લગ્ન ક્યારેય થયા નથી એવું માનવામા આવે છે.કોઈપણ પ્રકારના વૈવાહિક અધિકારો મળતા નથી.જેમ પત્નીને પતિની મિલકતમાં કોઈ હક નથી મળતો કે ન તો તેને ભરણપોષણનો કોઈ અધિકાર છે. — આવા લગ્નને કોઈ કાનુની માન્યતા મળતી નથી. એટલે કે, આ લગ્ન ક્યારેય થયા નથી એવું માનવામા આવે છે.કોઈપણ પ્રકારના વૈવાહિક અધિકારો મળતા નથી.જેમ પત્નીને પતિની મિલકતમાં કોઈ હક નથી મળતો કે ન તો તેને ભરણપોષણનો કોઈ અધિકાર છે.
5 / 8

જો આપણે બાળકોના અધિકારોની વાત કરીએ તો સુપ્રીમ કોર્ટ અનુસાર, જો કોઈ બાળક શૂન્ય લગ્નથી જન્મે છે, તો તેને કાયદેસરનું બાળક ગણવામાં આવશે અને તે માતાપિતાની વ્યક્તિગત મિલકત માટે હકદાર બનશે. જો કે, તે પૈતૃક સંપત્તિમાં હકદાર રહેશે નહીં. — જો આપણે બાળકોના અધિકારોની વાત કરીએ તો સુપ્રીમ કોર્ટ અનુસાર, જો કોઈ બાળક શૂન્ય લગ્નથી જન્મે છે, તો તેને કાયદેસરનું બાળક ગણવામાં આવશે અને તે માતાપિતાની વ્યક્તિગત મિલકત માટે હકદાર બનશે. જો કે, તે પૈતૃક સંપત્તિમાં હકદાર રહેશે નહીં.
6 / 8

શૂન્ય લગ્ન એ લગ્ન હોય છે જે કાનુની રુપથી ક્યારેય અસ્તિત્વમાં હોતા નથી. ભારતીય કાનુન અનુસાર જો કોઈ લગ્ન દ્વિપક્ષી, પ્રતિબંધિત સંબંધ અથવા સપિંડા સંબંધના કિસ્સામાં પ્રતિબદ્ધ છે, તો લગ્ન આપોઆપ અમાન્ય બની જાય છે. — શૂન્ય લગ્ન એ લગ્ન હોય છે જે કાનુની રુપથી ક્યારેય અસ્તિત્વમાં હોતા નથી. ભારતીય કાનુન અનુસાર જો કોઈ લગ્ન દ્વિપક્ષી, પ્રતિબંધિત સંબંધ અથવા સપિંડા સંબંધના કિસ્સામાં પ્રતિબદ્ધ છે, તો લગ્ન આપોઆપ અમાન્ય બની જાય છે.
7 / 8

અહીં આપેલી માહિતી ફક્ત કોર્ટના નિર્ણયો અને કલમોને આધારે આપવામાં આવી છે.જો તમને તમારા ચોક્કસ કેસ અંગે કાનૂની સલાહની જરૂર હોય, તો અનુભવી વકીલનો સંપર્ક કરી શકો છો. (All Image: Symbolic Image) — અહીં આપેલી માહિતી ફક્ત કોર્ટના નિર્ણયો અને કલમોને આધારે આપવામાં આવી છે.જો તમને તમારા ચોક્કસ કેસ અંગે કાનૂની સલાહની જરૂર હોય, તો અનુભવી વકીલનો સંપર્ક કરી શકો છો. (All Image: Symbolic Image)
8 / 8

કાનૂની સલાહ લેવા માટે વકીલો પહેલા હકીકતોનું વિશ્લેષણ કરે છે અને પછી બીજી વ્યક્તિને કહે છે કે કયા ક્રમમાં શું કરવું. કાનુની સલાહ લેવા માટે તમે વકીલનો સંપર્ક કરી શકો છો. તમે નિષ્ણાત અથવા વ્યાવસાયિક સલાહકારનો સંપર્ક કરી શકો છો. તમે ઓનલાઈન કાનૂની સલાહ સેવાઓનો લાભ લઈ શકો છો. તમે રાષ્ટ્રીય કાનૂની સેવા સત્તામંડળ (NALSA) નો પણ સંપર્ક કરી શકો છો. લીગલ એડવાઈઝની સ્ટોરી વાંચવા માટે અહીં ક્લિક કરો.

કામની વાત મહિલા લીગલ એડવાઈઝ સુપ્રીમ કોર્ટ

Related Photo Gallery

116 વર્ષ જૂના એન્જિન પર દોડતી ભારતની સૌથી ધીમી ટ્રેન

ફ્રીજમાં દરવાજાના ખાનામાં આ ચીજ ન રાખો, ઝેરી બની શકે છે

અહીં સ્ત્રીઓ કલાકના હિસાબે ભાડે લઈ રહી છે પુરુ

તમારું ઘર ટોલ પ્લાઝાથી આટલું નજીક હોય તો નહીં ભરવો પડે ટો

ઘોડાની નાળ લગાવતા પહેલાં જાણો વાસ્તુ નિયમો

100 રુપિયાથી પણ ઓછી કિંમતમાં મળી રહ્યા Jioના આ પ્લાન, જાણો ફાયદા

200 રુપિયાથી પણ ઓછી કિંમતનો BSNL લાવ્યું ધમાકેદાર પ્લાન

દમદાર કમાણી કરાવશે આ 4 શેર, એક્સપર્ટે કહ્યું ખરીદી લો

આ દિવસે ભૂલથી પણ કોઈને ઉધાર ના આપતા પૈસા, નહીં તો દેવાદાર થઈ જશો

ચેતી જજો! ચા સાથે બિસ્કિટ ખાવું તે રિસ્કી છે

નોટબંધી કોણ કરે છે? જૂની નોટો રાતોરાત કેવી રીતે બંધ થાય છે

સવારે આ વસ્તુઓ હાથમાંથી પડે તો તે દુર્ભાગ્ય તરફ દોરે છે

17 વર્ષ બાદ બંધ થવા જઈ રહ્યો છે 'તારક મહેતા'શો? અસિત મોદીએ તોડી ચુપ્પી

અભિષેક શર્માએ T20 ક્રિકેટમાં ઇતિહાસ રચ્યો

એક અઠવાડિયામાં 330 રુપિયા મોંઘુ થયું સોનું, જાણો આજનો લેટેસ્ટ ભાવ

IndiGo ફ્લાઈટની Ticket Cancel કરવા પર પૂરા પૈસા પાછા, 5 સ્ટેપમાં કરો

7 ડિસેમ્બરથી ચમકી ઉઠશે 3 રાશિના જાતકોની કિસ્મત, મંગળ ગોચર માલામાલ કરશે

શું કહે છે ભારતનો નિર્વાસન કાનુન, જાણો

એન્ડોમેટ્રિઓસિસ ક્યા અંગોને પ્રભાવિત કરે છે? જાણો

રાશિ ખન્નાના પરિવાર અને પર્સનલ લાઈફ વિશે જાણો

સ્વાસ્થ્યને લઈને કાળજી રાખો, ખર્ચાઓ પર નિયંત્રણ રાખવાનો પ્રયાસ કરો

સૂર્યાસ્ત પછી ક્યારેય આ વસ્તુનું દાન ન કરતાં

શુક્ર 20 ડિસેમ્બરે કરશે નક્ષત્ર પરિવર્તન

America Visa : અમેરિકામાં આ વિઝા ધારકો માટે નવો આદેશ

બનાસડેરીનો વિકાસ જોવા, જાન્યુઆરી 2026માં દેશભરની ડેરીના ચેરમેન આવશે

આ 3 સ્ટોક તમારી પાસે છે કે નહીં? પોર્ટફોલિયો ચેક કરજો

તમારા પાલતુ Dog ને આ 5 આદતો શીખવો, હંમેશા રહેશે તમારા કંટ્રોલમાં

3 લાખ કરોડ રૂપિયાના ડિફેન્સ ઓર્ડરથી બજારમાં હલચલ

શુભમન ગિલ ફિટ, આફ્રિકા સામે T20 શ્રેણીમાં રમશે

BSNLનો સસ્તો 72-દિવસનો પ્લાન, 500 રુપિયાની ઓછી કિંમતમાં મળી જશે

84 દિવસની વેલિડિટી વાળો સૌથી સસ્તો પ્લાન, Jio યુઝર્સને મળશે લાભ

છીંક કેમ આવે છે? મોટાભાગના લોકો નથી જાણતા તેનું વૈજ્ઞાનિક કારણ

16 વર્ષની ઉંમરે ડેબ્યુ કરનાર ભારતીય મહિલા ક્રિકેટર રિચા ઘોષ બની DSP

નીવા ભૂપા, ગ્લોબલ હેલ્થ સહિત આ શેરમાં કમાણીનો મોકો

ટોયલેટમાં બે ફ્લશ બટન કેમ હોય છે? જાણી લો

રુદ્રાક્ષની માળા સાફ કરવાની સરળ ઘરેલુ રીત, જાણો સ્ટેપ-બાય-સ્ટેપ

સ્મૃતિ મંધાનાની સગાઈની રિંગ ગાયબ ! શું ખરેખર પલાશ સાથે તૂટી ગયા લગ્ન ?

2025ના સુપર ફ્લોપ મલ્ટીબેગર સ્ટોક ! જે એક જ વર્ષમાં 68% તૂટ્યા

કથાવાચક ઇન્દ્રેશ ઉપાધ્યાયના લગ્ન થયા પૂરા, હવે સામે આવી તસવીરો

કોઈનું મૃત્યુ થવા પર પરિવારના લોકો સફેદ કપડાં કેમ પહેરે છે? જાણો કારણ

મોંઘા ડેન્ટિસ્ટ વગર દાંતનો દુખાવો કરો ઠીક! ઘરે અજમાવો આ ટ્રીટમેન્ટ

Jioનું સિમ કાર્ડ ખોવાઈ જાય તો નંબર કેવી રીતે બ્લોક કરશો? જાણો અહીં

સોનામાં આવી તેજી, પણ ચાંદીના ભાવ ઘટ્યા, જાણો આજનો લેટેસ્ટ ભાવ

બિગ બોસ 19 ટ્રોફી માટે ટોપના 3 દાવેદાર! જાણો કેટલી હશે પ્રાઈઝ મની

શું PCOD સંપૂર્ણપણે મટાડી શકાય છે?

આવો છે ઈશા ગુપ્તાનો પરિવાર

રોકાણ કરતાં પહેલા વડીલોની સલાહ લો, લગ્ન જીવનમાં તણાવ પેદા થઈ શકે છે

વર્ષ 2026 માં આ 3 સ્ટોકમાં જંગી ઉછાળો જોવા મળશે

સોના-ચાંદીના ભાવમાં મોટો ઉછાળો: સોનું ₹1,300 અને ચાંદી ₹3,500 મોંઘી થઈ

આ 3 રાશિના જાતકોના જીવનમાં આવશે ઉથલપાથલ!

Web Stories View more

કિંજલ દવેના પરિવારમાં કોણ કોણ છે જુઓ ફોટો

કબજિયાત દૂર કરવા માટે શું ખાવું?

કેએલ રાહુલે રોહિત શર્માનો વર્લ્ડ રેકોર્ડ તોડ્યો

Jaggery : શું ગોળ રેફ્રિજરેટરમાં સ્ટોર કરાય ?

Plant In Pot : માટી કે પ્લાસ્ટિક.... છોડ ઉગાડવા માટે ક્યું કૂંડુ સૌથી સારું ? જાણો

E-Visa : હવે રશિયન લોકો ભારત ફરવા આવશે, જાણો કેમ

Latest News View more

116 વર્ષ જૂના એન્જિન પર દોડતી ભારતની સૌથી ધીમી ટ્રેન

ફ્રીજમાં દરવાજાના ખાનામાં આ ચીજ ન રાખો, ઝેરી બની શકે છે

હવે પર્સનલ લોન પણ સહેલાઈથી મળી શકે, જાણો કેવી રીતે

અહીં સ્ત્રીઓ કલાકના હિસાબે ભાડે લઈ રહી છે પુરુ

તમારું ઘર ટોલ પ્લાઝાથી આટલું નજીક હોય તો નહીં ભરવો પડે ટો

Latest Videos View more

નડિયાદ નજીક ટ્રકની પાછળ અથડાતા કાર ભડકે બળી

બોડેલીમાં નવા બનેલા આરોગ્ય કેન્દ્ર પર તાળા !

ઈન્ડિગોની ફ્લાઈટ રદ થવાનો સીલસીલો યથાવત, 20 ફ્લાઈટ રદ

કચ્છના ભૂજમાં પારિવારિક ઝઘડામાં યુવક બોરવેલમાં કૂદતા મોત

અચાનક ફરવા જવાનો પ્લાન બની શકે છે! કઈ રાશિના જાતકોને ભાગ્યનો સાથ મળશે?

અંબાલાલ પટેલે ઠંડી સાથે માવઠાની કરી આગાહી

દાણીલીમડામાં 4 દિવસમાં ક્રાઈમ બ્રાંચે દુષ્કર્મના આરોપીને ઝડપી પાડ્યો

સક્ષમ નેતૃત્વને કારણે વિશ્વ ભારત પાસેથી માર્ગદર્શન મેળવે છેઃઆનંદીબહેન

Aravalli : રતનપુર ચેકપોસ્ટ પર 1.5 કરોડની રોકડ સાથે ઝડપાયો યુવક

સુરત એરપોર્ટ પર બેંગકોક જતા મુસાફર પાસેથી ડાયમંડ અને ડોલર ઝડપાયા

ફોટો સ્ટોરી

રીલ્સ

શેરબજાર

વીડિયોઝ