हिन्दी English News9 ಕನ್ನಡ తెలుగు मराठी বাংলা ਪੰਜਾਬੀ தமிழ் অসমীয়া മലയാളം मनी9 TV9-UP
AQI
Sign In

By signing in or creating an account, you agree with Associated Broadcasting Company's Terms & Conditions and Privacy Policy.

Subscribe Whatsapp Channel
તાજા સમાચાર ક્રિકેટ ન્યૂઝ ગુજરાત વીડિયોઝ ફોટો ગેલેરી રાશિફળ ટેકનોલોજી રાષ્ટ્રીય વર્લ્ડ બિઝનેસ વેબસ્ટોરી મનોરંજન ટ્રેન્ડિંગ ટોપિક કૃષિ મહારાષ્ટ્ર

ચેક દ્વારા પેમેન્ટ કરનારાઓ માટે મોટા સમાચાર ! RBI એ ક્લિયરન્સની ડેડલાઇન પર લીધો મોટો નિર્ણય, હવે લાખો યુઝર્સ પર આની શું અસર પડશે?

ચેકથી વ્યવહાર કરનારાઓ માટે એક મહત્વપૂર્ણ સમાચાર બહાર આવ્યા છે. રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (RBI) એ નવી સિસ્ટમને અસ્થાયી રૂપે સ્થગિત કરી દીધી છે.

| Updated on: Dec 25, 2025 | 4:58 PM
Share
રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (RBI) એ લાખો લોકો જે ચેક પેમેન્ટ કરે છે, તેમના સંદર્ભમાં એક મહત્વપૂર્ણ નિર્ણય લીધો છે. RBI એ નવી સિસ્ટમના લોન્ચિંગને મુલતવી રાખી છે, જેના હેઠળ બેંકોને ચેક મળ્યાના માત્ર ત્રણ કલાકની અંદર ચેક પાસ અથવા રિજેક્ટ કરવાનો રહેતો હતો. આ સિસ્ટમ 3 જાન્યુઆરી, 2026 ના રોજ લાગુ થવાની હતી પરંતુ હવે તેને આગામી સૂચના સુધી મુલતવી રાખવામાં આવી છે. આ નિર્ણય બાદ, લોકોના મનમાં ચેક ક્લિયરન્સ અંગે ઘણા પ્રશ્નો ઉભા થઈ રહ્યા છે.

રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (RBI) એ લાખો લોકો જે ચેક પેમેન્ટ કરે છે, તેમના સંદર્ભમાં એક મહત્વપૂર્ણ નિર્ણય લીધો છે. RBI એ નવી સિસ્ટમના લોન્ચિંગને મુલતવી રાખી છે, જેના હેઠળ બેંકોને ચેક મળ્યાના માત્ર ત્રણ કલાકની અંદર ચેક પાસ અથવા રિજેક્ટ કરવાનો રહેતો હતો. આ સિસ્ટમ 3 જાન્યુઆરી, 2026 ના રોજ લાગુ થવાની હતી પરંતુ હવે તેને આગામી સૂચના સુધી મુલતવી રાખવામાં આવી છે. આ નિર્ણય બાદ, લોકોના મનમાં ચેક ક્લિયરન્સ અંગે ઘણા પ્રશ્નો ઉભા થઈ રહ્યા છે.

1 / 8
દેશમાં ચેક ક્લિયરન્સ પ્રોસેસને ઝડપી અને આધુનિક બનાવવા માટે RBI સતત ફેરફારો કરી રહી છે. આ પહેલના ભાગ રૂપે, રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયાએ Continuous Clearing and Settlement (CCS) ફ્રેમવર્કની જાહેરાત કરી હતી. આ ફ્રેમવર્ક બે તબક્કામાં લાગુ કરવાની હતી અને આમાં ફેઝ 2 ને સૌથી મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવતું હતું, કારણ કે તે ચેક ક્લિયરન્સના સમયમાં નોંધપાત્ર ઘટાડો કરશે.

દેશમાં ચેક ક્લિયરન્સ પ્રોસેસને ઝડપી અને આધુનિક બનાવવા માટે RBI સતત ફેરફારો કરી રહી છે. આ પહેલના ભાગ રૂપે, રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયાએ Continuous Clearing and Settlement (CCS) ફ્રેમવર્કની જાહેરાત કરી હતી. આ ફ્રેમવર્ક બે તબક્કામાં લાગુ કરવાની હતી અને આમાં ફેઝ 2 ને સૌથી મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવતું હતું, કારણ કે તે ચેક ક્લિયરન્સના સમયમાં નોંધપાત્ર ઘટાડો કરશે.

2 / 8
બીજા તબક્કા હેઠળ, બેંકને ચેકની ડિજિટલ ઇમેજ પ્રાપ્ત થાય છે, ત્યારે તેને ચેક સ્વીકારવા અથવા નકારવા માટે ફક્ત ત્રણ કલાકનો સમય મળે છે. જો બેંક નિર્ધારિત સમયમર્યાદામાં જવાબ આપવામાં નિષ્ફળ જાય, તો ચેક આપમેળે ક્લિયર થયેલ માનવામાં આવે છે. આનાથી ચેક ક્લિયર થવામાં વિલંબની સમસ્યા લગભગ દૂર થઈ જશે અને ગ્રાહકો તે જ દિવસે અથવા થોડા કલાકોમાં પેમેન્ટ મેળવી શકશે.

બીજા તબક્કા હેઠળ, બેંકને ચેકની ડિજિટલ ઇમેજ પ્રાપ્ત થાય છે, ત્યારે તેને ચેક સ્વીકારવા અથવા નકારવા માટે ફક્ત ત્રણ કલાકનો સમય મળે છે. જો બેંક નિર્ધારિત સમયમર્યાદામાં જવાબ આપવામાં નિષ્ફળ જાય, તો ચેક આપમેળે ક્લિયર થયેલ માનવામાં આવે છે. આનાથી ચેક ક્લિયર થવામાં વિલંબની સમસ્યા લગભગ દૂર થઈ જશે અને ગ્રાહકો તે જ દિવસે અથવા થોડા કલાકોમાં પેમેન્ટ મેળવી શકશે.

3 / 8
24 ડિસેમ્બરના રોજ એક પરિપત્રમાં RBI એ જણાવ્યું હતું કે, CCS ફ્રેમવર્કનો ફેઝ 2 હાલ પૂરતો મુલતવી રાખવામાં આવ્યો છે. આ માટે કોઈ ચોક્કસ કારણ જાહેરમાં જણાવવામાં આવ્યું નથી. એવું માનવામાં આવે છે કે, આ નિર્ણય ઘણી બેંકોની તકનીકી તૈયારીઓ, સિસ્ટમ અપગ્રેડ, સાયબર સુરક્ષા અને ઓપરેશનલ પડકારોને ધ્યાનમાં રાખીને લેવામાં આવ્યો છે. RBI ઇચ્છતી નથી કે, ઉતાવળમાં લાગુ કરાયેલી સિસ્ટમ ગ્રાહકોને નુકસાન પહોંચાડે અથવા બેંકો માટે મોટી તકનીકી સમસ્યાઓ ઊભી કરે.

24 ડિસેમ્બરના રોજ એક પરિપત્રમાં RBI એ જણાવ્યું હતું કે, CCS ફ્રેમવર્કનો ફેઝ 2 હાલ પૂરતો મુલતવી રાખવામાં આવ્યો છે. આ માટે કોઈ ચોક્કસ કારણ જાહેરમાં જણાવવામાં આવ્યું નથી. એવું માનવામાં આવે છે કે, આ નિર્ણય ઘણી બેંકોની તકનીકી તૈયારીઓ, સિસ્ટમ અપગ્રેડ, સાયબર સુરક્ષા અને ઓપરેશનલ પડકારોને ધ્યાનમાં રાખીને લેવામાં આવ્યો છે. RBI ઇચ્છતી નથી કે, ઉતાવળમાં લાગુ કરાયેલી સિસ્ટમ ગ્રાહકોને નુકસાન પહોંચાડે અથવા બેંકો માટે મોટી તકનીકી સમસ્યાઓ ઊભી કરે.

4 / 8
હાલમાં, CCS ફ્રેમવર્કનો તબક્કો 1 અમલમાં છે, જે આ વર્ષની શરૂઆતમાં લાગુ કરવામાં આવ્યો હતો. આ ફ્રેમવર્ક હેઠળ, ચેક ટ્રંકેશન સિસ્ટમ (CTS) દ્વારા ચેકની ફિઝિકલ મૂવમેન્ટ દૂર કરવામાં આવી છે. હવે ડિજિટલ ઇમેજ અને ઇલેક્ટ્રોનિક ડેટાનો ઉપયોગ કરીને ચેક ક્લિયર કરવામાં આવે છે. આનાથી પ્રોસેસ પહેલા કરતાં નોંધપાત્ર રીતે ઝડપી અને વધુ સુરક્ષિત બની છે.

હાલમાં, CCS ફ્રેમવર્કનો તબક્કો 1 અમલમાં છે, જે આ વર્ષની શરૂઆતમાં લાગુ કરવામાં આવ્યો હતો. આ ફ્રેમવર્ક હેઠળ, ચેક ટ્રંકેશન સિસ્ટમ (CTS) દ્વારા ચેકની ફિઝિકલ મૂવમેન્ટ દૂર કરવામાં આવી છે. હવે ડિજિટલ ઇમેજ અને ઇલેક્ટ્રોનિક ડેટાનો ઉપયોગ કરીને ચેક ક્લિયર કરવામાં આવે છે. આનાથી પ્રોસેસ પહેલા કરતાં નોંધપાત્ર રીતે ઝડપી અને વધુ સુરક્ષિત બની છે.

5 / 8
પહેલા બેંકોને ચેક ક્લિયર કરવા માટે ચોક્કસ બેચની રાહ જોવી પડતી હતી. હવે ચેક મળતાની સાથે જ તેની ઈમેજ ક્લિયરિંગ હાઉસને મોકલવામાં આવે છે. ડ્રોઈ બેંક ઇમેજ જુએ છે અને નિર્ણય લે છે. ત્યારબાદ ઇલેક્ટ્રોનિક રીતે એપ્રૂવલ કે રિજેક્શન મોકલે છે. આના પરિણામે ઘણા કિસ્સાઓમાં તે જ દિવસે ચેક ક્લિયર થઈ જાય છે. RBI એ ચેક પ્રોસેસિંગ માટેના કામકાજના કલાકોમાં પણ ફેરફાર કર્યો છે. ચેક ડિપોઝિટ વિન્ડો હવે સવારે 9:00 થી બપોરે 3:00 વાગ્યા સુધી ખુલ્લી રહે છે. બેંકો સવારે 9:00 થી સાંજે 7:00 વાગ્યા સુધી ચેક કન્ફર્મ અથવા રિજેક્ટ કરી શકે છે. આ ફેરફારથી ગ્રાહકો માટે ઝડપી ક્લિયરન્સની શક્યતા વધી ગઈ છે.

પહેલા બેંકોને ચેક ક્લિયર કરવા માટે ચોક્કસ બેચની રાહ જોવી પડતી હતી. હવે ચેક મળતાની સાથે જ તેની ઈમેજ ક્લિયરિંગ હાઉસને મોકલવામાં આવે છે. ડ્રોઈ બેંક ઇમેજ જુએ છે અને નિર્ણય લે છે. ત્યારબાદ ઇલેક્ટ્રોનિક રીતે એપ્રૂવલ કે રિજેક્શન મોકલે છે. આના પરિણામે ઘણા કિસ્સાઓમાં તે જ દિવસે ચેક ક્લિયર થઈ જાય છે. RBI એ ચેક પ્રોસેસિંગ માટેના કામકાજના કલાકોમાં પણ ફેરફાર કર્યો છે. ચેક ડિપોઝિટ વિન્ડો હવે સવારે 9:00 થી બપોરે 3:00 વાગ્યા સુધી ખુલ્લી રહે છે. બેંકો સવારે 9:00 થી સાંજે 7:00 વાગ્યા સુધી ચેક કન્ફર્મ અથવા રિજેક્ટ કરી શકે છે. આ ફેરફારથી ગ્રાહકો માટે ઝડપી ક્લિયરન્સની શક્યતા વધી ગઈ છે.

6 / 8
બીજા તબક્કાને મુલતવી રાખવાનો અર્થ એ છે કે, ત્રણ કલાકની કડક સમય મર્યાદા હવે લાગુ કરવામાં આવશે નહીં. આનો અર્થ એ છે કે, ચેક ક્લિયર થવામાં હજુ થોડો વધુ સમય લાગી શકે છે. જો કે, વર્તમાન સિસ્ટમ પહેલા કરતા ઘણી ઝડપી છે, તેથી ગ્રાહકોને આ અસુવિધાનો સામનો કરવો પડશે નહીં.

બીજા તબક્કાને મુલતવી રાખવાનો અર્થ એ છે કે, ત્રણ કલાકની કડક સમય મર્યાદા હવે લાગુ કરવામાં આવશે નહીં. આનો અર્થ એ છે કે, ચેક ક્લિયર થવામાં હજુ થોડો વધુ સમય લાગી શકે છે. જો કે, વર્તમાન સિસ્ટમ પહેલા કરતા ઘણી ઝડપી છે, તેથી ગ્રાહકોને આ અસુવિધાનો સામનો કરવો પડશે નહીં.

7 / 8
ચેક પેમેન્ટ કરનારાઓએ ફક્ત એટલું સમજવું જોઈએ કે, તેમને સુપર-ફાસ્ટ ક્લિયરન્સ માટે થોડી વધુ રાહ જોવી પડશે. RBI એ સ્પષ્ટતા કરી છે કે, નવી તારીખ જાહેર ન થાય ત્યાં સુધી વર્તમાન સિસ્ટમ 'ફેઝ 1' પહેલાની જેમ જ ચાલુ રહેશે. એવું માનવામાં આવે છે કે, બેંકો સંપૂર્ણ રીતે તૈયાર થયા પછી RBI 'ફેઝ 2' ફરીથી લાગુ કરશે.

ચેક પેમેન્ટ કરનારાઓએ ફક્ત એટલું સમજવું જોઈએ કે, તેમને સુપર-ફાસ્ટ ક્લિયરન્સ માટે થોડી વધુ રાહ જોવી પડશે. RBI એ સ્પષ્ટતા કરી છે કે, નવી તારીખ જાહેર ન થાય ત્યાં સુધી વર્તમાન સિસ્ટમ 'ફેઝ 1' પહેલાની જેમ જ ચાલુ રહેશે. એવું માનવામાં આવે છે કે, બેંકો સંપૂર્ણ રીતે તૈયાર થયા પછી RBI 'ફેઝ 2' ફરીથી લાગુ કરશે.

8 / 8

દેશ અને દુનિયાના વિશેષ સમાચાર જાણવા માટે આપ અહીં ક્લિક કરો. 

બિઝનેસબેંકિંગ ક્ષેત્રરિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા
Web Stories View more
ઘરમાં આવી ઘડિયાળ રાખવી શુભ રહેશે, ખુલશે ભાગ્યના દ્વાર
ઘરમાં આવી ઘડિયાળ રાખવી શુભ રહેશે, ખુલશે ભાગ્યના દ્વાર
શેફાલી વર્માનો પરિવાર જુઓ
શેફાલી વર્માનો પરિવાર જુઓ
વાપરેલી ટી બેગને ફેંકો નહીં, આ 5 રીતે ઉપયોગ કરો અને લાઈફને સરળ બનાવો
વાપરેલી ટી બેગને ફેંકો નહીં, આ 5 રીતે ઉપયોગ કરો અને લાઈફને સરળ બનાવો
કેમિકલથી પાકેલા અને ઓર્ગેનિક રીતે પાકેલા કેળા વચ્ચે શું છે તફાવત
કેમિકલથી પાકેલા અને ઓર્ગેનિક રીતે પાકેલા કેળા વચ્ચે શું છે તફાવત
ધુરંધર ફિલ્મના ડિરેક્ટરનો આવો છે પરિવાર
ધુરંધર ફિલ્મના ડિરેક્ટરનો આવો છે પરિવાર
'બોર્ડર 2' ની અભિનેત્રીનો આવો છે પરિવાર
'બોર્ડર 2' ની અભિનેત્રીનો આવો છે પરિવાર
Latest Videos View more
ખોદકામ દરમિયાન જૈન તિર્થંકરોની પ્રાચીન મૂર્તિઓ મળી આવી
ખોદકામ દરમિયાન જૈન તિર્થંકરોની પ્રાચીન મૂર્તિઓ મળી આવી
અંબાજીમાં રાજવી પરિવારની આઠમની પૂજાનો વિશેષાધિકાર સમાપ્ત
અંબાજીમાં રાજવી પરિવારની આઠમની પૂજાનો વિશેષાધિકાર સમાપ્ત
ભાજપના મહિલા ધારાસભ્યે ટોળાની સાથે રહીને તંત્રને અશાંતધારાની કરી રજૂઆત
ભાજપના મહિલા ધારાસભ્યે ટોળાની સાથે રહીને તંત્રને અશાંતધારાની કરી રજૂઆત
સુરેન્દ્રનગરમાં ભ્રષ્ટાચારનો ભંડાફોડ, કલેક્ટરની બદલી, ફાઇલો જપ્ત
સુરેન્દ્રનગરમાં ભ્રષ્ટાચારનો ભંડાફોડ, કલેક્ટરની બદલી, ફાઇલો જપ્ત
જેઠા ભરવાડે ગુજરાત વિઘાનસભાના ઉપાધ્યક્ષપદેથી આપ્યુ રાજીનામુ
જેઠા ભરવાડે ગુજરાત વિઘાનસભાના ઉપાધ્યક્ષપદેથી આપ્યુ રાજીનામુ
નર્મદામાં મનસુખ વસાવાએ ચૈતર વસાવા પર લગ્યા તોડપાણીના આરોપ-Video
નર્મદામાં મનસુખ વસાવાએ ચૈતર વસાવા પર લગ્યા તોડપાણીના આરોપ-Video
25 December 2025 રાશિફળ: પ્રેમ સંબંધો મજબૂત થશે, કેટલીક રાશિને ચેતવણી
25 December 2025 રાશિફળ: પ્રેમ સંબંધો મજબૂત થશે, કેટલીક રાશિને ચેતવણી
અયોધ્યા રામ મંદિરને મળી ભવ્ય રામ લલ્લાની પ્રતિમા
અયોધ્યા રામ મંદિરને મળી ભવ્ય રામ લલ્લાની પ્રતિમા
સિંધુભવન રોડ બન્યો સીન સપાટા કરવાનું સ્થળ - જુઓ Video
સિંધુભવન રોડ બન્યો સીન સપાટા કરવાનું સ્થળ - જુઓ Video
સુરેન્દ્રનગર કલેકટરને નોકરી માટે ક્યા બેસવું તેની રાહ જોતા કરી દીધા
સુરેન્દ્રનગર કલેકટરને નોકરી માટે ક્યા બેસવું તેની રાહ જોતા કરી દીધા
g clip-path="url(#clip0_868_265)">