हिन्दी English News9 ಕನ್ನಡ తెలుగు मराठी বাংলা ਪੰਜਾਬੀ தமிழ் অসমীয়া മലയാളം मनी9 TV9-UP
AQI
Sign In

By signing in or creating an account, you agree with Associated Broadcasting Company's Terms & Conditions and Privacy Policy.

Subscribe Whatsapp Channel
તાજા સમાચાર ક્રિકેટ ન્યૂઝ ગુજરાત વીડિયોઝ ફોટો ગેલેરી રાશિફળ ટેકનોલોજી રાષ્ટ્રીય વર્લ્ડ બિઝનેસ વેબસ્ટોરી મનોરંજન ટ્રેન્ડિંગ ટોપિક કૃષિ મહારાષ્ટ્ર

કાનુની સવાલ : સપ્તપદીના પુરાવાનો અભાવ લગ્ન રદ કરવાનો આધાર નથી, દિલ્હી હાઈકોર્ટ

દિલ્હી હાઈકોર્ટે ચુકાદો આપ્યો હતો કે, ફક્ત એટલા માટે કે પક્ષકારો વચ્ચે સપ્તપદી વિધિ થઈ હોવાના કોઈ સીધા કે સકારાત્મક પુરાવા નથી, તેથી જ કાયદેસર લગ્નની ધારણા ઓછી થતી નથી.

| Updated on: Sep 12, 2025 | 7:32 AM
Share
દિલ્હી હાઈકોર્ટે પતિ દ્વારા દાખલ કરાયેલી અપીલને ફગાવી દીધી, જેમાં 'સપ્તપદી' વિધિ પૂર્ણ ન થવાના આધારે લગ્નને અમાન્ય જાહેર કરવાની માંગ કરવામાં આવી હતી. ન્યાયાધીશ અનિલ ખેત્રપાલ અને ન્યાયાધીશ હરીશ વૈદ્યનાથન શંકરની ડિવિઝન બેન્ચે ફેમિલી કોર્ટના નિર્ણયને સમર્થન આપ્યું અને કહ્યું કે લગ્નને પડકારનાર પક્ષ પાસે પુરાવાનો ભારે બોજ છે. કોર્ટે એ પણ સ્પષ્ટ કર્યું કે, જ્યારે કોઈ દંપતી પતિ-પત્ની તરીકે સાથે રહે છે અને તેમને એક બાળક પણ હોય છે, ત્યારે લગ્ન માન્ય હોવાની મજબૂત ધારણા બનાવવામાં આવે છે.

દિલ્હી હાઈકોર્ટે પતિ દ્વારા દાખલ કરાયેલી અપીલને ફગાવી દીધી, જેમાં 'સપ્તપદી' વિધિ પૂર્ણ ન થવાના આધારે લગ્નને અમાન્ય જાહેર કરવાની માંગ કરવામાં આવી હતી. ન્યાયાધીશ અનિલ ખેત્રપાલ અને ન્યાયાધીશ હરીશ વૈદ્યનાથન શંકરની ડિવિઝન બેન્ચે ફેમિલી કોર્ટના નિર્ણયને સમર્થન આપ્યું અને કહ્યું કે લગ્નને પડકારનાર પક્ષ પાસે પુરાવાનો ભારે બોજ છે. કોર્ટે એ પણ સ્પષ્ટ કર્યું કે, જ્યારે કોઈ દંપતી પતિ-પત્ની તરીકે સાથે રહે છે અને તેમને એક બાળક પણ હોય છે, ત્યારે લગ્ન માન્ય હોવાની મજબૂત ધારણા બનાવવામાં આવે છે.

1 / 9
ન્યાયાધીશ અનિલ ક્ષેત્રપાલ અને ન્યાયાધીશ હરીશ વૈદ્યનાથન શંકરની ડિવિઝન બેન્ચે જણાવ્યું હતું કે, જો એવા પુરાવા હોય કે, પક્ષકારો કોઈ પ્રકારના લગ્નમાંથી પસાર થયા છે, તો આ ધારણા વધુ મજબૂત બને છે.

ન્યાયાધીશ અનિલ ક્ષેત્રપાલ અને ન્યાયાધીશ હરીશ વૈદ્યનાથન શંકરની ડિવિઝન બેન્ચે જણાવ્યું હતું કે, જો એવા પુરાવા હોય કે, પક્ષકારો કોઈ પ્રકારના લગ્નમાંથી પસાર થયા છે, તો આ ધારણા વધુ મજબૂત બને છે.

2 / 9
કોર્ટે હિન્દુ મેરેજ એક્ટની કલમ 7 (2)નો હવાલો આપતા કહ્યું કે,આ એવી જોગવાઈ કરે છે કે, જ્યાં સંસ્કારો અને વિધિઓમાં સપ્તપદીનો સમાવેશ થાય છે, એટલે કે પવિત્ર અગ્નિ સમક્ષ કન્યા અને વરરાજા દ્વારા સંયુક્ત રીતે સાત પગલાં ભરવાનો સમાવેશ થાય છે, ત્યાં સાતમા પગલાં સાથે લગ્ન પૂર્ણ અને બંધનકર્તા બને છે.

કોર્ટે હિન્દુ મેરેજ એક્ટની કલમ 7 (2)નો હવાલો આપતા કહ્યું કે,આ એવી જોગવાઈ કરે છે કે, જ્યાં સંસ્કારો અને વિધિઓમાં સપ્તપદીનો સમાવેશ થાય છે, એટલે કે પવિત્ર અગ્નિ સમક્ષ કન્યા અને વરરાજા દ્વારા સંયુક્ત રીતે સાત પગલાં ભરવાનો સમાવેશ થાય છે, ત્યાં સાતમા પગલાં સાથે લગ્ન પૂર્ણ અને બંધનકર્તા બને છે.

3 / 9
કોર્ટે કહ્યું હતું કે, કાયદાની કલમ 7(1) પક્ષકારોને કોઈપણ ચોક્કસ સમારોહને ફરજિયાત કર્યા વગર બંને પક્ષોના રિવાજો અને વિધિઓ અનુસાર લગ્ન કરવાની વિવેકબુદ્ધિ આપે છે. સપ્તપદી એટલે લગ્ન સમયે વર-વધુ દ્વારા લેવાતા 7 ફેરા

કોર્ટે કહ્યું હતું કે, કાયદાની કલમ 7(1) પક્ષકારોને કોઈપણ ચોક્કસ સમારોહને ફરજિયાત કર્યા વગર બંને પક્ષોના રિવાજો અને વિધિઓ અનુસાર લગ્ન કરવાની વિવેકબુદ્ધિ આપે છે. સપ્તપદી એટલે લગ્ન સમયે વર-વધુ દ્વારા લેવાતા 7 ફેરા

4 / 9
કોર્ટે કહ્યું કે,"માન્ય લગ્ન સ્થાપિત કરવા માટે દરેક કિસ્સામાં સપ્તપદી કરવી ફરજિયાત નથી. પેટા-કલમ (2) ફક્ત એ સ્પષ્ટ કરે છે કે જ્યાં સપ્તપદી પરંપરાગત વિધિઓનો એક ભાગ છે, ત્યાં લગ્ન સાતમા પગલાથી પૂર્ણતા અને બંધનકર્તા બળ પ્રાપ્ત કરે છે,"

કોર્ટે કહ્યું કે,"માન્ય લગ્ન સ્થાપિત કરવા માટે દરેક કિસ્સામાં સપ્તપદી કરવી ફરજિયાત નથી. પેટા-કલમ (2) ફક્ત એ સ્પષ્ટ કરે છે કે જ્યાં સપ્તપદી પરંપરાગત વિધિઓનો એક ભાગ છે, ત્યાં લગ્ન સાતમા પગલાથી પૂર્ણતા અને બંધનકર્તા બળ પ્રાપ્ત કરે છે,"

5 / 9
કોર્ટ એક પતિ દ્વારા દાખલ કરાયેલી અપીલ પર કાર્યવાહી કરી રહી હતી, જેમાં તેની પત્ની સાથેના લગ્નને રદબાતલ જાહેર કરવાના તેના દાવાને એ આધાર પર ફગાવી દેવામાં આવ્યો હતો કે, તેમની વચ્ચે સપ્તપદી થઈ ન હતી. પતિની અપીલ ફગાવી દેતા કોર્ટે કહ્યું કે, તે સ્વીકારવામાં આવે છે કે પક્ષકારો સાથે રહેતા હતા અને અલગ થવાની તારીખ વિવાદિત હતી. પક્ષકારોને એક બાળકનો જન્મ થયો હતો. કોર્ટે કહ્યું કે, જો આવા દંપતીને બાળકનો જન્મ થાય છે, તો એક મજબૂત ધારણા બનાવવામાં આવે છે કે લગ્ન માન્ય છે.

કોર્ટ એક પતિ દ્વારા દાખલ કરાયેલી અપીલ પર કાર્યવાહી કરી રહી હતી, જેમાં તેની પત્ની સાથેના લગ્નને રદબાતલ જાહેર કરવાના તેના દાવાને એ આધાર પર ફગાવી દેવામાં આવ્યો હતો કે, તેમની વચ્ચે સપ્તપદી થઈ ન હતી. પતિની અપીલ ફગાવી દેતા કોર્ટે કહ્યું કે, તે સ્વીકારવામાં આવે છે કે પક્ષકારો સાથે રહેતા હતા અને અલગ થવાની તારીખ વિવાદિત હતી. પક્ષકારોને એક બાળકનો જન્મ થયો હતો. કોર્ટે કહ્યું કે, જો આવા દંપતીને બાળકનો જન્મ થાય છે, તો એક મજબૂત ધારણા બનાવવામાં આવે છે કે લગ્ન માન્ય છે.

6 / 9
કોર્ટે પતિની અપીલ ફગાવી દીધી. કોર્ટે કહ્યું કે, પતિએ પોતે સ્વીકાર્યું હતું કે, તે તેની પત્ની સાથે દંપતી તરીકે રહે છે અને જ્યારે તેને ખબર પડી કે તેમની વચ્ચે સપ્તપદી થઈ નથી, બેન્ચે કહ્યું કે સપ્તપદી થઈ નથી તે સાબિત કરવા માટે પુરાવાનો ભાર પતિ પર છે, તેથી પત્ની લગ્ન વિધિઓ દર્શાવતો કોઈ રેકોર્ડ રજૂ ન કરે તો કોઈ પ્રતિકૂળ અનુમાન લગાવી શકાય નહીં.

કોર્ટે પતિની અપીલ ફગાવી દીધી. કોર્ટે કહ્યું કે, પતિએ પોતે સ્વીકાર્યું હતું કે, તે તેની પત્ની સાથે દંપતી તરીકે રહે છે અને જ્યારે તેને ખબર પડી કે તેમની વચ્ચે સપ્તપદી થઈ નથી, બેન્ચે કહ્યું કે સપ્તપદી થઈ નથી તે સાબિત કરવા માટે પુરાવાનો ભાર પતિ પર છે, તેથી પત્ની લગ્ન વિધિઓ દર્શાવતો કોઈ રેકોર્ડ રજૂ ન કરે તો કોઈ પ્રતિકૂળ અનુમાન લગાવી શકાય નહીં.

7 / 9
કોર્ટે વધુમાં કહ્યું, "ઉપરોક્ત ચર્ચાને ધ્યાનમાં રાખીને, અમને વાંધાજનક ચુકાદામાં દખલ કરવાનું કોઈ કારણ દેખાતું નથી, કારણ કે ફેમિલી કોર્ટ દ્વારા લેવાયેલ નિષ્કર્ષ બુદ્ધિગમ્ય અને સંભવિત છે. અપીલ ફગાવી દેવામાં આવે છે.

કોર્ટે વધુમાં કહ્યું, "ઉપરોક્ત ચર્ચાને ધ્યાનમાં રાખીને, અમને વાંધાજનક ચુકાદામાં દખલ કરવાનું કોઈ કારણ દેખાતું નથી, કારણ કે ફેમિલી કોર્ટ દ્વારા લેવાયેલ નિષ્કર્ષ બુદ્ધિગમ્ય અને સંભવિત છે. અપીલ ફગાવી દેવામાં આવે છે.

8 / 9
(Disclaimer: જો તમારી પાસે કોઈ ચોક્કસ કેસ હોય તો કાનૂની નિષ્ણાત (વકીલ) ની સલાહ લેવી સલાહભર્યું છે. અહીં આપેલી માહિતી ફક્ત કોર્ટના નિર્ણયો અને કલમોને આધારે આપવામાં આવી છે. તમારે કોઈ કેસ માટે જાણવું હોય તો યોગ્ય વકીલની સલાહ લઈ શકો છો.)(All Image PTI)

(Disclaimer: જો તમારી પાસે કોઈ ચોક્કસ કેસ હોય તો કાનૂની નિષ્ણાત (વકીલ) ની સલાહ લેવી સલાહભર્યું છે. અહીં આપેલી માહિતી ફક્ત કોર્ટના નિર્ણયો અને કલમોને આધારે આપવામાં આવી છે. તમારે કોઈ કેસ માટે જાણવું હોય તો યોગ્ય વકીલની સલાહ લઈ શકો છો.)(All Image PTI)

9 / 9

કાનૂની સલાહ લેવા માટે વકીલો પહેલા હકીકતોનું વિશ્લેષણ કરે છે અને પછી બીજી વ્યક્તિને કહે છે કે કયા ક્રમમાં શું કરવું. કાનુની સલાહ લેવા માટે તમે વકીલનો સંપર્ક કરી શકો છો. તમે નિષ્ણાત અથવા વ્યાવસાયિક સલાહકારનો સંપર્ક કરી શકો છો. તમે ઓનલાઈન કાનૂની સલાહ સેવાઓનો લાભ લઈ શકો છો. તમે રાષ્ટ્રીય કાનૂની સેવા સત્તામંડળ (NALSA) નો પણ સંપર્ક કરી શકો છો. લીગલ એડવાઈઝની સ્ટોરી વાંચવા માટે  અહીં ક્લિક કરો.

દિલ્હીમહિલાલીગલ એડવાઈઝસુપ્રીમ કોર્ટ
Web Stories View more
આજનું રાશિફળ તારીખ : 18-11-2025
આજનું રાશિફળ તારીખ : 18-11-2025
વૈભવ સૂર્યવંશીએ રાજસ્થાન રોયલ્સ છોડનારા સંજુ સેમસન પાસે કરી ખાસ માંગણી
વૈભવ સૂર્યવંશીએ રાજસ્થાન રોયલ્સ છોડનારા સંજુ સેમસન પાસે કરી ખાસ માંગણી
આવો છે અપારશક્તિ ખુરાનાનો પરિવાર
આવો છે અપારશક્તિ ખુરાનાનો પરિવાર
તમારા પડોશીઓને ક્યારેય રસોડાની આ વસ્તુ ન આપો!
તમારા પડોશીઓને ક્યારેય રસોડાની આ વસ્તુ ન આપો!
સ્કિન પર વારંવાર ખંજવાળ આવવી કઈ બીમારીના લક્ષણ છે?
સ્કિન પર વારંવાર ખંજવાળ આવવી કઈ બીમારીના લક્ષણ છે?
વંદાને તમારા ઘરથી દૂર રાખવા માટે આ પગલાં અજમાવી જુઓ
વંદાને તમારા ઘરથી દૂર રાખવા માટે આ પગલાં અજમાવી જુઓ
Latest Videos View more
જુનાગઢના ખેડૂતોની વહારે આવ્યા ઉદ્યોગપતિ, ટેકો કરવા 11 હજારની આપી સહાય
જુનાગઢના ખેડૂતોની વહારે આવ્યા ઉદ્યોગપતિ, ટેકો કરવા 11 હજારની આપી સહાય
રાજ્યકક્ષાના મંત્રી પીસી બરંડાએ જાહેર મંચ પરથી બાફ્યુ
રાજ્યકક્ષાના મંત્રી પીસી બરંડાએ જાહેર મંચ પરથી બાફ્યુ
જામનગરના પ્રખ્યાત રેસ્ટોરન્ટમાં જંતુઓ મળી આવતા રેસ્ટોરન્ટ કરાયું સીલ
જામનગરના પ્રખ્યાત રેસ્ટોરન્ટમાં જંતુઓ મળી આવતા રેસ્ટોરન્ટ કરાયું સીલ
કચ્છમાં BLO કામગીરીમાં અપાતા ટાર્ગેટ સામે શિક્ષકોનો વિરોધ- Video
કચ્છમાં BLO કામગીરીમાં અપાતા ટાર્ગેટ સામે શિક્ષકોનો વિરોધ- Video
ગાંધીધામમાં રાત્રે આકાશમાં અજાણી લાઈટથી સર્જાયું કુતૂહલ
ગાંધીધામમાં રાત્રે આકાશમાં અજાણી લાઈટથી સર્જાયું કુતૂહલ
"આપણુ વર્ચસ્વ બતાવવા માટે આપણી એક્તા હોવા જરૂરી છે" - નીતિન પટેલ
રાજકોટના ધોરાજીમાં પંછીપીર વાડી વિસ્તાર કોલેરાગ્રસ્ત જાહેર
રાજકોટના ધોરાજીમાં પંછીપીર વાડી વિસ્તાર કોલેરાગ્રસ્ત જાહેર
રાજકોટમાં શિક્ષકોને BLOની જવાબદારી સોંપાતા વિરોધ બન્યો ઉગ્ર
રાજકોટમાં શિક્ષકોને BLOની જવાબદારી સોંપાતા વિરોધ બન્યો ઉગ્ર
રાજ્યમાં 48 કલાક બાદ શરૂ થશે ઠંડીનો આવશે ભીષણ રાઉન્ડ
રાજ્યમાં 48 કલાક બાદ શરૂ થશે ઠંડીનો આવશે ભીષણ રાઉન્ડ
માવઠા સામે હારી ગયેલા ખેડૂતોને હવે સતત બદલાતા વાતાવરણે રડાવ્યાં
માવઠા સામે હારી ગયેલા ખેડૂતોને હવે સતત બદલાતા વાતાવરણે રડાવ્યાં
g clip-path="url(#clip0_868_265)">