हिन्दी English News9 ಕನ್ನಡ తెలుగు मराठी বাংলা ਪੰਜਾਬੀ தமிழ் অসমীয়া മലയാളം मनी9 TV9-UP
AQI
Sign In

By signing in or creating an account, you agree with Associated Broadcasting Company's Terms & Conditions and Privacy Policy.

Subscribe Whatsapp Channel
તાજા સમાચાર ક્રિકેટ ન્યૂઝ ગુજરાત વીડિયોઝ ફોટો ગેલેરી રાશિફળ ટેકનોલોજી રાષ્ટ્રીય વર્લ્ડ બિઝનેસ વેબસ્ટોરી મનોરંજન ટ્રેન્ડિંગ ટોપિક કૃષિ મહારાષ્ટ્ર

Sneeze Reflex: છીંક કેમ આવે છે? મોટાભાગના લોકો નથી જાણતા તેનું વૈજ્ઞાનિક કારણ

છીંક આવવી એ માનવ શરીરની સૌથી ઝડપી સંરક્ષણ પદ્ધતિઓમાંની એક છે. ચાલો તેની પાછળની વૈજ્ઞાનિક પ્રક્રિયા જાણીએ.

| Updated on: Dec 06, 2025 | 4:30 PM
Share
માનવ છીંક આવવામાં આપણા શરીરને સુરક્ષિત રાખવા માટે રચાયેલ જૈવિક ઘટનાઓની એક આખી સાંકળ સામેલ છે. તે કુદરતની સૌથી ઝડપી અને બુદ્ધિશાળી સંરક્ષણ પદ્ધતિઓમાંની એક છે. તે તમારા નાકમાંથી બળતરાકારક પદાર્થોને તમારા શ્વસનતંત્રમાં ઊંડે સુધી પ્રવેશ કરે તે પહેલાં તેને બહાર કાઢે છે. ચાલો જોઈએ કે છીંક શા માટે આવે છે અને તેની પાછળની વૈજ્ઞાનિક પ્રક્રિયા શું છે.

માનવ છીંક આવવામાં આપણા શરીરને સુરક્ષિત રાખવા માટે રચાયેલ જૈવિક ઘટનાઓની એક આખી સાંકળ સામેલ છે. તે કુદરતની સૌથી ઝડપી અને બુદ્ધિશાળી સંરક્ષણ પદ્ધતિઓમાંની એક છે. તે તમારા નાકમાંથી બળતરાકારક પદાર્થોને તમારા શ્વસનતંત્રમાં ઊંડે સુધી પ્રવેશ કરે તે પહેલાં તેને બહાર કાઢે છે. ચાલો જોઈએ કે છીંક શા માટે આવે છે અને તેની પાછળની વૈજ્ઞાનિક પ્રક્રિયા શું છે.

1 / 7
જ્યારે પરાગ, ધૂળના જીવાત, પાલતુ પ્રાણીના વાળ અથવા સૂક્ષ્મ જીવાત જેવા પદાર્થો તમારા નાકમાં પ્રવેશ કરે છે, ત્યારે તમારી રોગપ્રતિકારક શક્તિ સક્રિય થાય છે. તે આ હાનિકારક કણોને ખતરા તરીકે અર્થઘટન કરે છે અને હિસ્ટામાઇન મુક્ત કરે છે. આ તમારા નાકની લાઈનિંગમાં ઈરિટેશન કર છે જે બાદ તરત જ છીંક આવે છે.

જ્યારે પરાગ, ધૂળના જીવાત, પાલતુ પ્રાણીના વાળ અથવા સૂક્ષ્મ જીવાત જેવા પદાર્થો તમારા નાકમાં પ્રવેશ કરે છે, ત્યારે તમારી રોગપ્રતિકારક શક્તિ સક્રિય થાય છે. તે આ હાનિકારક કણોને ખતરા તરીકે અર્થઘટન કરે છે અને હિસ્ટામાઇન મુક્ત કરે છે. આ તમારા નાકની લાઈનિંગમાં ઈરિટેશન કર છે જે બાદ તરત જ છીંક આવે છે.

2 / 7
શરદી, ફ્લૂ અને અન્ય શ્વસન ચેપ નાકની અંદરના મ્યુકસ મેમ્બ્રેનમાં ઈન્ફેક્શનનું કારણ બને છે. જેમ જેમ વાયરસ વધે છે, ઈરિટેશન વધે છે, જેના કારણે છીંક વધુ અને વારંવાર આવે છે.

શરદી, ફ્લૂ અને અન્ય શ્વસન ચેપ નાકની અંદરના મ્યુકસ મેમ્બ્રેનમાં ઈન્ફેક્શનનું કારણ બને છે. જેમ જેમ વાયરસ વધે છે, ઈરિટેશન વધે છે, જેના કારણે છીંક વધુ અને વારંવાર આવે છે.

3 / 7
ધુમાડો, પ્રદૂષણ, પરફ્યુમ, કેમિકલ અને મરચા જેવા મસાલા પણ નાકમાં સંવેદનશીલ ચેતાને સક્રિય કરી શકે છે. એકવાર નાકમાં ઈરિટેશન થઈ જાય, ત્યારે આ ચેતાઓ ઝડપથી મગજમાં સંકેતો મોકલે છે, તે પદાર્થોને બહાર કાઢવા માટે છીંકનો સંકેત આપે છે.

ધુમાડો, પ્રદૂષણ, પરફ્યુમ, કેમિકલ અને મરચા જેવા મસાલા પણ નાકમાં સંવેદનશીલ ચેતાને સક્રિય કરી શકે છે. એકવાર નાકમાં ઈરિટેશન થઈ જાય, ત્યારે આ ચેતાઓ ઝડપથી મગજમાં સંકેતો મોકલે છે, તે પદાર્થોને બહાર કાઢવા માટે છીંકનો સંકેત આપે છે.

4 / 7
આશરે 18 થી 35% લોકો ફોટોટિક સ્નીઝ રિફ્લેક્સથી પીડાય છે. આ રિફ્લેક્સ અચાનક તેજસ્વી પ્રકાશના સંપર્કમાં આવવાથી છીંક આવે છે, ખાસ કરીને તમે જોયું હશે કે ઘણા લોકોને સૂર્યપ્રકાશમાં આવતા જ છીંકો શરુ થઈ જાય છે.

આશરે 18 થી 35% લોકો ફોટોટિક સ્નીઝ રિફ્લેક્સથી પીડાય છે. આ રિફ્લેક્સ અચાનક તેજસ્વી પ્રકાશના સંપર્કમાં આવવાથી છીંક આવે છે, ખાસ કરીને તમે જોયું હશે કે ઘણા લોકોને સૂર્યપ્રકાશમાં આવતા જ છીંકો શરુ થઈ જાય છે.

5 / 7
ગરમ ઓરડામાંથી ઠંડા રૂમમાં બહાર નીકળવાથી અથવા ઠંડી હવા શ્વાસમાં લેવાથી પણ નાકની ચેતાઓ અચાનક પ્રતિક્રિયા આપે છે. આ થર્મલ શોક રક્ષણાત્મક પ્રતિભાવ તરીકે છીંક આવે છે.

ગરમ ઓરડામાંથી ઠંડા રૂમમાં બહાર નીકળવાથી અથવા ઠંડી હવા શ્વાસમાં લેવાથી પણ નાકની ચેતાઓ અચાનક પ્રતિક્રિયા આપે છે. આ થર્મલ શોક રક્ષણાત્મક પ્રતિભાવ તરીકે છીંક આવે છે.

6 / 7
કેટલાક લોકો ભારે ભોજન ખાધા પછી પણ છીંક ખાય છે. આને સ્નેટિએશન કહેવાય છે. તે પેટના વિસ્તરણને કારણે થાય છે, જે છીંક કેન્દ્ર સાથે જોડાયેલા ચેતા માર્ગોને સક્રિય કરે છે.

કેટલાક લોકો ભારે ભોજન ખાધા પછી પણ છીંક ખાય છે. આને સ્નેટિએશન કહેવાય છે. તે પેટના વિસ્તરણને કારણે થાય છે, જે છીંક કેન્દ્ર સાથે જોડાયેલા ચેતા માર્ગોને સક્રિય કરે છે.

7 / 7

દાંતના દુખાવાને કહી દો અલવિદા! માત્ર 10 મિનિટમાં રાહત આપશે આ સરળ ઘરેલું ઉપચાર, આ સ્ટોરી વાંચવા અહીં ક્લિક કરો 

લાઈફ સ્ટાઈલ જીવનશૈલીહેલ્થ સ્વાસ્થ્ય
Web Stories View more
ધુરંધરની આઈટમ ક્વિનનો પરિવાર જુઓ
ધુરંધરની આઈટમ ક્વિનનો પરિવાર જુઓ
43 ઇંચના Smart Tv નું એક મહિનાનું વીજળી બિલ કેટલું આવે ?
43 ઇંચના Smart Tv નું એક મહિનાનું વીજળી બિલ કેટલું આવે ?
ઘરમાં આવી ઘડિયાળ રાખવી શુભ રહેશે, ખુલશે ભાગ્યના દ્વાર
ઘરમાં આવી ઘડિયાળ રાખવી શુભ રહેશે, ખુલશે ભાગ્યના દ્વાર
શેફાલી વર્માનો પરિવાર જુઓ
શેફાલી વર્માનો પરિવાર જુઓ
વાપરેલી ટી બેગને ફેંકો નહીં, આ 5 રીતે ઉપયોગ કરો અને લાઈફને સરળ બનાવો
વાપરેલી ટી બેગને ફેંકો નહીં, આ 5 રીતે ઉપયોગ કરો અને લાઈફને સરળ બનાવો
કેમિકલથી પાકેલા અને ઓર્ગેનિક રીતે પાકેલા કેળા વચ્ચે શું છે તફાવત
કેમિકલથી પાકેલા અને ઓર્ગેનિક રીતે પાકેલા કેળા વચ્ચે શું છે તફાવત
g clip-path="url(#clip0_868_265)">