हिन्दी English News9 ಕನ್ನಡ తెలుగు मराठी বাংলা ਪੰਜਾਬੀ தமிழ் অসমীয়া മലയാളം मनी9 TV9-UP
AQI
Sign In

By signing in or creating an account, you agree with Associated Broadcasting Company's Terms & Conditions and Privacy Policy.

Subscribe Whatsapp Channel
તાજા સમાચાર ક્રિકેટ ન્યૂઝ ગુજરાત વીડિયોઝ ફોટો ગેલેરી રાશિફળ ટેકનોલોજી રાષ્ટ્રીય વર્લ્ડ બિઝનેસ વેબસ્ટોરી મનોરંજન ટ્રેન્ડિંગ ટોપિક કૃષિ મહારાષ્ટ્ર

કાનુની સવાલ : છૂટાછેડાના કિસ્સામાં જોબ કરતી પત્ની તેના પતિ પાસેથી માંગી શકે ભરણપોષણ ? શું કહે છે કાયદો

Alimony: ભારતીય કાયદા મુજબ જો પત્ની કામ કરતી હોય તો પણ તે તેના પતિ પાસેથી ભરણપોષણ માંગી શકે છે, પરંતુ તે કેટલીક શરતો પર આધાર રાખે છે. કોર્ટ દરેક કેસનો નિર્ણય નાણાકીય સ્થિતિ, જીવનધોરણ અને અન્ય પરિબળોને ધ્યાનમાં લીધા પછી લે છે.

| Updated on: Mar 16, 2025 | 12:45 PM
Share
હિન્દુ લગ્ન અધિનિયમ, 1955 મુજબ કલમ 24 હેઠળ કામચલાઉ ભરણપોષણ અને કલમ 25 હેઠળ કાયમી ભરણપોષણ તેમજ ક્રિમિનલ પ્રોસિજર કોડ (CrPC) 1973 – કલમ 125 મુજબ પત્ની, બાળકો અને માતા-પિતા માટે ભરણપોષણની જોગવાઈ. બંધારણના અનુચ્છેદ 21 હેઠળ જીવનના અધિકારમાં ગૌરવપૂર્ણ જીવનનો અધિકાર શામેલ છે.

હિન્દુ લગ્ન અધિનિયમ, 1955 મુજબ કલમ 24 હેઠળ કામચલાઉ ભરણપોષણ અને કલમ 25 હેઠળ કાયમી ભરણપોષણ તેમજ ક્રિમિનલ પ્રોસિજર કોડ (CrPC) 1973 – કલમ 125 મુજબ પત્ની, બાળકો અને માતા-પિતા માટે ભરણપોષણની જોગવાઈ. બંધારણના અનુચ્છેદ 21 હેઠળ જીવનના અધિકારમાં ગૌરવપૂર્ણ જીવનનો અધિકાર શામેલ છે.

1 / 6
જ્યારે નોકરી કરતી પત્ની ભરણપોષણ માંગી શકે છે: જો પત્નીની આવક ખૂબ ઓછી હોય અને તે પોતાનો ખર્ચ ઉઠાવી ન શકે. જો પત્ની પાસે કાયમી નોકરી ન હોય અથવા તેની આવક પતિના જીવનધોરણ કરતાં ખૂબ ઓછી હોય. જો પતિની ખૂબ વધારે આવક હોય અને પત્ની ઓછા પગારવાળી નોકરી કરતી હોય. જો પત્ની બીમાર કે અસ્વસ્થ હોય જેના કારણે તે યોગ્ય રીતે કામ કરી શકતી નથી. જો પત્ની પર બાળકોની જવાબદારી હોય અને તેનું કામ પૂરતું મળતું ન હોય.

જ્યારે નોકરી કરતી પત્ની ભરણપોષણ માંગી શકે છે: જો પત્નીની આવક ખૂબ ઓછી હોય અને તે પોતાનો ખર્ચ ઉઠાવી ન શકે. જો પત્ની પાસે કાયમી નોકરી ન હોય અથવા તેની આવક પતિના જીવનધોરણ કરતાં ખૂબ ઓછી હોય. જો પતિની ખૂબ વધારે આવક હોય અને પત્ની ઓછા પગારવાળી નોકરી કરતી હોય. જો પત્ની બીમાર કે અસ્વસ્થ હોય જેના કારણે તે યોગ્ય રીતે કામ કરી શકતી નથી. જો પત્ની પર બાળકોની જવાબદારી હોય અને તેનું કામ પૂરતું મળતું ન હોય.

2 / 6
જ્યારે નોકરી કરતી પત્નીને ભરણપોષણ નહીં મળે: જો પત્નીની આવક પતિની આવક જેટલી અથવા તેનાથી વધુ હોય તો તેને ભરણપોષણ મળવાની શક્યતા ઓછી રહે છે. જો પત્ની સ્વતંત્ર રીતે રહી શકે અને કોઈ ખાસ કારણ ન હોય તો કોર્ટ ભરણપોષણ આપવાનો ઇનકાર કરી શકે છે. જો પત્ની ક્રૂરતા, લગ્નેત્તર સંબંધ, અથવા પતિ સામે અન્ય ખોટા વર્તનમાં સંડોવાયેલી હોય તો કોર્ટ તેણીને ભરણપોષણ આપવાનો ઇનકાર કરી શકે છે. જો પત્નીએ ફરીથી લગ્ન કર્યા હોય તો તે પતિ પાસેથી ભરણપોષણનો દાવો કરી શકતી નથી. જો પત્ની ઇરાદાપૂર્વક બેરોજગાર રહે છે અને માત્ર ભરણપોષણ મેળવવા માટે નોકરી નથી કરતી તો કોર્ટ તેને સ્વીકારશે નહીં.

જ્યારે નોકરી કરતી પત્નીને ભરણપોષણ નહીં મળે: જો પત્નીની આવક પતિની આવક જેટલી અથવા તેનાથી વધુ હોય તો તેને ભરણપોષણ મળવાની શક્યતા ઓછી રહે છે. જો પત્ની સ્વતંત્ર રીતે રહી શકે અને કોઈ ખાસ કારણ ન હોય તો કોર્ટ ભરણપોષણ આપવાનો ઇનકાર કરી શકે છે. જો પત્ની ક્રૂરતા, લગ્નેત્તર સંબંધ, અથવા પતિ સામે અન્ય ખોટા વર્તનમાં સંડોવાયેલી હોય તો કોર્ટ તેણીને ભરણપોષણ આપવાનો ઇનકાર કરી શકે છે. જો પત્નીએ ફરીથી લગ્ન કર્યા હોય તો તે પતિ પાસેથી ભરણપોષણનો દાવો કરી શકતી નથી. જો પત્ની ઇરાદાપૂર્વક બેરોજગાર રહે છે અને માત્ર ભરણપોષણ મેળવવા માટે નોકરી નથી કરતી તો કોર્ટ તેને સ્વીકારશે નહીં.

3 / 6
ભરણપોષણનો નિર્ણય લેતી વખતે કોર્ટ કયા પરિબળો ધ્યાનમાં લે છે?: પતિની કુલ આવક – તે નોકરી, વ્યવસાય, મિલકત, રોકાણ વગેરેમાંથી કેટલી કમાણી કરે છે? પત્નીની કુલ આવક – પત્નીની આવક કેટલી છે? શું તે પૂરતું છે? પતિ અને પત્નીનું જીવનધોરણ – લગ્નજીવન દરમિયાન બંને કેવા પ્રકારનું જીવન જીવતા હતા? પતિની જવાબદારીઓ – શું પતિ પર માતા-પિતા, બાળકો કે પરિવારના અન્ય સભ્યો પ્રત્યે જવાબદારી છે? બાળકોનો કબજો – જો બાળકોનો કબજો પત્ની પાસે હોય, તો તેને વધુ ભરણપોષણ મળી શકે છે. સ્વાસ્થ્ય સ્થિતિ – જો પત્ની કે પતિ કોઈ રોગથી પીડાતા હોય તો કોર્ટ તેને ધ્યાનમાં લેશે.

ભરણપોષણનો નિર્ણય લેતી વખતે કોર્ટ કયા પરિબળો ધ્યાનમાં લે છે?: પતિની કુલ આવક – તે નોકરી, વ્યવસાય, મિલકત, રોકાણ વગેરેમાંથી કેટલી કમાણી કરે છે? પત્નીની કુલ આવક – પત્નીની આવક કેટલી છે? શું તે પૂરતું છે? પતિ અને પત્નીનું જીવનધોરણ – લગ્નજીવન દરમિયાન બંને કેવા પ્રકારનું જીવન જીવતા હતા? પતિની જવાબદારીઓ – શું પતિ પર માતા-પિતા, બાળકો કે પરિવારના અન્ય સભ્યો પ્રત્યે જવાબદારી છે? બાળકોનો કબજો – જો બાળકોનો કબજો પત્ની પાસે હોય, તો તેને વધુ ભરણપોષણ મળી શકે છે. સ્વાસ્થ્ય સ્થિતિ – જો પત્ની કે પતિ કોઈ રોગથી પીડાતા હોય તો કોર્ટ તેને ધ્યાનમાં લેશે.

4 / 6
કોર્ટ કેસ(લેન્ડમાર્ક જજમેન્ટ્સ): મનીષ જૈન વિરુદ્ધ આકાંક્ષા જૈન (2017, સુપ્રીમ કોર્ટ): કોર્ટે કહ્યું કે, જો પત્ની નોકરી કરતી હોય અને તે સ્વતંત્ર રીતે જીવી શકે તો તેને ભરણપોષણ આપવાની જરૂર રહેશે નહીં. રવિ કુમાર વિરુદ્ધ જુલ્મીદેવી (2010, સુપ્રીમ કોર્ટ): કોર્ટે કહ્યું કે, જો પત્ની તેના પતિ કરતા ઓછી કમાણી કરે છે પરંતુ સ્વતંત્ર રીતે જીવી શકે છે તો તેને ભરણપોષણ મળશે નહીં. શૈલજા વિરુદ્ધ ખોબ્બન્ના (2017, સુપ્રીમ કોર્ટ): સુપ્રીમ કોર્ટે કહ્યું કે, ફક્ત પત્ની કામ કરતી હોવાથી તેનો અર્થ એ નથી કે તેને ભરણપોષણ નહીં મળે. જો પત્નીની આવક પતિ કરતા ઘણી ઓછી હોય અને તે ગુજરાન ચલાવવા માટે સંઘર્ષ કરી રહી હોય તો તેને ભરણપોષણ મળી શકે છે. સુનિતા કછવાહા વિરુદ્ધ અનિલ કછવાહા (2014, સુપ્રીમ કોર્ટ): પત્ની પાસે નોકરી હતી પણ તેની આવક ઘણી ઓછી હતી. કોર્ટે કહ્યું કે, પત્ની આર્થિક રીતે નબળી છે તેથી તેને ભરણપોષણ આપવું જોઈએ.

કોર્ટ કેસ(લેન્ડમાર્ક જજમેન્ટ્સ): મનીષ જૈન વિરુદ્ધ આકાંક્ષા જૈન (2017, સુપ્રીમ કોર્ટ): કોર્ટે કહ્યું કે, જો પત્ની નોકરી કરતી હોય અને તે સ્વતંત્ર રીતે જીવી શકે તો તેને ભરણપોષણ આપવાની જરૂર રહેશે નહીં. રવિ કુમાર વિરુદ્ધ જુલ્મીદેવી (2010, સુપ્રીમ કોર્ટ): કોર્ટે કહ્યું કે, જો પત્ની તેના પતિ કરતા ઓછી કમાણી કરે છે પરંતુ સ્વતંત્ર રીતે જીવી શકે છે તો તેને ભરણપોષણ મળશે નહીં. શૈલજા વિરુદ્ધ ખોબ્બન્ના (2017, સુપ્રીમ કોર્ટ): સુપ્રીમ કોર્ટે કહ્યું કે, ફક્ત પત્ની કામ કરતી હોવાથી તેનો અર્થ એ નથી કે તેને ભરણપોષણ નહીં મળે. જો પત્નીની આવક પતિ કરતા ઘણી ઓછી હોય અને તે ગુજરાન ચલાવવા માટે સંઘર્ષ કરી રહી હોય તો તેને ભરણપોષણ મળી શકે છે. સુનિતા કછવાહા વિરુદ્ધ અનિલ કછવાહા (2014, સુપ્રીમ કોર્ટ): પત્ની પાસે નોકરી હતી પણ તેની આવક ઘણી ઓછી હતી. કોર્ટે કહ્યું કે, પત્ની આર્થિક રીતે નબળી છે તેથી તેને ભરણપોષણ આપવું જોઈએ.

5 / 6
નિષ્કર્ષ: જો પત્ની નોકરી કરતી હોય પણ તેની આવક પતિ કરતા ઘણી ઓછી હોય અથવા તે સ્વતંત્ર રીતે જીવી ન શકે તો તેને ભરણપોષણ મળી શકે છે. જો પત્ની સારી નોકરી ધરાવતી હોય અને સ્વતંત્ર રીતે જીવી શકે તો તેને ભરણપોષણ મળશે નહીં. જો બાળકો પત્ની સાથે હોય તો ભરણપોષણની શક્યતા વધી જાય છે. કોર્ટ દરેક કેસનો નિર્ણય પતિ-પત્નીની આર્થિક સ્થિતિ, જીવનધોરણ અને જવાબદારીઓ જોઈને કરે છે. (Disclaimer: જો તમારી પાસે કોઈ ચોક્કસ કેસ હોય તો કાનૂની નિષ્ણાત (વકીલ) ની સલાહ લેવી સલાહભર્યું છે. અહીં આપેલી માહિતી ફક્ત કોર્ટના નિર્ણયો અને કલમોને આધારે આપવામાં આવી છે. તમારે કોઈ કેસ માટે જાણવું હોય તો યોગ્ય વકીલની સલાહ લઈ શકો છો.)

નિષ્કર્ષ: જો પત્ની નોકરી કરતી હોય પણ તેની આવક પતિ કરતા ઘણી ઓછી હોય અથવા તે સ્વતંત્ર રીતે જીવી ન શકે તો તેને ભરણપોષણ મળી શકે છે. જો પત્ની સારી નોકરી ધરાવતી હોય અને સ્વતંત્ર રીતે જીવી શકે તો તેને ભરણપોષણ મળશે નહીં. જો બાળકો પત્ની સાથે હોય તો ભરણપોષણની શક્યતા વધી જાય છે. કોર્ટ દરેક કેસનો નિર્ણય પતિ-પત્નીની આર્થિક સ્થિતિ, જીવનધોરણ અને જવાબદારીઓ જોઈને કરે છે. (Disclaimer: જો તમારી પાસે કોઈ ચોક્કસ કેસ હોય તો કાનૂની નિષ્ણાત (વકીલ) ની સલાહ લેવી સલાહભર્યું છે. અહીં આપેલી માહિતી ફક્ત કોર્ટના નિર્ણયો અને કલમોને આધારે આપવામાં આવી છે. તમારે કોઈ કેસ માટે જાણવું હોય તો યોગ્ય વકીલની સલાહ લઈ શકો છો.)

6 / 6

કાનૂની સલાહ લેવા માટે વકીલો પહેલા હકીકતોનું વિશ્લેષણ કરે છે અને પછી બીજી વ્યક્તિને કહે છે કે કયા ક્રમમાં શું કરવું. કાનુની સલાહ લેવા માટે તમે વકીલનો સંપર્ક કરી શકો છો. તમે નિષ્ણાત અથવા વ્યાવસાયિક સલાહકારનો સંપર્ક કરી શકો છો. તમે ઓનલાઈન કાનૂની સલાહ સેવાઓનો લાભ લઈ શકો છો. તમે રાષ્ટ્રીય કાનૂની સેવા સત્તામંડળ (NALSA) નો પણ સંપર્ક કરી શકો છો. લીગલ એડવાઈઝની સ્ટોરી વાંચવા માટે અહીં ક્લિક કરો.

કામની વાતજનરલ નોલેજલાઈફ સ્ટાઈલ જીવનશૈલીલીગલ એડવાઈઝસુપ્રીમ કોર્ટ
Web Stories View more
કિંજલ દવેના પરિવારમાં કોણ કોણ છે જુઓ ફોટો
કિંજલ દવેના પરિવારમાં કોણ કોણ છે જુઓ ફોટો
કબજિયાત દૂર કરવા માટે શું ખાવું?
કબજિયાત દૂર કરવા માટે શું ખાવું?
કેએલ રાહુલે રોહિત શર્માનો વર્લ્ડ રેકોર્ડ તોડ્યો
કેએલ રાહુલે રોહિત શર્માનો વર્લ્ડ રેકોર્ડ તોડ્યો
Jaggery : શું ગોળ રેફ્રિજરેટરમાં સ્ટોર કરાય ?
Jaggery : શું ગોળ રેફ્રિજરેટરમાં સ્ટોર કરાય ?
Plant In Pot : માટી કે પ્લાસ્ટિક.... છોડ ઉગાડવા માટે ક્યું કૂંડુ સૌથી સારું ? જાણો
Plant In Pot : માટી કે પ્લાસ્ટિક.... છોડ ઉગાડવા માટે ક્યું કૂંડુ સૌથી સારું ? જાણો
E-Visa : હવે રશિયન લોકો ભારત ફરવા આવશે, જાણો કેમ
E-Visa : હવે રશિયન લોકો ભારત ફરવા આવશે, જાણો કેમ
g clip-path="url(#clip0_868_265)">