કાનુની સવાલ : કેટલા બાળક સુધી મહિલાને મેટરનિટી લીવ મળે જાણો શું કાયદો છે?
મેટરનિટી લીવએ ઓફિસ કામ કરતી મહિલાઓને આપવામાં આવેલ અધિકાર છે, જે પ્રેગ્નેન્સી દરમિયાન મહિલાઓને આપવામાં આવે છે.જો બે થી વધુ બાળકો હોય, તો શું તમને મેટરનિટી લીવ મળે જાણો શું કાયદો છે?

પ્રેગ્નેન્સી દરમિયાન મહિલાઓને આ રજા આપવામાં આવે છે. જોકે, આ રજા અંગે દરરોજ ચર્ચાઓ થતી રહે છે. મહિલાઓને આ રજા સંબંધિત ઘણા પ્રશ્નો પણ હોય છે અને તેમાંથી એક પ્રશ્ન એ છે કે કેટલી વાર અને ક્યારે મેટરનિટી લીવ લઈ શકાય છે.

મહિલાઓને હજુ પણ મેટરનિટી લીવ વિશે ઘણા પ્રશ્નો હોય છે, જેમાં કેટલા બાળકો માટે મેટરનિટી લીવ લઈ શકાય છે, ભારતમાં આ માટેનો કાયદો શું છે અને ક્યારે લઈ શકાય છે વગેરેનો સમાવેશ થાય છે. તો ચાલો આજે અમે તમને આ બધા પ્રશ્નોના જવાબો જણાવીશું.

ભારતમાં મેટરનિટી લીવએ મહિલાઓનો કાનૂની અધિકાર છે, પરંતુ ત્રીજા બાળકના જન્મ પરનો આ અધિકાર રાજ્ય સરકારોની નીતિઓ અને સંબંધિત સેવા નિયમો પર આધારિત છે. કેન્દ્ર સરકારના કર્મચારીઓ માટે, કેન્દ્રીય સિવિલ સર્વિસીઝ નિયમો અનુસાર, જો કોઈ મહિલાને બે કરતાં વધુ બાળકો હોય, તો તેને મેટરનિટી લીવ મળશે નહીં.

કાનૂની સ્થિતિ અને ન્યાયિક નિર્ણયો વિશે વાત કરીએ તો, સુપ્રીમ કોર્ટનો ચુકાદો 2025: મે 2025માં એક સીમાચિહ્નરૂપ ચુકાદામાં, ભારતની સુપ્રીમ કોર્ટે ઠરાવ્યું હતું કે મેટરનિટી લીવ ફક્ત સામાજિક ન્યાયનો મુદ્દો નથી પરંતુ મહિલાઓનો બંધારણીય અધિકાર છે. આ ચુકાદાએ મદ્રાસ હાઇકોર્ટના આદેશને ઉલટાવી દીધો હતો જેમાં સરકારી શાળાના શિક્ષકને ત્રીજા બાળકના જન્મ પર મેટરનિટી લીવ આપવાનો ઇનકાર કરવામાં આવ્યો હતો. સુપ્રીમ કોર્ટે ઠરાવ્યું હતું કે આ મહિલાના ગૌરવ અને ન્યાયનું ઉલ્લંઘન છે

મદ્રાસ હાઇકોર્ટે એક કેસમાં ઠરાવ્યું હતું કે જો કોઈ મહિલા કર્મચારીએ પહેલી વાર ત્રીજા બાળક માટે મેટરનિટી લીવ માટે અરજી કરી હોય, તો રાજ્યની નીતિ બે બાળકો પછી રજાની મંજૂરી ન આપે તો પણ તેને આ રજા આપી શકાય છે.

કેટલીક રાજ્ય સરકારો તેમની નીતિઓ હેઠળ ત્રીજા બાળક માટેમેટરનિટી લીવ આપતી નથી. ઉત્તર પ્રદેશ અને ઉત્તરાખંડ: અહીં રાજ્ય સરકારની નીતિઓ અનુસાર, જો મહિલા કર્મચારીને બે બાળકો હોય, તો ત્રીજા બાળક માટે મેટરનિટી લીવ આપવામાં આવતી નથી. તમિલનાડુ અહીં રાજ્ય નીતિ અનુસાર, જો મહિલા કર્મચારીને બે બાળકો હોય, તો ત્રીજા બાળક માટે મેટરનિટી લીવનો દાવો કરી શકાતો નથી.

મેટરનિટી બેનિફિટ (સુધારા) અધિનિયમ, 2017 મુજબ, મહિલાઓને 26 અઠવાડિયાની મેટરનિટી લીવ મળે છે, જે પહેલા 12 અઠવાડિયા હતી. આ ઉપરાંત, જો કોઈ મહિલા 3 મહિનાથી ઓછી ઉંમરના બાળકને દત્તક લે છે, તો તેને 12 અઠવાડિયાની લીવ પણ આપવામાં આવે છે. ખાસ વાત એ છે કે, આ લીવ દરમિયાન કંપની દ્વારા મહિલાઓને સંપૂર્ણ પગાર પણ આપવામાં આવે છે.

તમને જણાવી દઈએ કે, આ કાયદો મહિલાઓને મેટરનિટી લીવ આપે છે જેથી તેઓ તેમના બાળકોની સંભાળ રાખી શકે અને સ્વસ્થ રહી શકે.

. (Disclaimer: જો તમારી પાસે કોઈ ચોક્કસ કેસ હોય તો કાનૂની નિષ્ણાત (વકીલ) ની સલાહ લેવી સલાહભર્યું છે. અહીં આપેલી માહિતી ફક્ત કોર્ટના નિર્ણયો અને કલમોને આધારે આપવામાં આવી છે. તમારે કોઈ કેસ માટે જાણવું હોય તો યોગ્ય વકીલની સલાહ લઈ શકો છો.)(All Image Symbolic)
તમે નિષ્ણાત અથવા વ્યાવસાયિક સલાહકારનો સંપર્ક કરી શકો છો. તમે ઓનલાઈન કાનૂની સલાહ સેવાઓનો લાભ લઈ શકો છો. તમે રાષ્ટ્રીય કાનૂની સેવા સત્તામંડળ (NALSA) નો પણ સંપર્ક કરી શકો છો. લીગલ એડવાઈઝની સ્ટોરી વાંચવા માટે અહીં ક્લિક કરો.
