AQI
Sign In

By signing in or creating an account, you agree with Associated Broadcasting Company's Terms & Conditions and Privacy Policy.

History of city name : પ્રભાસ-પાટણના નામ પાછળનો શું છે ઈતિહાસ, જાણો સમસ્ત વાર્તા

પ્રભાસ પાટણ, જેને સંક્ષિપ્તમાં પ્રભાસ પણ કહેવામાં આવે છે, તેના નામનું મૂળ "પ્રભાસ" શબ્દ છે, જે સંસ્કૃતમાં "પ્રકાશ" અથવા "પ્રભા" માટે વપરાય છે. અહીં "પાટણ"નો અર્થ છે નગર અથવા વસાહત. આ શહેરનું નામ કદાચ તેના ધાર્મિક અને ઐતિહાસિક મહત્વને કારણે પડ્યું હશે.

| Updated on: Jun 05, 2025 | 11:13 AM
Share
પ્રભાસ પાટણ એ ભારતના અતિપ્રાચીન તીર્થસ્થાનોમાંનું એક ગણાય છે. દેવી-દેવતાઓ અને ઋષિ મુનિઓના કથાઓમાં પ્રભાસનો અનેક વખત ઉલ્લેખ થયો છે. અહીં હિન્દુ ધર્મના ત્રણ મુખ્ય દેવતાઓ બ્રહ્મા, વિષ્ણુ અને મહેશ, ત્રણેયના દર્શન થતાં હોય તેવી માન્યતા પણ છે.

પ્રભાસ પાટણ એ ભારતના અતિપ્રાચીન તીર્થસ્થાનોમાંનું એક ગણાય છે. દેવી-દેવતાઓ અને ઋષિ મુનિઓના કથાઓમાં પ્રભાસનો અનેક વખત ઉલ્લેખ થયો છે. અહીં હિન્દુ ધર્મના ત્રણ મુખ્ય દેવતાઓ બ્રહ્મા, વિષ્ણુ અને મહેશ, ત્રણેયના દર્શન થતાં હોય તેવી માન્યતા પણ છે.

1 / 9
પ્રભાસ પાટણનું સૌથી મોટું ઐતિહાસિક અને ધાર્મિક મહત્વ સોમનાથ મહાદેવના પ્રાચીન અને પવિત્ર મંદિરને કારણે છે.એવું માનવામાં આવે છે કે સોમનાથ મંદિર અહીં પુરાણો સમયથી છે, અને તેનું નિર્માણ ચંદ્રદેવે કર્યું હતું.

પ્રભાસ પાટણનું સૌથી મોટું ઐતિહાસિક અને ધાર્મિક મહત્વ સોમનાથ મહાદેવના પ્રાચીન અને પવિત્ર મંદિરને કારણે છે.એવું માનવામાં આવે છે કે સોમનાથ મંદિર અહીં પુરાણો સમયથી છે, અને તેનું નિર્માણ ચંદ્રદેવે કર્યું હતું.

2 / 9
સોમનાથ મંદિરને વારંવાર વિધ્વંસ તથા પુનર્નિર્માણનો સામનો કરવો પડ્યો છે. મહંમદ ગઝનીએ 1025 સાલમાં આ મંદિર પર હુમલો કરી તેને લૂંટ્યું અને તોડ્યું. ત્યારબાદ આ મંદિરે અન્ય મુઘલ શાસકો અને મુસ્લિમ આક્રમણકારોથી પણ નુકસાન થયેલું.

સોમનાથ મંદિરને વારંવાર વિધ્વંસ તથા પુનર્નિર્માણનો સામનો કરવો પડ્યો છે. મહંમદ ગઝનીએ 1025 સાલમાં આ મંદિર પર હુમલો કરી તેને લૂંટ્યું અને તોડ્યું. ત્યારબાદ આ મંદિરે અન્ય મુઘલ શાસકો અને મુસ્લિમ આક્રમણકારોથી પણ નુકસાન થયેલું.

3 / 9
એવું કહેવાય છે કે મહાભારત યુદ્ધ પછી શ્રીકૃષ્ણે દ્વારકા છોડીને પ્રભાસ પાટણમાં વસવાટ કર્યો હતો. અહીં  જરુ નામના શિકારી દ્વારા શ્રીકૃષ્ણને વાગેલા બાણની ઘટનાને કારણે પ્રભાસ પાટણ ધાર્મિક અને ઐતિહાસિક રૂપે વધુ પાવન માનવામાં આવે છે.

એવું કહેવાય છે કે મહાભારત યુદ્ધ પછી શ્રીકૃષ્ણે દ્વારકા છોડીને પ્રભાસ પાટણમાં વસવાટ કર્યો હતો. અહીં જરુ નામના શિકારી દ્વારા શ્રીકૃષ્ણને વાગેલા બાણની ઘટનાને કારણે પ્રભાસ પાટણ ધાર્મિક અને ઐતિહાસિક રૂપે વધુ પાવન માનવામાં આવે છે.

4 / 9
ગુજરાત રાજ્યના ગીર સોમનાથ જિલ્લામાં આવેલું પ્રભાસ પાટણ, જેને સોમનાથ પાટણ અથવા ઐતિહાસિક રીતે દેવ પાટણ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે,  વેરાવળથી આશરે 7 કિલોમીટર દૂર સ્થિત છે. આ શહેર ભગવાન શિવના 12 પવિત્ર જ્યોતિર્લિંગમાનું એક પૂજનીય એવા સોમનાથ મંદિર માટે પ્રસિદ્ધ છે.

ગુજરાત રાજ્યના ગીર સોમનાથ જિલ્લામાં આવેલું પ્રભાસ પાટણ, જેને સોમનાથ પાટણ અથવા ઐતિહાસિક રીતે દેવ પાટણ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, વેરાવળથી આશરે 7 કિલોમીટર દૂર સ્થિત છે. આ શહેર ભગવાન શિવના 12 પવિત્ર જ્યોતિર્લિંગમાનું એક પૂજનીય એવા સોમનાથ મંદિર માટે પ્રસિદ્ધ છે.

5 / 9
જૂનાગઢ દરવાજો સોમનાથ શહેરનો મુખ્ય પ્રવેશદ્વાર છે, જ્યાંથી વેરાવળ તરફથી આવતા યાત્રીઓ પ્રભાસ પાટણમાં પ્રવેશ આ દરવાજેથી કરે છે. આ દરવાજો ઐતિહાસિક દૃષ્ટિએ ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે અને તેમાં ત્રણ અલગ અલગ પ્રવેશદ્વાર છે. તેની દિવાલો પર કરેલા નકશીકામ અને કોતરણીથી તેનું કલાત્મક મહત્વ પણ સ્પષ્ટ થાય છે. ઇતિહાસ મુજબ મહમદ ગઝનીએ આ દરવાજો તોડી શહેરમાં પ્રવેશ કર્યો હતો.

જૂનાગઢ દરવાજો સોમનાથ શહેરનો મુખ્ય પ્રવેશદ્વાર છે, જ્યાંથી વેરાવળ તરફથી આવતા યાત્રીઓ પ્રભાસ પાટણમાં પ્રવેશ આ દરવાજેથી કરે છે. આ દરવાજો ઐતિહાસિક દૃષ્ટિએ ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે અને તેમાં ત્રણ અલગ અલગ પ્રવેશદ્વાર છે. તેની દિવાલો પર કરેલા નકશીકામ અને કોતરણીથી તેનું કલાત્મક મહત્વ પણ સ્પષ્ટ થાય છે. ઇતિહાસ મુજબ મહમદ ગઝનીએ આ દરવાજો તોડી શહેરમાં પ્રવેશ કર્યો હતો.

6 / 9
પ્રભાસ પાટણ ગુજરાતના ગિર-સોમનાથ જિલ્લામાં આવેલું છે. ભારતીય સ્વાતંત્ર્ય પછી સોમનાથ મંદિરનું પુન:નિર્માણ કરાયું અને તેની શરૂઆત સરદાર પટેલે કરી હતી. આજે પ્રભાસ પાટણ હિન્દુ ધર્મના અગત્યના તીર્થ સ્થળો પૈકીનું એક છે.

પ્રભાસ પાટણ ગુજરાતના ગિર-સોમનાથ જિલ્લામાં આવેલું છે. ભારતીય સ્વાતંત્ર્ય પછી સોમનાથ મંદિરનું પુન:નિર્માણ કરાયું અને તેની શરૂઆત સરદાર પટેલે કરી હતી. આજે પ્રભાસ પાટણ હિન્દુ ધર્મના અગત્યના તીર્થ સ્થળો પૈકીનું એક છે.

7 / 9
પ્રભાસ પાટણે સાહિત્ય, વિજ્ઞાન, ભક્તિ અને ધાર્મિક ચિંતનના ક્ષેત્રોમાં મહત્વપૂર્ણ યોગદાન આપ્યું છે. અહીંના તીર્થ,સાધુ-સંતો અને મંદિરોને કારણે આ સ્થળ આધ્યાત્મિક ઊર્જાનું કેન્દ્ર છે.

પ્રભાસ પાટણે સાહિત્ય, વિજ્ઞાન, ભક્તિ અને ધાર્મિક ચિંતનના ક્ષેત્રોમાં મહત્વપૂર્ણ યોગદાન આપ્યું છે. અહીંના તીર્થ,સાધુ-સંતો અને મંદિરોને કારણે આ સ્થળ આધ્યાત્મિક ઊર્જાનું કેન્દ્ર છે.

8 / 9
( આ માહિતી વિવિધ ઐતિહાસિક તથ્યો અને સંશોધનો પર આધારિત છે.  વિગતવાર માહિતી માટે, ઇતિહાસના પ્રમાણભૂત ગ્રંથો અને સંશોધનોનો અભ્યાસ કરવો ઉચિત રહેશે.)

( આ માહિતી વિવિધ ઐતિહાસિક તથ્યો અને સંશોધનો પર આધારિત છે. વિગતવાર માહિતી માટે, ઇતિહાસના પ્રમાણભૂત ગ્રંથો અને સંશોધનોનો અભ્યાસ કરવો ઉચિત રહેશે.)

9 / 9

Tv9 ગુજરાતી પર શહેર, નામ પાછળના ઈતિહાસની જાણકારી નિયમિત પ્રકાશિત કરવામાં આવે છે. તો તમારે પણ ઈતિહાસના વધુ સમાચાર વાંચવા માટે અહીં ક્લિક કરો

ચાઈનીઝ દોરીના ઉત્પાદન મૂળ સુધી પહોંચેલી પોલીસ, જુઓ Video
ચાઈનીઝ દોરીના ઉત્પાદન મૂળ સુધી પહોંચેલી પોલીસ, જુઓ Video
સુરત ગોડાદરામાં ફર્નિચરના ગોડાઉનમાં ભીષણ આગ
સુરત ગોડાદરામાં ફર્નિચરના ગોડાઉનમાં ભીષણ આગ
ટ્રાફિક મેનેજમેન્ટ માટે AMC નો એક્શન પ્લાન તૈયાર - જુઓ Video
ટ્રાફિક મેનેજમેન્ટ માટે AMC નો એક્શન પ્લાન તૈયાર - જુઓ Video
હરિત ઊર્જાની દિશામાં ઐતિહાસિક પગલું, ગોરજમાં સૂર્યની શક્તિનો ઉપયોગ
હરિત ઊર્જાની દિશામાં ઐતિહાસિક પગલું, ગોરજમાં સૂર્યની શક્તિનો ઉપયોગ
મનસુખ વસાવા-ચૈતર વસાવાના સામ સામે આક્ષેપો, જુઓ Video
મનસુખ વસાવા-ચૈતર વસાવાના સામ સામે આક્ષેપો, જુઓ Video
વડોદરામાં આંગણવાડી બહાર જ ગંદકી અને કચરાના ગંજ, દારૂની થેલીઓએ ખોલી પોલ
વડોદરામાં આંગણવાડી બહાર જ ગંદકી અને કચરાના ગંજ, દારૂની થેલીઓએ ખોલી પોલ
નીતિન પટેલે કહ્યું- કેટલાક ભાજપનો ખેસ પહેરીને સીધા હોદ્દા માંગે છે
નીતિન પટેલે કહ્યું- કેટલાક ભાજપનો ખેસ પહેરીને સીધા હોદ્દા માંગે છે
જૈન પરિવારની 7 વર્ષની દીકરીની દીક્ષા લેવાના નિર્ણય પર કોર્ટે લગાવી રોક
જૈન પરિવારની 7 વર્ષની દીકરીની દીક્ષા લેવાના નિર્ણય પર કોર્ટે લગાવી રોક
ભરૂચમાં જાહેર રસ્તા પર રીલ બનાવનાર 5 ની ધરપકડ કરાઇ
ભરૂચમાં જાહેર રસ્તા પર રીલ બનાવનાર 5 ની ધરપકડ કરાઇ
યુક્રેનમાં કેદી બનીને રખાયેલા મોરબીના યુવકનો વધુ એક Video સામે આવ્યો
યુક્રેનમાં કેદી બનીને રખાયેલા મોરબીના યુવકનો વધુ એક Video સામે આવ્યો
g clip-path="url(#clip0_868_265)">