हिन्दी English News9 ಕನ್ನಡ తెలుగు मराठी বাংলা ਪੰਜਾਬੀ தமிழ் অসমীয়া മലയാളം मनी9 TV9-UP
AQI
Sign In

By signing in or creating an account, you agree with Associated Broadcasting Company's Terms & Conditions and Privacy Policy.

Subscribe Whatsapp Channel
તાજા સમાચાર ક્રિકેટ ન્યૂઝ ગુજરાત વીડિયોઝ ફોટો ગેલેરી રાશિફળ ટેકનોલોજી રાષ્ટ્રીય વર્લ્ડ બિઝનેસ વેબસ્ટોરી મનોરંજન ટ્રેન્ડિંગ ટોપિક કૃષિ મહારાષ્ટ્ર

કાનુની સવાલ: ડ્રોન કોણ ખરીદી શકે? કાયદો શું કહે છે? જાણો ડ્રોન ખરીદવા અને ઉપયોગ કરવા સંબંધિત નિયમો

ઘણી વખત આપણે સોશિયલ મીડિયામાં જોતા હોય છીએ કે ડ્રોનથી અવનવી રિલ્સ બનાવેલી હોય છે. મેરેજ અને સિનેમા ક્ષેત્રે તો ડ્રોનનો ઉપયોગ થાય જ છે પણ શું સામાન્ય માણસ આ ડ્રોન ખરીદી શકે કે નહી તેના વિશે આજે આપણે જાણશું. તેના શું નિયમો છે કે ક્યા કાયદા તેને અફેક્ટ કરે છે તેના વિશે જોશું.

| Updated on: Dec 04, 2025 | 7:00 AM
Share
ભારતમાં છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં ડ્રોનનો ઉપયોગ ઝડપથી વધી રહ્યો છે. ફોટોગ્રાફી, સિનેમેટોગ્રાફી, કૃષિ, સર્વે, સુરક્ષા અને ડિલીવરી જેવા અનેક ક્ષેત્રોમાં તેનો ઉપયોગ વધ્યો છે. પરંતુ શું દરેક વ્યક્તિ ડ્રોન ખરીદી શકે? શું ડ્રોન ઉડાડવા માટે પરમિશન લેવી પડે? આ બધું જાણવા માટે ભારત સરકાર દ્વારા બનાવાયેલા ‘ડ્રોન રૂલ્સ-2021’ સમજવું અગત્યનું છે.

ભારતમાં છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં ડ્રોનનો ઉપયોગ ઝડપથી વધી રહ્યો છે. ફોટોગ્રાફી, સિનેમેટોગ્રાફી, કૃષિ, સર્વે, સુરક્ષા અને ડિલીવરી જેવા અનેક ક્ષેત્રોમાં તેનો ઉપયોગ વધ્યો છે. પરંતુ શું દરેક વ્યક્તિ ડ્રોન ખરીદી શકે? શું ડ્રોન ઉડાડવા માટે પરમિશન લેવી પડે? આ બધું જાણવા માટે ભારત સરકાર દ્વારા બનાવાયેલા ‘ડ્રોન રૂલ્સ-2021’ સમજવું અગત્યનું છે.

1 / 9
ડ્રોન કોણ ખરીદી શકે?: ભારતમાં 18 વર્ષથી વધુ ઉંમરના કોઈપણ વ્યક્તિ ડ્રોન ખરીદી શકે છે. ડ્રોન ખરીદવા માટે કોઈ ખાસ પ્રોફેશનલ ડિગ્રી અથવા લાયસન્સની જરૂર નથી. પરંતુ ડ્રોનનો પ્રકાર, વજન અને ઉપયોગના આધારે કેટલાક નિયમોનું પાલન ફરજિયાત કરવું પડે છે.

ડ્રોન કોણ ખરીદી શકે?: ભારતમાં 18 વર્ષથી વધુ ઉંમરના કોઈપણ વ્યક્તિ ડ્રોન ખરીદી શકે છે. ડ્રોન ખરીદવા માટે કોઈ ખાસ પ્રોફેશનલ ડિગ્રી અથવા લાયસન્સની જરૂર નથી. પરંતુ ડ્રોનનો પ્રકાર, વજન અને ઉપયોગના આધારે કેટલાક નિયમોનું પાલન ફરજિયાત કરવું પડે છે.

2 / 9
કાયદા મુજબ, ડ્રોન ખરીદ્યા પછી તેને ડિજિટલ સ્કાય પ્લેટફોર્મ પર રજિસ્ટર કરાવવું પડે છે. દરેક ડ્રોનને એક યુનિક આઈડેન્ટિફિકેશન નંબર (UIN) આપવામાં આવે છે, જે ડ્રોન માટે નંબર પ્લેટની જેમ કામ કરે છે.

કાયદા મુજબ, ડ્રોન ખરીદ્યા પછી તેને ડિજિટલ સ્કાય પ્લેટફોર્મ પર રજિસ્ટર કરાવવું પડે છે. દરેક ડ્રોનને એક યુનિક આઈડેન્ટિફિકેશન નંબર (UIN) આપવામાં આવે છે, જે ડ્રોન માટે નંબર પ્લેટની જેમ કામ કરે છે.

3 / 9
ડ્રોન કેટલા પ્રકારના હોય છે?: ભારત સરકાર ડ્રોનને તેમના વજન પ્રમાણે 5 કેટેગરીમાં વહેંચે છે: નાનો ડ્રોન (250 ગ્રામથી ઓછો), માઈક્રો ડ્રોન (250 ગ્રામ–2 કિ.ગ્રા.), સ્મોલ ડ્રોન (2–25 કિ.ગ્રા.), મિડિયમ ડ્રોન (25–150 કિ.ગ્રા.), લાર્જ ડ્રોન (150 કિ.ગ્રા.થી વધુ). નાના અને માઈક્રો ડ્રોન માટે નિયમો સરળ છે, જ્યારે મોટા ડ્રોન માટે વધુ કડક નિયમો લાગુ પડે છે.

ડ્રોન કેટલા પ્રકારના હોય છે?: ભારત સરકાર ડ્રોનને તેમના વજન પ્રમાણે 5 કેટેગરીમાં વહેંચે છે: નાનો ડ્રોન (250 ગ્રામથી ઓછો), માઈક્રો ડ્રોન (250 ગ્રામ–2 કિ.ગ્રા.), સ્મોલ ડ્રોન (2–25 કિ.ગ્રા.), મિડિયમ ડ્રોન (25–150 કિ.ગ્રા.), લાર્જ ડ્રોન (150 કિ.ગ્રા.થી વધુ). નાના અને માઈક્રો ડ્રોન માટે નિયમો સરળ છે, જ્યારે મોટા ડ્રોન માટે વધુ કડક નિયમો લાગુ પડે છે.

4 / 9
કાયદા મુજબ ડ્રોન ઉડાડવા માટે શું જરૂરી?: નાનો ડ્રોન (250 ગ્રામથી ઓછો): ખાસ લાયસન્સ અથવા પરમિશનની જરૂર નથી. પરંતુ રજિસ્ટ્રેશન જરૂરી હોઈ શકે છે. માઈક્રો ડ્રોન અને તેનાથી મોટા ડ્રોન: ઓપરેટરને ડ્રોન લાયસન્સ એટલે કે ‘રિમોટ પાઈલટ સર્ટિફિકેટ’ લેવું ફરજિયાત છે.

કાયદા મુજબ ડ્રોન ઉડાડવા માટે શું જરૂરી?: નાનો ડ્રોન (250 ગ્રામથી ઓછો): ખાસ લાયસન્સ અથવા પરમિશનની જરૂર નથી. પરંતુ રજિસ્ટ્રેશન જરૂરી હોઈ શકે છે. માઈક્રો ડ્રોન અને તેનાથી મોટા ડ્રોન: ઓપરેટરને ડ્રોન લાયસન્સ એટલે કે ‘રિમોટ પાઈલટ સર્ટિફિકેટ’ લેવું ફરજિયાત છે.

5 / 9
ડ્રોન નો-ફ્લાય ઝોન, એરપોર્ટ નજીક, સેનાની જગ્યાઓ, સરકારી સંવેદનશીલ સ્થળો પર ઉડાડવો કડક પ્રતિબંધિત છે. ડ્રોન 400 ફીટથી ઉપર ઉડાડવો કાયદેસર ગુનો છે. રાત્રે ડ્રોન ઉડાડવા માટે સરકારની વિશેષ મંજૂરી લેવી પડે છે.

ડ્રોન નો-ફ્લાય ઝોન, એરપોર્ટ નજીક, સેનાની જગ્યાઓ, સરકારી સંવેદનશીલ સ્થળો પર ઉડાડવો કડક પ્રતિબંધિત છે. ડ્રોન 400 ફીટથી ઉપર ઉડાડવો કાયદેસર ગુનો છે. રાત્રે ડ્રોન ઉડાડવા માટે સરકારની વિશેષ મંજૂરી લેવી પડે છે.

6 / 9
ડ્રોન ખરીદ્યા પછી કઈ સાવચેતી રાખવી?: હંમેશા ડ્રોન પર UIN નંબર લગાવી રાખવો. ઉડાન પહેલાં ડિજિટલ સ્કાય એપમાં “ગ્રીન ઝોન” અને “રેડ ઝોન” ચેક કરવું. ડ્રોનને લોકોની ભીડ ઉપર અથવા જાહેર કાર્યક્રમોમાં પરમિશન વગર ન ઉડાડવો.ડ્રોનમાં કેમેરા હોય તો પ્રાઈવસીના કાયદાનો ખ્યાલ રાખવો—બિનપરમિશન કોઈની તસવીર/વીડિયો લેવા તે ગેરકાયદેસર છે.

ડ્રોન ખરીદ્યા પછી કઈ સાવચેતી રાખવી?: હંમેશા ડ્રોન પર UIN નંબર લગાવી રાખવો. ઉડાન પહેલાં ડિજિટલ સ્કાય એપમાં “ગ્રીન ઝોન” અને “રેડ ઝોન” ચેક કરવું. ડ્રોનને લોકોની ભીડ ઉપર અથવા જાહેર કાર્યક્રમોમાં પરમિશન વગર ન ઉડાડવો.ડ્રોનમાં કેમેરા હોય તો પ્રાઈવસીના કાયદાનો ખ્યાલ રાખવો—બિનપરમિશન કોઈની તસવીર/વીડિયો લેવા તે ગેરકાયદેસર છે.

7 / 9
ડ્રોન કાયદા તોડશો તો શું થશે?: ડ્રોનના નિયમોનું ઉલ્લંઘન કરવાથી ₹25,000 થી ₹5 લાખ સુધીનો દંડ થઈ શકે છે. સંવેદનશીલ વિસ્તારોમાં ઉડાડવાથી જેલ સજા પણ થઈ શકે છે.

ડ્રોન કાયદા તોડશો તો શું થશે?: ડ્રોનના નિયમોનું ઉલ્લંઘન કરવાથી ₹25,000 થી ₹5 લાખ સુધીનો દંડ થઈ શકે છે. સંવેદનશીલ વિસ્તારોમાં ઉડાડવાથી જેલ સજા પણ થઈ શકે છે.

8 / 9
ડ્રોન ખરીદવું હવે સરળ બન્યું છે, પરંતુ તેને ઉડાડવાના કાયદા અને સલામતીના નિયમોનું પાલન કરવું ફરજિયાત છે. ડ્રોન ટેક્નોલોજીનો ઉપયોગ યોગ્ય રીતે કરશો તો તે તમારા પ્રોફેશન અને શોખ બંનેમાં મદદરૂપ બની શકે છે.

ડ્રોન ખરીદવું હવે સરળ બન્યું છે, પરંતુ તેને ઉડાડવાના કાયદા અને સલામતીના નિયમોનું પાલન કરવું ફરજિયાત છે. ડ્રોન ટેક્નોલોજીનો ઉપયોગ યોગ્ય રીતે કરશો તો તે તમારા પ્રોફેશન અને શોખ બંનેમાં મદદરૂપ બની શકે છે.

9 / 9

(Disclaimer: જો તમારી પાસે કોઈ ચોક્કસ કેસ હોય તો કાનૂની નિષ્ણાત (વકીલ) ની સલાહ લેવી સલાહભર્યું છે. અહીં આપેલી માહિતી ફક્ત કોર્ટના નિર્ણયો અને કલમોને આધારે આપવામાં આવી છે. તમારે કોઈ કેસ માટે જાણવું હોય તો યોગ્ય વકીલની સલાહ લઈ શકો છો.)(Image Credit: AI Whisk Photo)

કાનૂની સલાહ લેવા માટે વકીલો પહેલા હકીકતોનું વિશ્લેષણ કરે છે અને પછી બીજી વ્યક્તિને કહે છે કે કયા ક્રમમાં શું કરવું. કાનુની સલાહ લેવા માટે તમે વકીલનો સંપર્ક કરી શકો છો. તમે નિષ્ણાત અથવા વ્યાવસાયિક સલાહકારનો સંપર્ક કરી શકો છો. તમે ઓનલાઈન કાનૂની સલાહ સેવાઓનો લાભ લઈ શકો છો. તમે રાષ્ટ્રીય કાનૂની સેવા સત્તામંડળ (NALSA) નો પણ સંપર્ક કરી શકો છો. લીગલ એડવાઈઝની સ્ટોરી વાંચવા માટે  અહીં ક્લિક કરો.

કામની વાતજનરલ નોલેજટેકનોલોજીલીગલ એડવાઈઝ
Web Stories View more
અનાજના બે અલગ-અલગ પ્રકાર હોય છે, દરેકના હોય છે અલગ ફાયદા
અનાજના બે અલગ-અલગ પ્રકાર હોય છે, દરેકના હોય છે અલગ ફાયદા
મહારાષ્ટ્રીયન લુકમાં જોવા મળી મૃણાલ ઠાકુર, જુઓ Photos
મહારાષ્ટ્રીયન લુકમાં જોવા મળી મૃણાલ ઠાકુર, જુઓ Photos
સારા અર્જુનનો પરિવાર જુઓ
સારા અર્જુનનો પરિવાર જુઓ
દુનિયાની આ Dog બ્રીડ અત્યંત શક્તિશાળી અને ખતરનાક પરંતુ એકદમ વફાદાર
દુનિયાની આ Dog બ્રીડ અત્યંત શક્તિશાળી અને ખતરનાક પરંતુ એકદમ વફાદાર
શરીરમાં કયા પોષક તત્વોની કમીને કારણે ખરે છે વાળ ? જાણો
શરીરમાં કયા પોષક તત્વોની કમીને કારણે ખરે છે વાળ ? જાણો
શું શ્રીમદ્ ભગવદ્ ગીતા અને શ્રીમદ્ભાગવદ અલગ છે? જાણો આજે તફાવત
શું શ્રીમદ્ ભગવદ્ ગીતા અને શ્રીમદ્ભાગવદ અલગ છે? જાણો આજે તફાવત
Latest Videos View more
આ રાશિના જાતકો ઐતિહાસિક યાત્રાની યોજના બનાવી શકે છે, જુઓ Video
આ રાશિના જાતકો ઐતિહાસિક યાત્રાની યોજના બનાવી શકે છે, જુઓ Video
ગુજરાતના CM-DyCM સંગઠન અને સામાજિક સમીક્ષા મુદ્દે PM મોદીને મળ્યા
ગુજરાતના CM-DyCM સંગઠન અને સામાજિક સમીક્ષા મુદ્દે PM મોદીને મળ્યા
થોળ પક્ષી અભયારણ્યમાં છેલ્લા 20 વર્ષમાં યાયાવર પક્ષીની સંખ્યામાં વધારો
થોળ પક્ષી અભયારણ્યમાં છેલ્લા 20 વર્ષમાં યાયાવર પક્ષીની સંખ્યામાં વધારો
હવામાન વિભાગની આગાહી, ગુજરાતમાં જળવાઈ રહેશે ઠંડીનું પ્રમાણ
હવામાન વિભાગની આગાહી, ગુજરાતમાં જળવાઈ રહેશે ઠંડીનું પ્રમાણ
આ રાશિના જાતકોનો દિવસ ખૂબ જ ફાયદાકારક સાબિત થશે, જુઓ Video
આ રાશિના જાતકોનો દિવસ ખૂબ જ ફાયદાકારક સાબિત થશે, જુઓ Video
AMC દ્વારા 35 શાળાઓને સીલ કરવાનો મામલો, પ્રિ-સ્કૂલ એસોસિએશન નારાજ
AMC દ્વારા 35 શાળાઓને સીલ કરવાનો મામલો, પ્રિ-સ્કૂલ એસોસિએશન નારાજ
ડંકી રૂટથી વિદેશ જવા ઈચ્છતો મહેસાણાનો પરિવાર લિબિયામાં બન્યો બંધક
ડંકી રૂટથી વિદેશ જવા ઈચ્છતો મહેસાણાનો પરિવાર લિબિયામાં બન્યો બંધક
દાહોદના જંગલ બાદ હવે છોટા ઉદેપુરના જંગલમાં જોવા મળ્યો વાઘ
દાહોદના જંગલ બાદ હવે છોટા ઉદેપુરના જંગલમાં જોવા મળ્યો વાઘ
SOGએ ઝડપેલા હાઈબ્રીડ ગાંજાનો મુખ્ય સપ્લાયર ઝડપાયો
SOGએ ઝડપેલા હાઈબ્રીડ ગાંજાનો મુખ્ય સપ્લાયર ઝડપાયો
ચંડીસર GIDCમાંથી 35 લાખનો શંકાસ્પદ ઘીનો જથ્થો જપ્ત
ચંડીસર GIDCમાંથી 35 લાખનો શંકાસ્પદ ઘીનો જથ્થો જપ્ત
g clip-path="url(#clip0_868_265)">