AQI
Sign In

By signing in or creating an account, you agree with Associated Broadcasting Company's Terms & Conditions and Privacy Policy.

History of city name : સંતરામ મંદિરના નામ પાછળનો શું છે ઈતિહાસ, જાણો સમસ્ત વાર્તા

સંતરામ મંદિરનું નામકરણ અને ઈતિહાસ અત્યંત રસપ્રદ અને ભક્તિભાવથી ભરેલું છે. આ મંદિર ગુજરાતના નડીયાદ શહેરમાં આવેલું છે અને તે શ્રી સંતરામ મહારાજના આધ્યાત્મિક કાર્યસ્થળ અને નિર્વાણ સ્થળ તરીકે જાણીતું છે.

| Updated on: Jun 09, 2025 | 2:19 PM
Share
"સંત" અર્થાત્ આધ્યાત્મિક માર્ગે ચાલનારા ભક્તગણ, "રામ" અર્થાત્ પરમાત્માનું સ્વરૂપ. એટલે કે "સંતરામ" એ એવા પરમાત્મા છે, જેમણે સંતરૂપે ભક્તિ, સેવા અને જ્ઞાનનો માર્ગ બતાવ્યો. સંતરામ મહારાજ પોતે ભગવાનનું અવતાર સ્વરૂપ માનવામાં આવે છે જેમણે પોતાના જીવનથી લોકોમાં ધર્મ અને કરુણા ફેલાવી.

"સંત" અર્થાત્ આધ્યાત્મિક માર્ગે ચાલનારા ભક્તગણ, "રામ" અર્થાત્ પરમાત્માનું સ્વરૂપ. એટલે કે "સંતરામ" એ એવા પરમાત્મા છે, જેમણે સંતરૂપે ભક્તિ, સેવા અને જ્ઞાનનો માર્ગ બતાવ્યો. સંતરામ મહારાજ પોતે ભગવાનનું અવતાર સ્વરૂપ માનવામાં આવે છે જેમણે પોતાના જીવનથી લોકોમાં ધર્મ અને કરુણા ફેલાવી.

1 / 8
નડીઆદ શહેરમાં આવેલા સંતરામ મંદિરને ગુજરાતના પ્રસિદ્ધ અવધૂત સંત સંતરામ મહારાજ સાથે જોડવામાં આવે છે.  અહીં કોઈ પરંપરાગત દેવી-દેવતાની પ્રતિમાઓ સ્થાન પામેલી નથી. મંદિરમાં સંતરામ મહારાજની સમાધિ આવેલ છે અને ત્યાં સતત પ્રગટેલી અખંડ જ્યોત ભક્તો માટે શ્રદ્ધાનો મુખ્ય કેન્દ્રબિંદુ બની છે.

નડીઆદ શહેરમાં આવેલા સંતરામ મંદિરને ગુજરાતના પ્રસિદ્ધ અવધૂત સંત સંતરામ મહારાજ સાથે જોડવામાં આવે છે. અહીં કોઈ પરંપરાગત દેવી-દેવતાની પ્રતિમાઓ સ્થાન પામેલી નથી. મંદિરમાં સંતરામ મહારાજની સમાધિ આવેલ છે અને ત્યાં સતત પ્રગટેલી અખંડ જ્યોત ભક્તો માટે શ્રદ્ધાનો મુખ્ય કેન્દ્રબિંદુ બની છે.

2 / 8
સંતરામ મહારાજ એક અવધૂત પરમહંસ સંત હતા. તેઓએ જીવનભર નિર્વિકાર જીવન જીવી, કોઈપણ જાતનું વૈભવ સ્વીકાર્યું નહિ. મહારાજ નડીયાદ આવ્યા ત્યારે લોકકલ્યાણની ભાવના સાથે લોકોમાં નૈતિકતા, ભક્તિ અને સેવાભાવ વિકસાવવાનો સંદેશ આપ્યો.તેઓએ જાતિ-પાતિના ભેદને ત્યજી, સર્વ જનમાટે આશ્રય આપી સાધનાનો માર્ગ બતાવ્યો.

સંતરામ મહારાજ એક અવધૂત પરમહંસ સંત હતા. તેઓએ જીવનભર નિર્વિકાર જીવન જીવી, કોઈપણ જાતનું વૈભવ સ્વીકાર્યું નહિ. મહારાજ નડીયાદ આવ્યા ત્યારે લોકકલ્યાણની ભાવના સાથે લોકોમાં નૈતિકતા, ભક્તિ અને સેવાભાવ વિકસાવવાનો સંદેશ આપ્યો.તેઓએ જાતિ-પાતિના ભેદને ત્યજી, સર્વ જનમાટે આશ્રય આપી સાધનાનો માર્ગ બતાવ્યો.

3 / 8
માન્યતા મુજબ તેઓ પૃથ્વી પર કેટલાય સ્થળોએ ફર્યા બાદ અંતે નડીયાદમાં નિવાસ કર્યો. તેઓએ નડીયાદના લોકોના દુઃખ દૂર કર્યા, રોગોથી મુક્તિ આપી અને ધાર્મિક માર્ગે દોર્યા. તેમના સાધુ સમૂહે તેમના જીવનકાળ દરમિયાન અનેક સેવાકાર્યો શરૂ કર્યા જેમ કે અનાથાલય, ધર્મશાળા, પાઠશાળા, અને ભોજનાલય.

માન્યતા મુજબ તેઓ પૃથ્વી પર કેટલાય સ્થળોએ ફર્યા બાદ અંતે નડીયાદમાં નિવાસ કર્યો. તેઓએ નડીયાદના લોકોના દુઃખ દૂર કર્યા, રોગોથી મુક્તિ આપી અને ધાર્મિક માર્ગે દોર્યા. તેમના સાધુ સમૂહે તેમના જીવનકાળ દરમિયાન અનેક સેવાકાર્યો શરૂ કર્યા જેમ કે અનાથાલય, ધર્મશાળા, પાઠશાળા, અને ભોજનાલય.

4 / 8
સંતરામ મંદિર જરૂરીયાતમંદ લોકોને સહાય પહોંચાડવા તેમજ સમાજહિતના વિવિધ કાર્યો માટે ઓળખાય છે. મંદિરના ટ્રસ્ટ દ્વારા ફિઝિયોથેરાપી કેન્દ્ર, નેત્ર ચિકિત્સા સેવા તેમજ અન્ય અનેક સેવાભાવી પ્રવૃત્તિઓ હંમેશા પ્રવાહમાં રહે છે.  આ મંદિર માત્ર ધર્મસ્થાન જ નહીં, પણ વિવિધ સાંસ્કૃતિક કાર્યક્રમો અને સમાજકલ્યાણ કાર્યોથી પણ સક્રિય ભૂમિકા ભજવે છે. ગુજરાતમાં વડોદરા, કરમસદ, ઉમરેઠ, કોયલી, રધુ, પાચેગામ, પાદરા, સોજિત્રા, ચકલાસી, વરદ અને કાલસર જેવી અનેક જગ્યાઓએ પણ સંતરામ મહારાજના મંદિરો આવેલા છે, જે લોકસેવાનું કાર્ય કરી રહ્યા છે.

સંતરામ મંદિર જરૂરીયાતમંદ લોકોને સહાય પહોંચાડવા તેમજ સમાજહિતના વિવિધ કાર્યો માટે ઓળખાય છે. મંદિરના ટ્રસ્ટ દ્વારા ફિઝિયોથેરાપી કેન્દ્ર, નેત્ર ચિકિત્સા સેવા તેમજ અન્ય અનેક સેવાભાવી પ્રવૃત્તિઓ હંમેશા પ્રવાહમાં રહે છે. આ મંદિર માત્ર ધર્મસ્થાન જ નહીં, પણ વિવિધ સાંસ્કૃતિક કાર્યક્રમો અને સમાજકલ્યાણ કાર્યોથી પણ સક્રિય ભૂમિકા ભજવે છે. ગુજરાતમાં વડોદરા, કરમસદ, ઉમરેઠ, કોયલી, રધુ, પાચેગામ, પાદરા, સોજિત્રા, ચકલાસી, વરદ અને કાલસર જેવી અનેક જગ્યાઓએ પણ સંતરામ મહારાજના મંદિરો આવેલા છે, જે લોકસેવાનું કાર્ય કરી રહ્યા છે.

5 / 8
મહા સુદ પૂર્ણિમાના દિવસે, જે સંતરામ મહારાજના નિર્વાણ દિન તરીકે ઓળખાય છે, તે સમયે મંદિર પ્રાંગણમાં દર વર્ષે મોટો મેળો ભરાય છે. તે ઉપરાંત, પોષ મહિનાની પૂર્ણિમાને લોકો પોતાના બાળકોને બોલવાની શક્તિ મળે તેવી શુભેચ્છા સાથે માનતા રૂપે બોર ઉછાળે છે.

મહા સુદ પૂર્ણિમાના દિવસે, જે સંતરામ મહારાજના નિર્વાણ દિન તરીકે ઓળખાય છે, તે સમયે મંદિર પ્રાંગણમાં દર વર્ષે મોટો મેળો ભરાય છે. તે ઉપરાંત, પોષ મહિનાની પૂર્ણિમાને લોકો પોતાના બાળકોને બોલવાની શક્તિ મળે તેવી શુભેચ્છા સાથે માનતા રૂપે બોર ઉછાળે છે.

6 / 8
સંવત્ 1993માં, ભારતીય પ્રધાનમંત્રી પી.વી. નરસિંહ રાવએ કોમી એકતાને પ્રોત્સાહન આપનાર કાર્ય માટે સંતરામ મંદિરના મહંત શ્રી નારાયણદાસ મહારાજને કબીર પુરસ્કારથી સન્માનિત કર્યા હતા.

સંવત્ 1993માં, ભારતીય પ્રધાનમંત્રી પી.વી. નરસિંહ રાવએ કોમી એકતાને પ્રોત્સાહન આપનાર કાર્ય માટે સંતરામ મંદિરના મહંત શ્રી નારાયણદાસ મહારાજને કબીર પુરસ્કારથી સન્માનિત કર્યા હતા.

7 / 8
સંતરામ મંદિર એ માત્ર ભક્તિનું કેન્દ્ર નથી પણ એક સેવા અને આધ્યાત્મિકતાનું જીવંત ઉદાહરણ છે.સંતરામ મંદિરના નામમાં  દર્શનશક્તિ અને ઇતિહાસ આજે પણ ભક્તોમાં શ્રદ્ધા જગાવે છે. ( આ માહિતી વિવિધ ઐતિહાસિક તથ્યો અને સંશોધનો પર આધારિત છે.  વિગતવાર માહિતી માટે, ઇતિહાસના પ્રમાણભૂત ગ્રંથો અને સંશોધનોનો અભ્યાસ કરવો ઉચિત રહેશે.)

સંતરામ મંદિર એ માત્ર ભક્તિનું કેન્દ્ર નથી પણ એક સેવા અને આધ્યાત્મિકતાનું જીવંત ઉદાહરણ છે.સંતરામ મંદિરના નામમાં દર્શનશક્તિ અને ઇતિહાસ આજે પણ ભક્તોમાં શ્રદ્ધા જગાવે છે. ( આ માહિતી વિવિધ ઐતિહાસિક તથ્યો અને સંશોધનો પર આધારિત છે. વિગતવાર માહિતી માટે, ઇતિહાસના પ્રમાણભૂત ગ્રંથો અને સંશોધનોનો અભ્યાસ કરવો ઉચિત રહેશે.)

8 / 8

Tv9 ગુજરાતી પર શહેર, નામ પાછળના ઈતિહાસની જાણકારી નિયમિત પ્રકાશિત કરવામાં આવે છે. તો તમારે પણ ઈતિહાસના વધુ સમાચાર વાંચવા માટે અહીં ક્લિક કરો.

તમારું સ્વાસ્થ્ય સારું રહેશે, નાણાકીય સ્થિતિ સુધરશે
તમારું સ્વાસ્થ્ય સારું રહેશે, નાણાકીય સ્થિતિ સુધરશે
ચાઈનીઝ દોરીના ઉત્પાદન મૂળ સુધી પહોંચેલી પોલીસ, જુઓ Video
ચાઈનીઝ દોરીના ઉત્પાદન મૂળ સુધી પહોંચેલી પોલીસ, જુઓ Video
સુરત ગોડાદરામાં ફર્નિચરના ગોડાઉનમાં ભીષણ આગ
સુરત ગોડાદરામાં ફર્નિચરના ગોડાઉનમાં ભીષણ આગ
ટ્રાફિક મેનેજમેન્ટ માટે AMC નો એક્શન પ્લાન તૈયાર - જુઓ Video
ટ્રાફિક મેનેજમેન્ટ માટે AMC નો એક્શન પ્લાન તૈયાર - જુઓ Video
હરિત ઊર્જાની દિશામાં ઐતિહાસિક પગલું, ગોરજમાં સૂર્યની શક્તિનો ઉપયોગ
હરિત ઊર્જાની દિશામાં ઐતિહાસિક પગલું, ગોરજમાં સૂર્યની શક્તિનો ઉપયોગ
મનસુખ વસાવા-ચૈતર વસાવાના સામ સામે આક્ષેપો, જુઓ Video
મનસુખ વસાવા-ચૈતર વસાવાના સામ સામે આક્ષેપો, જુઓ Video
વડોદરામાં આંગણવાડી બહાર જ ગંદકી અને કચરાના ગંજ, દારૂની થેલીઓએ ખોલી પોલ
વડોદરામાં આંગણવાડી બહાર જ ગંદકી અને કચરાના ગંજ, દારૂની થેલીઓએ ખોલી પોલ
નીતિન પટેલે કહ્યું- કેટલાક ભાજપનો ખેસ પહેરીને સીધા હોદ્દા માંગે છે
નીતિન પટેલે કહ્યું- કેટલાક ભાજપનો ખેસ પહેરીને સીધા હોદ્દા માંગે છે
જૈન પરિવારની 7 વર્ષની દીકરીની દીક્ષા લેવાના નિર્ણય પર કોર્ટે લગાવી રોક
જૈન પરિવારની 7 વર્ષની દીકરીની દીક્ષા લેવાના નિર્ણય પર કોર્ટે લગાવી રોક
ભરૂચમાં જાહેર રસ્તા પર રીલ બનાવનાર 5 ની ધરપકડ કરાઇ
ભરૂચમાં જાહેર રસ્તા પર રીલ બનાવનાર 5 ની ધરપકડ કરાઇ
g clip-path="url(#clip0_868_265)">