AQI
Sign In

By signing in or creating an account, you agree with Associated Broadcasting Company's Terms & Conditions and Privacy Policy.

History of city name : પાલીતાણાના નામ પાછળનો શું છે ઈતિહાસ, જાણો સમસ્ત વાર્તા

ગુજરાતના ભાવનગર જિલ્લામાં આવેલા પાલીતાણા શહેરની શત્રુંજય પર્વત પર સ્થિત જૈન મંદિરોનો સમૂહ ખાસ ઓળખાય છે. ઇતિહાસમાં આ શહેરને "પાદલિપ્તપુર" નામે ઓળખવામાં આવતું હતું અને તે ભગવાનના મંદિરોની નગરી તરીકે પ્રસિદ્ધ હતું. "શત્રુંજય" શબ્દનો અર્થ થાય છે,તે સ્થાન જ્યાં આંતરિક શત્રુઓ પર વિજય પ્રાપ્ત થાય, અથવા પોતાના અંદરના શત્રુઓને જીતવાનો માર્ગ મળેછે.

| Updated on: Jun 26, 2025 | 6:49 PM
પાલીતાણા શહેરનું નામ તેના પ્રાચીન સંદર્ભો અને ધાર્મિક મહત્વને આધારે આવ્યું હોવાનું મનાય છે. કેટલાક ઐતિહાસિક સ્ત્રોતો મુજબ, પાલિતાણા નામ સંભવત  “પાલિત+સ્થાન” પરથી ઊભું થયું છે, જેમાં “પાલિત”નો અર્થ રક્ષિત કે પવિત્ર અને “સ્થાન”નો અર્થ સ્થળ છે.

પાલીતાણા શહેરનું નામ તેના પ્રાચીન સંદર્ભો અને ધાર્મિક મહત્વને આધારે આવ્યું હોવાનું મનાય છે. કેટલાક ઐતિહાસિક સ્ત્રોતો મુજબ, પાલિતાણા નામ સંભવત “પાલિત+સ્થાન” પરથી ઊભું થયું છે, જેમાં “પાલિત”નો અર્થ રક્ષિત કે પવિત્ર અને “સ્થાન”નો અર્થ સ્થળ છે.

1 / 9
જૈન શાસ્ત્રોમાં પાલીતાણાને "પાદલિપ્તપુર" તરીકે ઓળખવામાં આવ્યું છે, અને એવું કહેવાય છે કે અહીં અનેક તીર્થંકરોને મુક્તિની પ્રાપ્તિ થઈ છે. ( Credits: Getty Images )

જૈન શાસ્ત્રોમાં પાલીતાણાને "પાદલિપ્તપુર" તરીકે ઓળખવામાં આવ્યું છે, અને એવું કહેવાય છે કે અહીં અનેક તીર્થંકરોને મુક્તિની પ્રાપ્તિ થઈ છે. ( Credits: Getty Images )

2 / 9
પાલીતાણા રાજ્ય પ્રથમ ગોહિલ રાજવંશના શાસકો દ્વારા શાસવામાં આવ્યું હતું. તે સૌરાષ્ટ્રના ભુજ નજીકથી પાળી જતા હતા અને પછી ભાવનગર નજીક વસ્યા. પાલીતાણા તેમના સંસ્કૃતિક કેન્દ્ર તરીકે વિકસ્યું.

પાલીતાણા રાજ્ય પ્રથમ ગોહિલ રાજવંશના શાસકો દ્વારા શાસવામાં આવ્યું હતું. તે સૌરાષ્ટ્રના ભુજ નજીકથી પાળી જતા હતા અને પછી ભાવનગર નજીક વસ્યા. પાલીતાણા તેમના સંસ્કૃતિક કેન્દ્ર તરીકે વિકસ્યું.

3 / 9
પાલીતાણા ભારતનું સૌથી મહત્વપૂર્ણ જૈન તીર્થસ્થળ ગણાય છે. અહીંના શત્રુંજય પર્વત ઉપર 800થી વધુ જૈન મંદિરો છે, જેને વિશ્વભરના જૈનો માટે અતિશય પવિત્ર ધામ માનવામાં આવે છે. ( Credits: Getty Images )

પાલીતાણા ભારતનું સૌથી મહત્વપૂર્ણ જૈન તીર્થસ્થળ ગણાય છે. અહીંના શત્રુંજય પર્વત ઉપર 800થી વધુ જૈન મંદિરો છે, જેને વિશ્વભરના જૈનો માટે અતિશય પવિત્ર ધામ માનવામાં આવે છે. ( Credits: Getty Images )

4 / 9
શત્રુંજય પર્વતનું મહત્વ એટલું છે કે જૈન માન્યતાઓ અનુસાર, પ્રથમ તીર્થંકર ભગવાન ઋષભદેવ (આદિનાથ) અહીં તપશ્ચર્યા કરવા આવ્યા હતા. તેમના પુત્ર ભરત ચક્રવર્તીએ પણ અહીં તપ કર્યું હતું.

શત્રુંજય પર્વતનું મહત્વ એટલું છે કે જૈન માન્યતાઓ અનુસાર, પ્રથમ તીર્થંકર ભગવાન ઋષભદેવ (આદિનાથ) અહીં તપશ્ચર્યા કરવા આવ્યા હતા. તેમના પુત્ર ભરત ચક્રવર્તીએ પણ અહીં તપ કર્યું હતું.

5 / 9
અહીં લગભગ 2076થી વધુ મૂર્તિઓ સ્થાપિત છે. માને છે કે આ પર્વત પર ચઢીને દર્શન કરનાર વ્યક્તિને પાપમુક્તિ અને મોક્ષમાર્ગ મળે છે. ( Credits: Getty Images )

અહીં લગભગ 2076થી વધુ મૂર્તિઓ સ્થાપિત છે. માને છે કે આ પર્વત પર ચઢીને દર્શન કરનાર વ્યક્તિને પાપમુક્તિ અને મોક્ષમાર્ગ મળે છે. ( Credits: Getty Images )

6 / 9
પાલીતાણા એક સમયગાળા સુધી ભાવનગર રિયાસત  હેઠળ આવેલું હતું. બ્રિટિશ શાસનકાળ દરમિયાન પણ પાલીતાણાની ધાર્મિક છબી અને સાંસ્કૃતિક મૂલ્ય બદલાયા નહિં. 1948માં ભારતના એકીકરણ પછી પાલીતાણા ભાવનગર જિલ્લાના ભાગરૂપે ભારતીય સંઘમાં સામેલ થયું. ( Credits: Getty Images )

પાલીતાણા એક સમયગાળા સુધી ભાવનગર રિયાસત હેઠળ આવેલું હતું. બ્રિટિશ શાસનકાળ દરમિયાન પણ પાલીતાણાની ધાર્મિક છબી અને સાંસ્કૃતિક મૂલ્ય બદલાયા નહિં. 1948માં ભારતના એકીકરણ પછી પાલીતાણા ભાવનગર જિલ્લાના ભાગરૂપે ભારતીય સંઘમાં સામેલ થયું. ( Credits: Getty Images )

7 / 9
પાલીતાણા માત્ર ધાર્મિક કેન્દ્ર નથી, પણ અહીંની દ્રવિડ શૈલી મંદિરોની સ્થાપત્યકલા પણ વિશેષ મહત્વ ધરાવે છે. પાલીતાણાને "જૈન કાશી" તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે.અહીં પ્રત્યેક વર્ષ હજારો તીર્થયાત્રી શત્રુંજય પર્વત પર ચઢીને દર્શન કરવા આવે છે.

પાલીતાણા માત્ર ધાર્મિક કેન્દ્ર નથી, પણ અહીંની દ્રવિડ શૈલી મંદિરોની સ્થાપત્યકલા પણ વિશેષ મહત્વ ધરાવે છે. પાલીતાણાને "જૈન કાશી" તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે.અહીં પ્રત્યેક વર્ષ હજારો તીર્થયાત્રી શત્રુંજય પર્વત પર ચઢીને દર્શન કરવા આવે છે.

8 / 9
ઈ.સ. 2014માં, ગુજરાત રાજ્યનું પાલિતાણા શહેર એવું પ્રથમ સ્થાન બન્યું હતું જ્યાં કાયદાની દૃષ્ટિએ સંપૂર્ણ શાકાહારી જીવનશૈલી લાગુ કરવામાં આવી. ( આ માહિતી વિવિધ ઐતિહાસિક તથ્યો અને સંશોધનો પર આધારિત છે.  વિગતવાર માહિતી માટે, ઇતિહાસના પ્રમાણભૂત ગ્રંથો અને સંશોધનોનો અભ્યાસ કરવો ઉચિત રહેશે.)

ઈ.સ. 2014માં, ગુજરાત રાજ્યનું પાલિતાણા શહેર એવું પ્રથમ સ્થાન બન્યું હતું જ્યાં કાયદાની દૃષ્ટિએ સંપૂર્ણ શાકાહારી જીવનશૈલી લાગુ કરવામાં આવી. ( આ માહિતી વિવિધ ઐતિહાસિક તથ્યો અને સંશોધનો પર આધારિત છે. વિગતવાર માહિતી માટે, ઇતિહાસના પ્રમાણભૂત ગ્રંથો અને સંશોધનોનો અભ્યાસ કરવો ઉચિત રહેશે.)

9 / 9

Tv9 ગુજરાતી પર શહેર, નામ પાછળના ઈતિહાસની જાણકારી નિયમિત પ્રકાશિત કરવામાં આવે છે. તો તમારે પણ ઈતિહાસના વધુ સમાચાર વાંચવા માટે અહીં ક્લિક કરો.

g clip-path="url(#clip0_868_265)">