हिन्दी English News9 ಕನ್ನಡ తెలుగు मराठी বাংলা ਪੰਜਾਬੀ தமிழ் অসমীয়া മലയാളം मनी9 TV9-UP
AQI
Sign In

By signing in or creating an account, you agree with Associated Broadcasting Company's Terms & Conditions and Privacy Policy.

Subscribe Whatsapp Channel
તાજા સમાચાર ક્રિકેટ ન્યૂઝ ગુજરાત વીડિયોઝ ફોટો ગેલેરી રાશિફળ ટેકનોલોજી રાષ્ટ્રીય વર્લ્ડ બિઝનેસ વેબસ્ટોરી મનોરંજન ટ્રેન્ડિંગ ટોપિક કૃષિ મહારાષ્ટ્ર

History of city name : ‘ચંદ્રાવતી’ પરથી ‘વડોદરા’ નામ કેવી રીતે પડ્યું ? જાણો શહેરના નામનો ઈતિહાસ

વડોદરા શહેરનું નામકરણ તેના ઇતિહાસ સાથે જોડાયેલું છે. વડોદરા પહેલા ચંદ્રાવતી, વીરાવતી અને વડપત્ર જેવા નામોથી જાણીતું હતું. પાછળથી તેનું નામ બરોડા અને પછી છેલ્લે વડોદરા થયું.

| Updated on: Mar 31, 2025 | 10:44 PM
Share
રાજા ચંદનના શાસનકાળ દરમિયાન વડોદરા 'ચંદ્રાવતી' તરીકે જાણીતું હતું અને પછીથી 'વીરક્ષેત્ર' (જેનો અર્થ 'વીરોની ભૂમિ' અથવા 'વીરવતી' થાય છે) તરીકે ઓળખાતું હતું. વિશ્વામિત્રી નદીના કિનારે વડના વૃક્ષોની વિપુલતાને કારણે, વડોદરા 'વડપત્ર' તરીકે જાણીતું બન્યું અને અહીંથી તેનું વર્તમાન નામ ઉદ્ભવ્યું. ( Credits: Getty Images )

રાજા ચંદનના શાસનકાળ દરમિયાન વડોદરા 'ચંદ્રાવતી' તરીકે જાણીતું હતું અને પછીથી 'વીરક્ષેત્ર' (જેનો અર્થ 'વીરોની ભૂમિ' અથવા 'વીરવતી' થાય છે) તરીકે ઓળખાતું હતું. વિશ્વામિત્રી નદીના કિનારે વડના વૃક્ષોની વિપુલતાને કારણે, વડોદરા 'વડપત્ર' તરીકે જાણીતું બન્યું અને અહીંથી તેનું વર્તમાન નામ ઉદ્ભવ્યું. ( Credits: Getty Images )

1 / 12
વિશ્વામિત્રી નદીના કિનારે આવેલું બરોડા, એવું કહેવાય છે કે આ નામ મહાન સંત વિશ્વામિત્ર પરથી પડ્યું હતું. ( Credits: Getty Images )

વિશ્વામિત્રી નદીના કિનારે આવેલું બરોડા, એવું કહેવાય છે કે આ નામ મહાન સંત વિશ્વામિત્ર પરથી પડ્યું હતું. ( Credits: Getty Images )

2 / 12
9મી સદી દરમિયાન, હાલમાં અકોટા અંકોટકા તરીકે ઓળખાતું હતું જે એક નાનું શહેર હતું અને 5મી અને 6ઠ્ઠી સદીમાં વિશ્વામિત્રી નદીના કિનારે સ્થિત જૈન ધર્મ માટે પ્રખ્યાત હતું. બરોડા મ્યુઝિયમમાં હજુ પણ અકોટાની કેટલીક સિગ્નેચર બ્રોન્ઝ મૂર્તિઓ જોવા મળે છે. સ્થાપત્યના તારણો પણ બરોડાના આ સમયના છે. ( Credits: Getty Images )

9મી સદી દરમિયાન, હાલમાં અકોટા અંકોટકા તરીકે ઓળખાતું હતું જે એક નાનું શહેર હતું અને 5મી અને 6ઠ્ઠી સદીમાં વિશ્વામિત્રી નદીના કિનારે સ્થિત જૈન ધર્મ માટે પ્રખ્યાત હતું. બરોડા મ્યુઝિયમમાં હજુ પણ અકોટાની કેટલીક સિગ્નેચર બ્રોન્ઝ મૂર્તિઓ જોવા મળે છે. સ્થાપત્યના તારણો પણ બરોડાના આ સમયના છે. ( Credits: Getty Images )

3 / 12
વડોદરાનું મૂળ 7મી સદીમાં જોવા મળે છે, જ્યારે તે અંકોટકા તરીકે જાણીતું હતું, જે હાલના અકોટા નજીક સ્થિત હતું, જે 5મી અને 6ઠ્ઠી સદી દરમિયાન જૈન ધર્મના કેન્દ્ર તરીકે પ્રખ્યાત હતું. સદીઓથી, આ શહેર વિવિધ શાસકોના શાસન હેઠળ વિકસ્યું, જેમાં ડોર જાતિના રાજા ચંદનનો પણ સમાવેશ થાય છે, જેમણે તેનું નામ બદલીને ચંદનવતી રાખ્યું. પાછળથી, તે વીરક્ષેત્ર અથવા વીરવતી તરીકે જાણીતું બન્યું, જે યોદ્ધાઓની ભૂમિ તરીકે તેના પરાક્રમી ઇતિહાસ પર ભાર મૂકે છે. વડોદરા નામ પોતે સંસ્કૃત શબ્દ 'વટોદર' પરથી ઉતરી આવ્યું છે, જેનો અર્થ 'વડના વૃક્ષોની વચ્ચે' થાય છે, જે તેના ઊંડા સાંસ્કૃતિક મહત્વને પ્રતિબિંબિત કરે છે. ( Credits: Getty Images )

વડોદરાનું મૂળ 7મી સદીમાં જોવા મળે છે, જ્યારે તે અંકોટકા તરીકે જાણીતું હતું, જે હાલના અકોટા નજીક સ્થિત હતું, જે 5મી અને 6ઠ્ઠી સદી દરમિયાન જૈન ધર્મના કેન્દ્ર તરીકે પ્રખ્યાત હતું. સદીઓથી, આ શહેર વિવિધ શાસકોના શાસન હેઠળ વિકસ્યું, જેમાં ડોર જાતિના રાજા ચંદનનો પણ સમાવેશ થાય છે, જેમણે તેનું નામ બદલીને ચંદનવતી રાખ્યું. પાછળથી, તે વીરક્ષેત્ર અથવા વીરવતી તરીકે જાણીતું બન્યું, જે યોદ્ધાઓની ભૂમિ તરીકે તેના પરાક્રમી ઇતિહાસ પર ભાર મૂકે છે. વડોદરા નામ પોતે સંસ્કૃત શબ્દ 'વટોદર' પરથી ઉતરી આવ્યું છે, જેનો અર્થ 'વડના વૃક્ષોની વચ્ચે' થાય છે, જે તેના ઊંડા સાંસ્કૃતિક મહત્વને પ્રતિબિંબિત કરે છે. ( Credits: Getty Images )

4 / 12
બ્રિટિશ રાજ દરમિયાન, વડોદરા ગાયકવાડ વંશના શાસન હેઠળના બરોડા રજવાડાનું પાટનગર હતું, જેને 21 તોપોની સલામી આપવામાં આવતી હતી. તે ભારતના સૌથી મોટા અને સૌથી ધનિક રજવાડાઓમાંનું એક હતું, જે કલા, શિક્ષણ અને સંસ્કૃતિના સમર્થન માટે પ્રખ્યાત હતું. ( Credits: Getty Images )

બ્રિટિશ રાજ દરમિયાન, વડોદરા ગાયકવાડ વંશના શાસન હેઠળના બરોડા રજવાડાનું પાટનગર હતું, જેને 21 તોપોની સલામી આપવામાં આવતી હતી. તે ભારતના સૌથી મોટા અને સૌથી ધનિક રજવાડાઓમાંનું એક હતું, જે કલા, શિક્ષણ અને સંસ્કૃતિના સમર્થન માટે પ્રખ્યાત હતું. ( Credits: Getty Images )

5 / 12
ગાયકવાડ વંશનો ગૌરવશાળી ઇતિહાસ 1726માં મરાઠા સેનાપતિ પિલાજીરાવ ગાયકવાડે સોનગઢ પર વિજય મેળવ્યો ત્યારે શરૂ થયો. 1732માં મુઘલ શાસનનો અંત આવ્યો, જ્યારે મરાઠા સેનાપતિ પિલાજી રાવ ગાયકવાડે દક્ષિણ ગુજરાતમાં મરાઠા ઝુંબેશને વધુ તીવ્ર બનાવી અને પોતાના વંશ માટે એક રાજ્ય બનાવ્યું. ( Credits: Getty Images )

ગાયકવાડ વંશનો ગૌરવશાળી ઇતિહાસ 1726માં મરાઠા સેનાપતિ પિલાજીરાવ ગાયકવાડે સોનગઢ પર વિજય મેળવ્યો ત્યારે શરૂ થયો. 1732માં મુઘલ શાસનનો અંત આવ્યો, જ્યારે મરાઠા સેનાપતિ પિલાજી રાવ ગાયકવાડે દક્ષિણ ગુજરાતમાં મરાઠા ઝુંબેશને વધુ તીવ્ર બનાવી અને પોતાના વંશ માટે એક રાજ્ય બનાવ્યું. ( Credits: Getty Images )

6 / 12
પિલાજી રાવ ગાયકવાડના પુત્ર અને અનુગામી - દામાજીરાવે 1734માં મુઘલ સૈન્યને હરાવીને બરોડા રાજ્ય પર વિજય મેળવ્યો. ધીમે ધીમે ગાયકવાડના અનુગામીઓએ ગુજરાતના વધુ વિસ્તારો પર પોતાનો કબજો જમાવ્યો, જેના કારણે તેઓ આ પ્રદેશમાં સૌથી શક્તિશાળી શાસક બન્યા. 1947માં ભારતની સ્વતંત્રતા સુધી ગાયકવાડ વંશે રાજ્ય પર શાસન કર્યું. ( Credits: Getty Images )

પિલાજી રાવ ગાયકવાડના પુત્ર અને અનુગામી - દામાજીરાવે 1734માં મુઘલ સૈન્યને હરાવીને બરોડા રાજ્ય પર વિજય મેળવ્યો. ધીમે ધીમે ગાયકવાડના અનુગામીઓએ ગુજરાતના વધુ વિસ્તારો પર પોતાનો કબજો જમાવ્યો, જેના કારણે તેઓ આ પ્રદેશમાં સૌથી શક્તિશાળી શાસક બન્યા. 1947માં ભારતની સ્વતંત્રતા સુધી ગાયકવાડ વંશે રાજ્ય પર શાસન કર્યું. ( Credits: Getty Images )

7 / 12
1875માં, મહારાજા સયાજીરાવ ત્રીજાના રહસ્યમય શાસન દરમિયાન, તેને સુવર્ણ કાળ તરીકે ગણવામાં આવતો હતો, કારણ કે તે તમામ ક્ષેત્રોમાં મહાન પ્રગતિ અને સિદ્ધિઓનો યુગ હતો. 1875 થી 1939 સુધી શાસન કરતા તેમણે વડોદરા (બરોડા) ને પુનર્જીવિત કરવા અને સુધારવામાં ભારે યોગદાન આપ્યું, ( Credits: Getty Images )

1875માં, મહારાજા સયાજીરાવ ત્રીજાના રહસ્યમય શાસન દરમિયાન, તેને સુવર્ણ કાળ તરીકે ગણવામાં આવતો હતો, કારણ કે તે તમામ ક્ષેત્રોમાં મહાન પ્રગતિ અને સિદ્ધિઓનો યુગ હતો. 1875 થી 1939 સુધી શાસન કરતા તેમણે વડોદરા (બરોડા) ને પુનર્જીવિત કરવા અને સુધારવામાં ભારે યોગદાન આપ્યું, ( Credits: Getty Images )

8 / 12
મહારાજા સયાજીરાવ ત્રીજા વડોદરા (બરોડા) ને શૈક્ષણિક, ઔદ્યોગિક અને વાણિજ્યિક કેન્દ્ર બનાવવાના તેમના સ્વપ્નને પૂર્ણ કરવાની ઇચ્છા હતી. આ શહેરને સયાજી નગરી (સયાજીનું શહેર) તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. ( Credits: Getty Images )

મહારાજા સયાજીરાવ ત્રીજા વડોદરા (બરોડા) ને શૈક્ષણિક, ઔદ્યોગિક અને વાણિજ્યિક કેન્દ્ર બનાવવાના તેમના સ્વપ્નને પૂર્ણ કરવાની ઇચ્છા હતી. આ શહેરને સયાજી નગરી (સયાજીનું શહેર) તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. ( Credits: Getty Images )

9 / 12
1947માં ભારતને સ્વતંત્રતા મળી ત્યારે બરોડા રાજ્યનું બોમ્બે રાજ્યમાં વિલિનીકરણ થયું. 1 મે 1960ના રોજ, બોમ્બે પ્રદેશને ગુજરાત રાજ્ય અને મહારાષ્ટ્ર રાજ્યમાં વધુ વિભાજીત કરવામાં આવ્યું, ત્યારબાદ બરોડા સત્તાવાર રીતે ગુજરાતનો ભાગ બન્યું. ( Credits: Getty Images )

1947માં ભારતને સ્વતંત્રતા મળી ત્યારે બરોડા રાજ્યનું બોમ્બે રાજ્યમાં વિલિનીકરણ થયું. 1 મે 1960ના રોજ, બોમ્બે પ્રદેશને ગુજરાત રાજ્ય અને મહારાષ્ટ્ર રાજ્યમાં વધુ વિભાજીત કરવામાં આવ્યું, ત્યારબાદ બરોડા સત્તાવાર રીતે ગુજરાતનો ભાગ બન્યું. ( Credits: Getty Images )

10 / 12
આજે, વડોદરાને 'સંસ્કારી નગરી' અથવા 'સંસ્કૃતિનું શહેર' તરીકે ઓળખવામાં આવે છે, જે તેના જીવંત સાંસ્કૃતિક લેન્ડસ્કેપ અને ઐતિહાસિક મહત્વને કારણે પ્રાપ્ત થયું છે. તે ગુજરાતની સાંસ્કૃતિક રાજધાની, કલા, સંગીત અને બૌદ્ધિક પ્રવૃત્તિઓના કેન્દ્ર તરીકે એક વિશેષ સ્થાન ધરાવે છે. ( Credits: Getty Images )

આજે, વડોદરાને 'સંસ્કારી નગરી' અથવા 'સંસ્કૃતિનું શહેર' તરીકે ઓળખવામાં આવે છે, જે તેના જીવંત સાંસ્કૃતિક લેન્ડસ્કેપ અને ઐતિહાસિક મહત્વને કારણે પ્રાપ્ત થયું છે. તે ગુજરાતની સાંસ્કૃતિક રાજધાની, કલા, સંગીત અને બૌદ્ધિક પ્રવૃત્તિઓના કેન્દ્ર તરીકે એક વિશેષ સ્થાન ધરાવે છે. ( Credits: Getty Images )

11 / 12
વડોદરાની મુલાકાત લો અને તેના સમૃદ્ધ ઇતિહાસનું અન્વેષણ કરો, જેમાં વડોદરા સંગ્રહાલયમાં સચવાયેલી પ્રાચીન જૈન કલાકૃતિઓથી લઈને ગાયકવાડ વંશની ભવ્યતાને પ્રતિબિંબિત કરતા ભવ્ય સ્થાપત્યનો સમાવેશ થાય છે. ( Credits: Getty Images )

વડોદરાની મુલાકાત લો અને તેના સમૃદ્ધ ઇતિહાસનું અન્વેષણ કરો, જેમાં વડોદરા સંગ્રહાલયમાં સચવાયેલી પ્રાચીન જૈન કલાકૃતિઓથી લઈને ગાયકવાડ વંશની ભવ્યતાને પ્રતિબિંબિત કરતા ભવ્ય સ્થાપત્યનો સમાવેશ થાય છે. ( Credits: Getty Images )

12 / 12

વડોદરા શહેરનો ઇતિહાસ તેના વિવિધ નામો અને શાસકો સાથે વિકસિત થયો છે, સમૃદ્ધ સાંસ્કૃતિક વારસાને લગતી આવી સ્ટોરી વાંચવા અહીં ક્લિક કરો.

ઈતિહાસગુજરાતજનરલ નોલેજવડોદરા
Web Stories View more
'બોર્ડર 2' ની અભિનેત્રીનો આવો છે પરિવાર
'બોર્ડર 2' ની અભિનેત્રીનો આવો છે પરિવાર
T20 વર્લ્ડ કપ 2026 માં ટીમ ઈન્ડિયા ક્યારે અને કોની સામે ટકરાશે?
T20 વર્લ્ડ કપ 2026 માં ટીમ ઈન્ડિયા ક્યારે અને કોની સામે ટકરાશે?
Stock Market: 1 શેર ઉપર '2 શેર' ફ્રી! ચોખાના બિઝનેસમાં જોડાયેલી અગ્રણી કંપનીએ રોકાણકારોને ભેટ આપી
Stock Market: 1 શેર ઉપર '2 શેર' ફ્રી! ચોખાના બિઝનેસમાં જોડાયેલી અગ્રણી કંપનીએ રોકાણકારોને ભેટ આપી
ક્રિકેટ કરતા 10 ગણી વધુ છે ફૂટબોલ વર્લ્ડ કપ 2026 ની પ્રાઈઝ મની
ક્રિકેટ કરતા 10 ગણી વધુ છે ફૂટબોલ વર્લ્ડ કપ 2026 ની પ્રાઈઝ મની
ગીઝર ફાટતા પહેલા તમને દેખાશે આ 5 સંકેતો, જાણી લો
ગીઝર ફાટતા પહેલા તમને દેખાશે આ 5 સંકેતો, જાણી લો
20 સેકન્ડમાં જ સીતાફળના બી થઈ જશે અલગ, ખાવાની આવશે મજા!
20 સેકન્ડમાં જ સીતાફળના બી થઈ જશે અલગ, ખાવાની આવશે મજા!
g clip-path="url(#clip0_868_265)">