हिन्दी English News9 ಕನ್ನಡ తెలుగు मराठी বাংলা ਪੰਜਾਬੀ தமிழ் অসমীয়া മലയാളം मनी9 TV9-UP
AQI
Sign In

By signing in or creating an account, you agree with Associated Broadcasting Company's Terms & Conditions and Privacy Policy.

Subscribe Whatsapp Channel
તાજા સમાચાર ક્રિકેટ ન્યૂઝ ગુજરાત વીડિયોઝ ફોટો ગેલેરી રાશિફળ ટેકનોલોજી રાષ્ટ્રીય વર્લ્ડ બિઝનેસ વેબસ્ટોરી મનોરંજન ટ્રેન્ડિંગ ટોપિક કૃષિ મહારાષ્ટ્ર

Health : ધ્યાન રાખજો.. આવા હોર્મોનલ ઇમબેલેન્સને ભૂલથી ઇગ્નોર ન કરતાં, વધશે મુશ્કેલી

હોર્મોન્સ આપણા શરીરના લગભગ દરેક કાર્યને નિયંત્રિત કરે છે. હોર્મોનલ અસંતુલન અનેક સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓ ઊભી કરી શકે છે, જેના પ્રારંભિક સંકેતો ઓળખવા બહુ જરૂરી છે. ચાલો ડૉ. સલોની ચઢ્ઢા પાસેથી આ વિશે વધુ જાણીએ.

| Updated on: Nov 22, 2025 | 3:54 PM
Share
હોર્મોન્સ એ શરીરમાં ઉત્પન્ન થતા રાસાયણિક સંદેશવાહક છે, જે લોહીના પ્રવાહ દ્વારા સમગ્ર શરીરમાં સંદેશા પહોંચાડે છે. તેઓ મૂડ, ઊર્જા, ચયાપચય, ઊંઘ, ભૂખ, માસિક ધર્મ, પ્રજનન સ્વાસ્થ્ય અને શારીરિક વિકાસને નિયંત્રિત કરે છે. જ્યારે કોઈ કારણસર હોર્મોન્સનું સ્તર બહુ વધી જાય અથવા ઘટી જાય, ત્યારે તેને હોર્મોનલ અસંતુલન કહેવાય છે. આ ફેરફારોનું પ્રભાવ ધીમે ધીમે દેખાય છે, અને ઘણા લોકો તેને સામાન્ય થાક અથવા તણાવ સમજીને અવગણે છે. જો કે, સમયસર ધ્યાન ન અપાય તો વજનમાં વધારો, અનિયમિત માસિક સ્રાવ, ત્વચા સમસ્યાઓ અને માનસિક ઉતાર ચઢાવ જેવી સમસ્યાઓ ઊભી થઈ શકે છે.

હોર્મોન્સ એ શરીરમાં ઉત્પન્ન થતા રાસાયણિક સંદેશવાહક છે, જે લોહીના પ્રવાહ દ્વારા સમગ્ર શરીરમાં સંદેશા પહોંચાડે છે. તેઓ મૂડ, ઊર્જા, ચયાપચય, ઊંઘ, ભૂખ, માસિક ધર્મ, પ્રજનન સ્વાસ્થ્ય અને શારીરિક વિકાસને નિયંત્રિત કરે છે. જ્યારે કોઈ કારણસર હોર્મોન્સનું સ્તર બહુ વધી જાય અથવા ઘટી જાય, ત્યારે તેને હોર્મોનલ અસંતુલન કહેવાય છે. આ ફેરફારોનું પ્રભાવ ધીમે ધીમે દેખાય છે, અને ઘણા લોકો તેને સામાન્ય થાક અથવા તણાવ સમજીને અવગણે છે. જો કે, સમયસર ધ્યાન ન અપાય તો વજનમાં વધારો, અનિયમિત માસિક સ્રાવ, ત્વચા સમસ્યાઓ અને માનસિક ઉતાર ચઢાવ જેવી સમસ્યાઓ ઊભી થઈ શકે છે.

1 / 5
હોર્મોનલ અસંતુલન પાછળ અનેક કારણો જવાબદાર હોઈ શકે છે. જીવનશૈલીમાં ગડબડ તેનો સૌથી મોટો પરિબળ છે. ખરાબ ખોરાક, ઊંઘનો અભાવ, સતત તણાવ, ગર્ભાવસ્થા, PCOS, મેનોપોઝ અને થાઇરોઇડ જેવી સમસ્યાઓ પણ હોર્મોન્સને અસંતુલિત કરી શકે છે. વધુ પડતું જંક ફૂડ, ખાંડવાળો ખોરાક, ઓછી શારીરિક પ્રવૃત્તિ, સ્થૂળતા, ઇન્ફ્લેમેશન, વધુ દવાઓ, વધારે કેફીન અથવા આલ્કોહોલ, અનિયમિત દિનચર્યા આ બધું હોર્મોનલ સિસ્ટમને અસર કરે છે. પ્લાસ્ટિકમાં મળતા BPA જેવા પર્યાવરણીય રસાયણો પણ શરીરના અંતઃસ્ત્રાવી તંત્રને અસર કરે છે.

હોર્મોનલ અસંતુલન પાછળ અનેક કારણો જવાબદાર હોઈ શકે છે. જીવનશૈલીમાં ગડબડ તેનો સૌથી મોટો પરિબળ છે. ખરાબ ખોરાક, ઊંઘનો અભાવ, સતત તણાવ, ગર્ભાવસ્થા, PCOS, મેનોપોઝ અને થાઇરોઇડ જેવી સમસ્યાઓ પણ હોર્મોન્સને અસંતુલિત કરી શકે છે. વધુ પડતું જંક ફૂડ, ખાંડવાળો ખોરાક, ઓછી શારીરિક પ્રવૃત્તિ, સ્થૂળતા, ઇન્ફ્લેમેશન, વધુ દવાઓ, વધારે કેફીન અથવા આલ્કોહોલ, અનિયમિત દિનચર્યા આ બધું હોર્મોનલ સિસ્ટમને અસર કરે છે. પ્લાસ્ટિકમાં મળતા BPA જેવા પર્યાવરણીય રસાયણો પણ શરીરના અંતઃસ્ત્રાવી તંત્રને અસર કરે છે.

2 / 5
RML હોસ્પિટલની આસિસ્ટન્ટ પ્રોફેસર ડૉ. સલોની ચઢ્ઢા કહે છે કે હોર્મોનલ ફેરફારો અનેક પ્રકારના લક્ષણો પેદા કરી શકે છે. સૌથી સામાન્ય લક્ષણ છે સતત થાક, ભલે ઊંઘ પૂરતી લેવાઈ હોય. અચાનક વજન વધવું અથવા ઘટાડો પણ એક મહત્વપૂર્ણ સંકેત છે. સ્ત્રીઓમાં અનિયમિત માસિક સ્રાવ, ખીલમાં વધારો, વાળ ખરવા અથવા અનિચ્છનીય વાળ વધવું. આ બધું હોર્મોનલ સમસ્યાનું પરિણામ હોઈ શકે છે.

RML હોસ્પિટલની આસિસ્ટન્ટ પ્રોફેસર ડૉ. સલોની ચઢ્ઢા કહે છે કે હોર્મોનલ ફેરફારો અનેક પ્રકારના લક્ષણો પેદા કરી શકે છે. સૌથી સામાન્ય લક્ષણ છે સતત થાક, ભલે ઊંઘ પૂરતી લેવાઈ હોય. અચાનક વજન વધવું અથવા ઘટાડો પણ એક મહત્વપૂર્ણ સંકેત છે. સ્ત્રીઓમાં અનિયમિત માસિક સ્રાવ, ખીલમાં વધારો, વાળ ખરવા અથવા અનિચ્છનીય વાળ વધવું. આ બધું હોર્મોનલ સમસ્યાનું પરિણામ હોઈ શકે છે.

3 / 5
મૂડ સ્વિંગ, ચીડિયાપણું, ચિંતા, ડિપ્રેશન જેવી ભાવનાત્મક સમસ્યાઓ પણ હોર્મોન્સ સાથે સંબંધિત હોઈ શકે છે. અનિદ્રા, વધારે ઊંઘ આવવી, ભૂખમાં અચાનક ફેરફાર, પાચન સમસ્યાઓ, ચહેરા પર સોજો, વારંવાર માથાનો દુખાવો અને કામવાસનામાં ઘટાડો પણ મહત્વના લક્ષણો છે. જો આ લક્ષણો લાંબા સમય સુધી રહે, તો નિષ્ણાત ડૉક્ટરની સલાહ લેવી જરૂરી છે.

મૂડ સ્વિંગ, ચીડિયાપણું, ચિંતા, ડિપ્રેશન જેવી ભાવનાત્મક સમસ્યાઓ પણ હોર્મોન્સ સાથે સંબંધિત હોઈ શકે છે. અનિદ્રા, વધારે ઊંઘ આવવી, ભૂખમાં અચાનક ફેરફાર, પાચન સમસ્યાઓ, ચહેરા પર સોજો, વારંવાર માથાનો દુખાવો અને કામવાસનામાં ઘટાડો પણ મહત્વના લક્ષણો છે. જો આ લક્ષણો લાંબા સમય સુધી રહે, તો નિષ્ણાત ડૉક્ટરની સલાહ લેવી જરૂરી છે.

4 / 5
સંતુલિત આહાર, પૂરતી ઊંઘ, નિયમિત કસરત અને તણાવ ઘટાડવા માટેની પ્રવૃત્તિઓ હોર્મોનલ સંતુલન જાળવવામાં મદદ કરે છે. સાથે જ ખાંડનું સેવન ઓછું કરવું, વધુ પાણી પીવું અને સ્વસ્થ દિનચર્યા અપનાવવી પણ ખૂબ ફાયદાકારક છે.

સંતુલિત આહાર, પૂરતી ઊંઘ, નિયમિત કસરત અને તણાવ ઘટાડવા માટેની પ્રવૃત્તિઓ હોર્મોનલ સંતુલન જાળવવામાં મદદ કરે છે. સાથે જ ખાંડનું સેવન ઓછું કરવું, વધુ પાણી પીવું અને સ્વસ્થ દિનચર્યા અપનાવવી પણ ખૂબ ફાયદાકારક છે.

5 / 5

શું દરરોજ એક ઢાંકણું રમ પીવાથી ખરેખર શિયાળામાં શરદીથી બચી શકાય ? જાણો નિષ્ણાતો પાસેથી

જનરલ નોલેજહેલ્થ સ્વાસ્થ્ય
Web Stories View more
દુનિયાનો સૌથી ખારો સમુદ્ર કયો છે?
દુનિયાનો સૌથી ખારો સમુદ્ર કયો છે?
2462 દિવસ પછી વિરાટ કોહલી સાથે આ શું થઇ ગયું?
2462 દિવસ પછી વિરાટ કોહલી સાથે આ શું થઇ ગયું?
એક્ટિંગ છોડી બિઝનેસવુમન બનેલી અભિનેત્રીનો આવો છે પરિવાર
એક્ટિંગ છોડી બિઝનેસવુમન બનેલી અભિનેત્રીનો આવો છે પરિવાર
કોફી પ્રેમીઓ, ધ્યાન રાખો! Coffee સાથે આ 5 વસ્તુઓ ખાવાનું આજથી જ કરો બંધ, નહીતર હેલ્થ બગડી શકે છે
કોફી પ્રેમીઓ, ધ્યાન રાખો! Coffee સાથે આ 5 વસ્તુઓ ખાવાનું આજથી જ કરો બંધ, નહીતર હેલ્થ બગડી શકે છે
HDFC Bank માંથી 60 લાખની લોન લેવા કેટલો પગાર જોઈએ ?
HDFC Bank માંથી 60 લાખની લોન લેવા કેટલો પગાર જોઈએ ?
વિરાટ કોહલીએ સતત ત્રણ સદી ફટકારી, અનેક રેકોર્ડ તોડ્યા
વિરાટ કોહલીએ સતત ત્રણ સદી ફટકારી, અનેક રેકોર્ડ તોડ્યા
Latest Videos View more
અમદાવાદ એરપોર્ટ પર અફરાતફરી, 86 ફ્લાઇટ રદ
અમદાવાદ એરપોર્ટ પર અફરાતફરી, 86 ફ્લાઇટ રદ
બનાસકાંઠામાં સેન્ટ્રલ ગવર્મેન્ટની નાફેડની ટીમનાં ધામા
બનાસકાંઠામાં સેન્ટ્રલ ગવર્મેન્ટની નાફેડની ટીમનાં ધામા
6 વર્ષની બાળકી પર દુષ્કર્મ અને હત્યા કરનારા નરાધમને અપાઈ ફાંસીની સજા !
6 વર્ષની બાળકી પર દુષ્કર્મ અને હત્યા કરનારા નરાધમને અપાઈ ફાંસીની સજા !
ભાવનગરમાં પાંચ ખાનગી હોસ્પિટલને ફાયર વિભાગ દ્વારા અપાઈ નોટિસ
ભાવનગરમાં પાંચ ખાનગી હોસ્પિટલને ફાયર વિભાગ દ્વારા અપાઈ નોટિસ
વરીયાવી બજારમાં 4 વર્ષની બાળકી પર શ્વાનનો હુમલો, સારવાર અર્થે ખસેડાઈ
વરીયાવી બજારમાં 4 વર્ષની બાળકી પર શ્વાનનો હુમલો, સારવાર અર્થે ખસેડાઈ
કલાણા ગામે બે જૂથો વચ્ચે અવારનવાર અથડામણ થતા અલ્પેશ ઠાકોર મેદાને
કલાણા ગામે બે જૂથો વચ્ચે અવારનવાર અથડામણ થતા અલ્પેશ ઠાકોર મેદાને
આ રાશિના જાતકોનું સ્વપ્ન વાસ્તિવકમાં ફેરવાઇ જશે, બેરોજગારને નોકરી મળશે
આ રાશિના જાતકોનું સ્વપ્ન વાસ્તિવકમાં ફેરવાઇ જશે, બેરોજગારને નોકરી મળશે
ગુજરાતમાં કડકડતી ઠંડી સાથે કમોસમી વરસાદની આગાહી
ગુજરાતમાં કડકડતી ઠંડી સાથે કમોસમી વરસાદની આગાહી
અમદાવાદનો સૌથી વ્યસ્ત સુભાષ બ્રિજ 5 દિવસ માટે બંધ
અમદાવાદનો સૌથી વ્યસ્ત સુભાષ બ્રિજ 5 દિવસ માટે બંધ
પાલનપુરમાં જાહેર માર્ગ પર લારી-ગલ્લા ધારક, પાથરણાવાળાઓનો અડીંગો !
પાલનપુરમાં જાહેર માર્ગ પર લારી-ગલ્લા ધારક, પાથરણાવાળાઓનો અડીંગો !
g clip-path="url(#clip0_868_265)">