हिन्दी English News9 ಕನ್ನಡ తెలుగు मराठी বাংলা ਪੰਜਾਬੀ தமிழ் অসমীয়া മലയാളം मनी9 TV9-UP
AQI
Sign In

By signing in or creating an account, you agree with Associated Broadcasting Company's Terms & Conditions and Privacy Policy.

Subscribe Whatsapp Channel
તાજા સમાચાર ક્રિકેટ ન્યૂઝ ગુજરાત વીડિયોઝ ફોટો ગેલેરી રાશિફળ ટેકનોલોજી રાષ્ટ્રીય વર્લ્ડ બિઝનેસ વેબસ્ટોરી મનોરંજન ટ્રેન્ડિંગ ટોપિક કૃષિ મહારાષ્ટ્ર

History of city name : આશાપુરા માતાના નામ પાછળનો શું છે ઈતિહાસ, જાણો સમસ્ત વાર્તા

કચ્છમાં આશાપુરા માતાને મુખ્ય દેવીમાતરૂપે પૂજવામાં આવે છે. લોકોમાં એવી અઢળક શ્રદ્ધા છે કે માતાજી તેમના ભક્તોની ઈચ્છાઓ પૂર્ણ કરે છે. આશાપુરા માતાજીની પ્રતિમાની વિશિષ્ટતા એ છે કે મૂર્તિમાં સાત તેજસ્વી નેત્રો જોવા મળે છે, જેને દેવીની સર્વદ્રષ્ટિનું પ્રતિક માનવામાં આવે છે.

| Updated on: Jul 21, 2025 | 7:25 PM
Share
"મઢ" શબ્દનો અર્થ થાય છે પવિત્ર સ્થાન કે મંદિર. "માતાનું મઢ" એટલે માતાજીનું પવિત્ર સ્થાન. અહીં "મઢ" એ એવાં સ્થળ માટે વપરાતો લોકપ્રિય પ્રાચીન શબ્દ છે જ્યાં દેવીશક્તિનું નિવાસ હોય અને ભક્તો તરફથી શ્રદ્ધાથી પૂજાય છે.સ્થાનિક લોકો તથા કચ્છના કચ્છી સમુદાય માટે "મઢ" માત્ર મંદિર નહિ પણ એક આધ્યાત્મિક આશરો છે, જ્યાં મા દેશાળીની આરાધના થતી હોય છે.

"મઢ" શબ્દનો અર્થ થાય છે પવિત્ર સ્થાન કે મંદિર. "માતાનું મઢ" એટલે માતાજીનું પવિત્ર સ્થાન. અહીં "મઢ" એ એવાં સ્થળ માટે વપરાતો લોકપ્રિય પ્રાચીન શબ્દ છે જ્યાં દેવીશક્તિનું નિવાસ હોય અને ભક્તો તરફથી શ્રદ્ધાથી પૂજાય છે.સ્થાનિક લોકો તથા કચ્છના કચ્છી સમુદાય માટે "મઢ" માત્ર મંદિર નહિ પણ એક આધ્યાત્મિક આશરો છે, જ્યાં મા દેશાળીની આરાધના થતી હોય છે.

1 / 8
આશાપુરા માતાનું મંદિર એ મુખ્યત્વે ગુજરાત અને રાજસ્થાનમાં વિશિષ્ટ માન્યતા ધરાવે છે. માનવામાં આવે છે કે માતાજી પૌરાણિક દેવી શાકંભરીનું એક રૂપ છે, જેણે દુઃખી લોકોની રક્ષા માટે અવતાર ધારણ કર્યો હતો.

આશાપુરા માતાનું મંદિર એ મુખ્યત્વે ગુજરાત અને રાજસ્થાનમાં વિશિષ્ટ માન્યતા ધરાવે છે. માનવામાં આવે છે કે માતાજી પૌરાણિક દેવી શાકંભરીનું એક રૂપ છે, જેણે દુઃખી લોકોની રક્ષા માટે અવતાર ધારણ કર્યો હતો.

2 / 8
કહેવાય છે કે લગભગ 1500 વર્ષ પહેલાં, દેવચંદ નામના એક કરાડ વૈશ્ય વાણિયો મારવાડથી વેપારના સંદર્ભે કચ્છ આવતા હતા. આશો મહિનાની નવરાત્રિ દરમિયાન, જ્યાં આજે આશાપુરા માતાનું વિખ્યાત મંદિર આવેલું છે, ત્યાં તેમણે શ્રદ્ધાપૂર્વક માતાજીની મૂર્તિ સ્થાપિત કરી અને આરાધના શરૂ કરી. આ આરાધનાને શ્રદ્ધાનું સ્વરૂપ આપતાં, તેમણે ત્યાં માતાનું મંદિર પણ નિર્માણ કરાવ્યું.

કહેવાય છે કે લગભગ 1500 વર્ષ પહેલાં, દેવચંદ નામના એક કરાડ વૈશ્ય વાણિયો મારવાડથી વેપારના સંદર્ભે કચ્છ આવતા હતા. આશો મહિનાની નવરાત્રિ દરમિયાન, જ્યાં આજે આશાપુરા માતાનું વિખ્યાત મંદિર આવેલું છે, ત્યાં તેમણે શ્રદ્ધાપૂર્વક માતાજીની મૂર્તિ સ્થાપિત કરી અને આરાધના શરૂ કરી. આ આરાધનાને શ્રદ્ધાનું સ્વરૂપ આપતાં, તેમણે ત્યાં માતાનું મંદિર પણ નિર્માણ કરાવ્યું.

3 / 8
કચ્છના અનેક સામુદાયિક જૂથો આશાપુરા માતાને પોતાની કુળદેવી અથવા ઇષ્ટદેવી તરીકે પૂજે છે. ચૌહાણ અને જાડેજા રાજપૂતો સહિત, કચ્છ, નવાનગર, રાજકોટ, મોરબી, ગોંડલ અને ધ્રોલના રાજવંશો માતાજીને ઈષ્ટદેવી રૂપે માનતા આવ્યા છે.આશાપુરા માતાનું મુખ્ય પવિત્ર સ્થાન "માતાનો મઢ" તરીકે ઓળખાતું કચ્છના વિસ્તારમાં આવેલું છે. અહીં દેવીને કચ્છના જાડેજા શાસકો દ્વારા રાજ્યની ઇષ્ટદેવી અને પ્રદેશની રક્ષિકા તરીકે માન આપવામાં આવ્યું છે. ઉપરાંત, ગોસર અને પોલાડીયા જેવા કેટલાક કચ્છી સમાજો માતાજીને પોતાના કુળદેવી રૂપે આરાધે છે.

કચ્છના અનેક સામુદાયિક જૂથો આશાપુરા માતાને પોતાની કુળદેવી અથવા ઇષ્ટદેવી તરીકે પૂજે છે. ચૌહાણ અને જાડેજા રાજપૂતો સહિત, કચ્છ, નવાનગર, રાજકોટ, મોરબી, ગોંડલ અને ધ્રોલના રાજવંશો માતાજીને ઈષ્ટદેવી રૂપે માનતા આવ્યા છે.આશાપુરા માતાનું મુખ્ય પવિત્ર સ્થાન "માતાનો મઢ" તરીકે ઓળખાતું કચ્છના વિસ્તારમાં આવેલું છે. અહીં દેવીને કચ્છના જાડેજા શાસકો દ્વારા રાજ્યની ઇષ્ટદેવી અને પ્રદેશની રક્ષિકા તરીકે માન આપવામાં આવ્યું છે. ઉપરાંત, ગોસર અને પોલાડીયા જેવા કેટલાક કચ્છી સમાજો માતાજીને પોતાના કુળદેવી રૂપે આરાધે છે.

4 / 8
એક લોકકથા અનુસાર, એક પવિત્ર સતી સ્ત્રીની પ્રાર્થનાથી દેવી શક્તિએ ઘુમલી નજીક આવેલા બરડા પર્વતો પર વસેલા ભયંકર દૈત્યનો સંહાર કર્યો હતો. દૈત્યવિનાશ બાદ,તે સતીએ માતાજીને ત્યાં સ્થાયી થવા વિનંતી કરી હતી. દેવી તેની ભક્તિથી પ્રસન્ન થઈ અને તે પવિત્ર સ્થળે નિવાસ કર્યો. ત્યારબાદ અહીં એક ભવ્ય મંદિરની સ્થાપના કરવામાં આવી અને માતાજીને "આશાપુરા" નામથી ઓળખવામાં આવવા લાગ્યું. આ સ્થળને માતાનું પ્રથમ મંદિર માનવામાં આવે છે.

એક લોકકથા અનુસાર, એક પવિત્ર સતી સ્ત્રીની પ્રાર્થનાથી દેવી શક્તિએ ઘુમલી નજીક આવેલા બરડા પર્વતો પર વસેલા ભયંકર દૈત્યનો સંહાર કર્યો હતો. દૈત્યવિનાશ બાદ,તે સતીએ માતાજીને ત્યાં સ્થાયી થવા વિનંતી કરી હતી. દેવી તેની ભક્તિથી પ્રસન્ન થઈ અને તે પવિત્ર સ્થળે નિવાસ કર્યો. ત્યારબાદ અહીં એક ભવ્ય મંદિરની સ્થાપના કરવામાં આવી અને માતાજીને "આશાપુરા" નામથી ઓળખવામાં આવવા લાગ્યું. આ સ્થળને માતાનું પ્રથમ મંદિર માનવામાં આવે છે.

5 / 8
ઇ.સ. 1819માં કચ્છમાં આવેલા વિનાશક ભૂકંપ દરમિયાન આ પવિત્ર મંદિરને ભારે નુકસાન થયું હતું. પરંતુ માત્ર પાંચ વર્ષમાં, સુંદરજી શિવજી અને વલ્લભાજીની આગેવાની હેઠળ મંદિરનું પુનર્નિર્માણ કરવામાં આવ્યું. વર્ષ 2001માં આવેલા એક અન્ય ભયંકર ભૂકંપમાં મંદિરને ફરીથી નુકસાન થયું હતું, છતાં ભક્તો અને સ્થાનિકોના સહયોગથી તે ટૂંક સમયમાં જ પુનઃબાંધવામાં આવ્યું.

ઇ.સ. 1819માં કચ્છમાં આવેલા વિનાશક ભૂકંપ દરમિયાન આ પવિત્ર મંદિરને ભારે નુકસાન થયું હતું. પરંતુ માત્ર પાંચ વર્ષમાં, સુંદરજી શિવજી અને વલ્લભાજીની આગેવાની હેઠળ મંદિરનું પુનર્નિર્માણ કરવામાં આવ્યું. વર્ષ 2001માં આવેલા એક અન્ય ભયંકર ભૂકંપમાં મંદિરને ફરીથી નુકસાન થયું હતું, છતાં ભક્તો અને સ્થાનિકોના સહયોગથી તે ટૂંક સમયમાં જ પુનઃબાંધવામાં આવ્યું.

6 / 8
ચૈત્રી અને આશો મહિનાની નવરાત્રી દરમ્યાન દેશના વિભિન્ન વિસ્તારોમાંથી હજારો ભક્તો પગપાળા યાત્રા કરીને માતાના દર્શન માટે આવે છે અને માતાજીના આશીર્વાદ મેળવીને પોતાને ધન્ય અનુભવે છે.

ચૈત્રી અને આશો મહિનાની નવરાત્રી દરમ્યાન દેશના વિભિન્ન વિસ્તારોમાંથી હજારો ભક્તો પગપાળા યાત્રા કરીને માતાના દર્શન માટે આવે છે અને માતાજીના આશીર્વાદ મેળવીને પોતાને ધન્ય અનુભવે છે.

7 / 8
માતાનું મઢ મંદિર એ કેવળ ધાર્મિક યાત્રાધામ નથી, પણ ભક્તિ, સમર્પણ અને શક્તિના મિલનસ્થળ તરીકે માનવામાં આવે છે. આ મંદિર એવા લોકો માટે આશીર્વાદરૂપ છે જે જીવનમાં શાંતિ, સફળતા અને રક્ષણની શોધમાં હોય. ( આ માહિતી વિવિધ ઐતિહાસિક તથ્યો અને સંશોધનો પર આધારિત છે. વિગતવાર માહિતી માટે, ઇતિહાસના પ્રમાણભૂત ગ્રંથો અને સંશોધનોનો અભ્યાસ કરવો ઉચિત રહેશે.)

માતાનું મઢ મંદિર એ કેવળ ધાર્મિક યાત્રાધામ નથી, પણ ભક્તિ, સમર્પણ અને શક્તિના મિલનસ્થળ તરીકે માનવામાં આવે છે. આ મંદિર એવા લોકો માટે આશીર્વાદરૂપ છે જે જીવનમાં શાંતિ, સફળતા અને રક્ષણની શોધમાં હોય. ( આ માહિતી વિવિધ ઐતિહાસિક તથ્યો અને સંશોધનો પર આધારિત છે. વિગતવાર માહિતી માટે, ઇતિહાસના પ્રમાણભૂત ગ્રંથો અને સંશોધનોનો અભ્યાસ કરવો ઉચિત રહેશે.)

8 / 8

Tv9 ગુજરાતી પર શહેર, નામ પાછળના ઈતિહાસની જાણકારી નિયમિત પ્રકાશિત કરવામાં આવે છે. તો તમારે પણ ઈતિહાસના વધુ સમાચાર વાંચવા માટે અહીં ક્લિક કરો.

ઈતિહાસકચ્છનું રણગુજરાત
Web Stories View more
ક્રિકેટ કરતા 10 ગણી વધુ છે ફૂટબોલ વર્લ્ડ કપ 2026 ની પ્રાઈઝ મની
ક્રિકેટ કરતા 10 ગણી વધુ છે ફૂટબોલ વર્લ્ડ કપ 2026 ની પ્રાઈઝ મની
ગીઝર ફાટતા પહેલા તમને દેખાશે આ 5 સંકેતો, જાણી લો
ગીઝર ફાટતા પહેલા તમને દેખાશે આ 5 સંકેતો, જાણી લો
20 સેકન્ડમાં જ સીતાફળના બી થઈ જશે અલગ, ખાવાની આવશે મજા!
20 સેકન્ડમાં જ સીતાફળના બી થઈ જશે અલગ, ખાવાની આવશે મજા!
દૂધ સાથે ફક્ત આ 2 ફળો જ ખાવા માટે સલામત, અન્ય ફળો પેટમાં દુખાવો અને ઉલટીનું કારણ બની શકે
દૂધ સાથે ફક્ત આ 2 ફળો જ ખાવા માટે સલામત, અન્ય ફળો પેટમાં દુખાવો અને ઉલટીનું કારણ બની શકે
આવો છે રાજ અર્જુનનો પરિવાર
આવો છે રાજ અર્જુનનો પરિવાર
શિયાળામાં હૃદય માટે કયા ડ્રાયફ્રુટ્સ ફાયદાકારક છે?
શિયાળામાં હૃદય માટે કયા ડ્રાયફ્રુટ્સ ફાયદાકારક છે?
g clip-path="url(#clip0_868_265)">