Maharashtra Election : મહારાષ્ટ્રમાં મહાયુતિ Vs મહા વિકાસ આઘાડી, જાણો કયું પરિબળ કોના પક્ષમાં કામ કરી રહ્યું
મહારાષ્ટ્રની વિધાનસભા ચૂંટણીમાં મહાયુતિ અને મહા વિકાસ આઘાડી વચ્ચે કાળજીપૂર્ણ સ્પર્ધા છે. લોકસભા ચૂંટણીના પરિણામો મહા વિકાસ આઘાડીને ફાયદો કરી શકે છે, જ્યારે મહાયુતિ લાડલી બ્રાહ્મણ યોજના જેવા પગલાં પર ભરોસો રાખે છે. ઉદ્ધવ ઠાકરે અને શરદ પવાર પ્રત્યેની સહાનુભૂતિ અને મહા વિકાસ આઘાડીની જાતિગત ગઠબંધન રાજકારણ પણ મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવી શકે છે.
મહારાષ્ટ્ર વિધાનસભા ચૂંટણી માટે મતદાન ચાલી રહ્યું છે. રાજ્યની તમામ 288 વિધાનસભા બેઠકો પર 4136 ઉમેદવારોનું ભાવિ દાવ પર છે, જેનો નિર્ણય 9.70 કરોડ મતદારો કરશે. ભાજપની આગેવાની હેઠળના એનડીએ ગઠબંધન (મહાયુતિ) અને કોંગ્રેસની આગેવાની હેઠળના ભારત ગઠબંધન (મહા વિકાસ અઘાડી) વચ્ચે નજીકની સ્પર્ધા માનવામાં આવી રહી છે. આ વખતની વિધાનસભાની ચૂંટણી એ બંને ગઠબંધન માટે માત્ર સત્તાની લડાઈ નથી પણ તેમના રાજકીય અસ્તિત્વ અને ઓળખ માટે પણ છે.
પાંચ વર્ષમાં મહારાષ્ટ્રના રાજકારણમાં ઘણું બદલાઈ ગયું છે. શિવસેના અને એનસીપી બે જૂથોમાં વહેંચાઈ ગયા છે અને એકબીજાની સામે ખડેપગે છે. ભાજપ, એકનાથ શિંદેની શિવસેના અને અજિત પવારની NCP મહાગઠબંધનનો ભાગ છે, જ્યારે કોંગ્રેસ, ઉદ્ધવ ઠાકરેની શિવસેના (UBT) અને શરદ પવારની NCP (S) મહાવિકાસ અઘાડીમાં ઊભા જોવા મળે છે.
કયો પક્ષ કેટલી બેઠકો પર ચૂંટણી લડે છે?
મહાગઠબંધનમાંથી, ભાજપ સૌથી વધુ 149 બેઠકો પર ચૂંટણી લડી રહી છે, જ્યારે શિંદેની શિવસેના 81 બેઠકો પર ચૂંટણી લડી રહી છે અને અજિત પવારની NCP 59 બેઠકો પર પોતાનું નસીબ અજમાવી રહી છે. ભાજપે નાના પક્ષો માટે ચાર બેઠકો છોડી છે, જેમાં રામદાસ આઠવલેની RPI, યુવા સ્વાભિમાન પાર્ટી, જન સુરાજ્ય શક્તિ પાર્ટી અને RSP પોતાના ઉમેદવારો ઉભા રાખ્યા છે. તેવી જ રીતે, મહા વિકાસ અઘાડીમાં, કોંગ્રેસ 101 વિધાનસભા બેઠકો પર, શરદ પવારની NCP (SP) 86 બેઠકો પર અને ઉદ્ધવ ઠાકરેની શિવસેના (UBT) 95 બેઠકો પર ચૂંટણી લડી રહી છે. આ સિવાય BSP-237, VBS-200, AIMIM-17 અને SP 9 સીટો પર ચૂંટણી લડી રહ્યા છે.
મહારાષ્ટ્ર વિધાનસભાની ચૂંટણીમાં મહાયુતિ અને મહા વિકાસ આઘાડી વચ્ચે ગાઢ મુકાબલો થઈ શકે છે, પરંતુ છેલ્લી છ વિધાનસભા ચૂંટણીમાં કોઈપણ પક્ષને સ્પષ્ટ બહુમતી મળી નથી. આવી સ્થિતિમાં નાના પક્ષોની ભૂમિકા મહત્વની છે
કયું પરિબળ મહા વિકાસ અઘાડીની તરફેણમાં છે?
મહા વિકાસ અઘાડીની તરફેણમાં સૌથી મોટું પરિબળ મહારાષ્ટ્રમાં ચાર મહિના પહેલા યોજાયેલી લોકસભા ચૂંટણીના પરિણામો છે. રાજ્યની 48 લોકસભા બેઠકોમાંથી, મહા વિકાસ અઘાડી 31 બેઠકો જીતવામાં સફળ રહી હતી જ્યારે મહાયુતિ 17 બેઠકો સુધી મર્યાદિત હતી. કોંગ્રેસે 13, શિવસેના (UBT) 9 અને NCP (S) 8 બેઠકો જીતી હતી. કોંગ્રેસ એક સીટથી વધીને 13, શરદ પવારની પાર્ટી 3થી વધીને 8, જ્યારે બીજેપી 23થી ઘટીને 9 થઈ ગઈ છે. આ રીતે, મહાવિકાસ આઘાડીએ અંદાજે 160 વિધાનસભા બેઠકો પર લીડ મેળવી હતી જ્યારે મહાયુતિને 128 બેઠકો પર લીડ મળી હતી. જો વિધાનસભા ચૂંટણીમાં વોટિંગ પેટર્ન લોકસભાની જેમ જ રહેશે તો મહા વિકાસ આઘાડીનો પરાજય થશે.
સહાનુભૂતિ દાવ પર
મહારાષ્ટ્રમાં શિવસેના અને NCP વચ્ચેનું વિભાજન પણ એક પરિબળ છે. ઉદ્ધવ ઠાકરે સામે બળવો કરીને એકનાથ શિંદેએ શિવસેના સાથે મળીને સત્તા સંભાળી. એ જ રીતે અજિત પવારે શરદ પવારના હાથમાંથી NCP પણ છીનવી લીધી હતી. જેના કારણે લોકોમાં ઉદ્ધવ ઠાકરે અને શરદ પવાર પ્રત્યે સહાનુભૂતિ જાગી. આ ભાવના લોકસભાની ચૂંટણીમાં સ્પષ્ટ દેખાઈ હતી
મુસ્લિમ અને દલિત કેમિસ્ટ્રી
મહા વિકાસ આઘાડીની મરાઠા, મુસ્લિમ અને દલિતની રાજકીય કેમિસ્ટ્રી 2024ની લોકસભા ચૂંટણીમાં હિટ રહી છે. આ સોશિયલ એન્જિનિયરિંગના આધારે મહા વિકાસ અઘાડી ફરી એકવાર ચૂંટણીમાં ઉતરી છે. મરાઠા આરક્ષણ અને સંવિધાનનો મુદ્દો અસરકારક હતો અને તેને ફરીથી દોહરાવવાના પ્રયાસો થઈ રહ્યા છે. આ સિવાય રાહુલ ગાંધીએ સમગ્ર ચૂંટણી પ્રચાર દરમિયાન જાતિ ગણતરી અને સામાજિક ન્યાયનો મુદ્દો અકબંધ રાખ્યો હતો. આવી સ્થિતિમાં મહા વિકાસ આઘાડી માટે દલિત-મુસ્લિમ-મરાઠાનું ગઠબંધન મહત્વની ભૂમિકા ભજવી શકે છે.
શરદ પવાર મહારાષ્ટ્રની રાજનીતિના તાજ વગરના રાજા છે, તેમની લોકપ્રિયતા સમગ્ર રાજ્યમાં છે. આ રીતે, ઉદ્ધવ ઠાકરે પાસે તેમના પિતા બાળાસાહેબ ઠાકરેનો રાજકીય વારસો છે. મહા વિકાસ આઘાડી પાસે ઉદ્ધવ અને શરદ પવાર જેવા રાજકીય કદનો કોઈ નેતા નથી. મહા વિકાસ આઘાડીને ચૂંટણીમાં આનો રાજકીય ફાયદો મળી શકે છે. મહારાષ્ટ્રમાં ઠાકરે અને પવાર ફેક્ટર ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવે છે, જેનો કોંગ્રેસે ભરપૂર ફાયદો ઉઠાવવાનું નક્કી કર્યું છે.
મહાયુતિની તરફેણમાં કયા પરિબળો મહત્વપૂર્ણ છે?
ભાજપ સારી રીતે જાણે છે કે તે મહારાષ્ટ્રની રાજકીય લડાઈ પોતાના દમ પર જીતી શકે તેમ નથી. આવી સ્થિતિમાં ભાજપે મહાયુતિ તરીકે ઓળખાતી એકનાથ શિંદે અને અજિત પવારની NCP સાથે ગઠબંધન કરીને ચૂંટણીમાં પ્રવેશ કર્યો છે. આ રીતે ભાજપે મોટા ગઠબંધન સાથે ચૂંટણીમાં ઝંપલાવ્યું છે, લોકસભામાં મળેલી હારમાંથી પણ બોધપાઠ લીધો છે અને આક્રમક રીતે લોકશાહીની યોજનાઓને આગળ વધારી છે. લાડલી બ્રાહ્મણ યોજના દ્વારા મહિલા મતદારોને રીઝવવાના પ્રયાસો કરવામાં આવ્યા છે. મહાયુતિએ એવો પ્રચાર કર્યો કે સરકાર બદલાવાથી તમામ લાભો પર સંકટ વધુ ઘેરી બની શકે છે. લાડલી બ્રાહ્મણ યોજના, જે 2 કરોડથી વધુ મહિલાઓને દર મહિને 1,500 રૂપિયા પ્રદાન કરે છે, તે એક મહત્વપૂર્ણ પરિબળ માનવામાં આવે છે.
