Indian Railways : ભારતીય રેલવેએ ભાવ વધવા છતાં ઇંધણ પાછળ 100 કરોડ ડોલરની બચત કરી, જાણો સરકારની ભાવિ યોજના શું છે?
Indian Railways : છેલ્લા 9 વર્ષમાં ભારતીય રેલ્વે(Railway)એ આશરે 1 બિલિયન ડોલર એટલેકે 85,00,00,00,000 રૂપિયા આસપાસની બચત કરી છે. લગભગ 9 વર્ષ પહેલા આ વિશે વિચારવું શક્ય ન હતું. નાણાકીય વર્ષ 2019 માં ભારતીય રેલ્વેએ 2.64 મિલિયન કિલોલીટર ડીઝલનો વપરાશ કર્યો હતો જે હવે ઘટીને 1 મિલિયન કિલોલીટર થઈ ગયો છે.
Indian Railways : છેલ્લા 9 વર્ષમાં ભારતીય રેલવે(Railway)એ આશરે 1 બિલિયન ડોલર એટલેકે 85,00,00,00,000 રૂપિયા આસપાસની બચત કરી છે. લગભગ 9 વર્ષ પહેલા આ વિશે વિચારવું શક્ય ન હતું. નાણાકીય વર્ષ 2019 માં ભારતીય રેલ્વેએ 2.64 મિલિયન કિલોલીટર ડીઝલનો વપરાશ કર્યો હતો જે હવે ઘટીને 1 મિલિયન કિલોલીટર થઈ ગયો છે.
5 વર્ષ પહેલા સુધી ભારતમાં ભારતીય રેલવેના 40 ટકા ટ્રેક ઇલેક્ટ્રિફાઇડ હતા હવે તેનો હિસ્સો વધીને 85 ટકા થઈ ગયો છે. આનો અર્થ એ થયો કે ભારતીય રેલ્વેના 85 ટકા ટ્રેકનું વીજળીકરણ થઈ ગયું છે. જેના કારણે ભારતીય રેલ્વેના વાર્ષિક ઈંધણ બિલમાં 40 ટકાની બચત થઈ છે.
ભાવમાં વધારો થવા છતાં ઈંધણનો ખર્ચ ઘટ્યો
છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં ઈંધણના ભાવમાં વધારો થયો હોવા છતાં ભારતીય રેલવેનો ઈંધણ પરનો ખર્ચ ઘટ્યો છે. ભારતીય રેલ્વે 2024 સુધીમાં તેના 100 ટકા ટ્રેકનું વિદ્યુતીકરણ કરવાની યોજના ધરાવે છે. જો કે, આનો અર્થ એ પણ છે કે 100 ટકા ટ્રેક ઇલેક્ટ્રિફિકેશન પછી પણ ડીઝલ એન્જિન સંપૂર્ણપણે બંધ નહીં થાય. હાલમાં, ભારતીય રેલ્વે પાસે 5000 થી વધુ ડીઝલ એન્જિન છે જેમની સેવાની ઉંમર 36 વર્ષ બાકી છે.
રેલ્વેએ ઘણા રાજકીય સ્થળોની ઓળખ કરી છે જ્યાં ડીઝલ એન્જિન સેવાઓનો લાભ લઈ શકાય છે. રેલ્વે ડીઝલ એન્જીનને હવે ઓપરેશનમાંથી હટાવવાથી નાણાકીય નુકસાન થઈ શકે છે.
રેલ્વે ડીઝલ એન્જિનની કિંમત હજુ સુધી સંપૂર્ણ રીતે વસૂલવામાં આવી નથી. આ સાથે નવા ઈલેક્ટ્રીક એન્જીન ખરીદવા પાછળ થયેલો મોટો ખર્ચ પણ ડીઝલ એન્જીનને ચાલુ રાખવામાં મદદ કરી રહ્યો છે. હાઇ પાવર ઇલેક્ટ્રિક એન્જિનની કિંમત પ્રતિ એન્જિન ₹12 કરોડ છે અને સરકારે આ માટે ₹60000 કરોડ ખર્ચવા પડી શકે છે.
ડીઝલ એન્જિનનો ઉપયોગ ચાલુ રખાશે
ભારતીય રેલ્વે હાલમાં હાઇ પાવર ઇલેક્ટ્રિક એન્જિન બનાવવા માટે ફ્રાન્સની ઓલસ્ટેમને ₹12 કરોડ આપે છે. ઓલસ્ટેમ બિહારના મધેપુરા પ્લાન્ટમાં રેલ્વે માટે ઇલેક્ટ્રિક લોકોમોટિવ્સનું ઉત્પાદન કરે છે. ભારતીય રેલ્વે ડીઝલ એન્જિનનો ઉપયોગ કરવાનું ચાલુ રાખશે, પરંતુ આ પછી પણ તેનું ઇલેક્ટ્રિક એન્જિન પર ભાર વધી રહ્યો છે. જાન્યુઆરી 2023 માં ભારતમાં 14,000 એન્જિન કાર્યરત હતા, જેમાંથી 9,000 કરતાં વધુ ઇલેક્ટ્રિક એન્જિન હતા.
આ પણ વાંચો : Global Market : US FEDના નિર્ણયોની વૈશ્વિક બજારો પર માઠી અસર પડી, આજે પણ Sensex લાલ નિશાન નીચે રહેવાનો ભય
બે વર્ષ પહેલા તેમની સંખ્યા 7500 હતી. જો આપણે પ્રતિ એન્જિન ₹12 કરોડની વાત કરીએ તો તેના પર ₹18000 કરોડનો ખર્ચ કરવામાં આવ્યો છે. આ બાબતમાં વાસ્તવિકતા એ છે કે આ રકમ વાસ્તવમાં ઓછી હોઈ શકે છે કારણ કે તમામ ઈલેક્ટ્રિક એન્જિન હાઈ પાવર એન્જિન નથી હોતા. 2017માં ભારતીય રેલ્વેના વિદ્યુતીકરણ પ્રોજેક્ટને ભારે વિરોધનો સામનો કરવો પડ્યો હતો. તે સમયે એવું કહેવામાં આવી રહ્યું હતું કે આ નિર્ણય આર્થિક રીતે યોગ્ય નથી.
વાર્ષિક 1 અબજ ડોલરની બચત
રેલ્વે દ્વારા વાર્ષિક 1 અબજ ડોલરની બચત કરીને આ વાત સાચી સાબિત થઈ છે. ડીઝલ એન્જિન હટાવવાનો વિરોધ કરી રહેલા લોકોએ કહ્યું કે જો વીજળીની ગ્રીડ ફેલ થઈ જાય તો તેની અસર રેલવેના કામકાજ પર પડી શકે છે, પરંતુ છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં આવું બન્યું નથી.
એવું કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે ડીઝલ એન્જિનને હટાવીને રેલ્વે સ્વચ્છ અને ગ્રીન એનર્જીના ઉપયોગ તરફ આગળ વધી રહી નથી, કારણ કે ભારતમાં ઉત્પાદિત 80 ટકા વીજળી કોલસામાંથી બનાવવામાં આવે છે.
