કાનુની સવાલ: શું 18 વર્ષથી ઓછી ઉંમરની વ્યક્તિ કોન્ડોમ કે પ્રેગા ન્યૂઝ કીટ ખરીદી શકે? શું કહે છે કાયદો
કાનુની સવાલ: આપણા સમાજમાં સેક્સ અને સેક્સ એજ્યુકેશન વિશે ઘણી ખચકાટ અને ગેરમાન્યતાઓ છે. ઘણીવાર કિશોરો પૂછે છે કે શું તેઓ મેડિકલ સ્ટોર્સમાંથી કોન્ડોમ અથવા પ્રેગા ન્યૂઝ જેવી ગર્ભાવસ્થા પરિક્ષણ કીટ ખરીદી શકે છે? ક્યારેક દુકાનદાર ઇનકાર કરે છે અને ક્યારેક યુવાનો પોતે શરમને કારણે પાછા હટી જાય છે.

શું કોન્ડોમ ખરીદવા પર કોઈ વય પ્રતિબંધ છે?: ભારતમાં કોન્ડોમ, સેનિટરી નેપકિન્સ અને ગર્ભાવસ્થા પરિક્ષણ કીટ એક OTC (ઓવર ધ કાઉન્ટર) ઉત્પાદન છે. OTC ઉત્પાદનો એવા છે જેને ડૉક્ટરના પ્રિસ્ક્રિપ્શનની જરૂર હોતી નથી. કાયદેસર રીતે કોન્ડોમ ખરીદવા માટે કોઈ વય મર્યાદા નથી. એટલે કે 18 વર્ષથી ઓછી ઉંમરની વ્યક્તિ પણ કોન્ડોમ ખરીદી શકે છે. જો મેડિકલ સ્ટોર માલિક ઇનકાર કરે છે, તો તે કાયદાને કારણે નહીં, પરંતુ તેની સામાજિક વિચારસરણી અથવા શરમને કારણે આવું કરે છે.

આ ખરીદવા માટે કોઈ ઉંમરનો પ્રતિબંધ નથી. આ કોઈ પ્રિસ્ક્રિપ્શન આધારિત કે controlled substance નથી. દુકાનદાર તમને રોકી શકશે નહીં (ભલે સામાજિક ખચકાટ હોય).

ગર્ભાવસ્થા પરિક્ષણ કીટ પણ એક OTC ઉત્પાદન છે. તે ખરીદવા માટે વ્યક્તિની ઉંમર મહત્વની નથી. તે સ્વાસ્થ્ય અને જાગૃતિ માટે એક સામાન્ય મેડિકલ ઉત્પાદન છે.

કાયદો ક્યાં લાગુ પડે છે?: અહીં મૂંઝવણ એ છે કે કોન્ડોમ ખરીદવું કાયદેસર છે પરંતુ 18 વર્ષથી ઓછી ઉંમરના બાળકોની સંમતિથી સેક્સ કરવું એ ગુનો છે. ભારતીય કાયદા POCSO એક્ટ (જાતીય ગુનાઓથી બાળકોનું રક્ષણ અધિનિયમ, 2012) જણાવે છે કે 18 વર્ષથી ઓછી ઉંમરના કોઈપણ વ્યક્તિ સાથે સેક્સ કરવું એ ગુનો છે, ભલે તે સંમતિથી હોય. તેથી કોન્ડોમ ખરીદવું એ ગુનો નથી, પરંતુ જો 18 વર્ષથી ઓછી ઉંમરના કોઈ વ્યક્તિ સેક્સ કરે છે, તો તે કાયદાકીય રીતે ખોટું છે.

લોકો શા માટે મૂંઝવણમાં છે?: કોન્ડોમ અને પ્રેગા ન્યૂઝ જેવી વસ્તુઓ સમાજમાં વર્જિત માનવામાં આવે છે. કેટલાક દુકાનદારો કાનૂની કારણોસર નહીં, પણ પોતાના વિચારસરણીને કારણે તેને વેચવાનો ઇનકાર કરે છે. એટલા માટે લોકો ઘણીવાર વિચારે છે કે તે ગેરકાયદેસર છે.

કોન્ડોમ અને ગર્ભાવસ્થા પરિક્ષણ કીટ બંને આરોગ્ય અને સલામતી ઉત્પાદનો છે અને ભારતીય કાયદો તેમની ખરીદી પર પ્રતિબંધ મૂકતો નથી. પરંતુ 18 વર્ષથી ઓછી ઉંમરના લોકો માટે જાતીય પ્રવૃત્તિ પ્રતિબંધિત છે. તેથી જો દુકાનદારો ઇનકાર કરે છે, તો તેઓ કાયદાના આધારે નહીં પરંતુ સામાજિક શરમ અથવા ધારણાના આધારે આમ કરે છે.

જાગૃતિ મહત્વપૂર્ણ છે. જેથી યુવાનો યોગ્ય નિર્ણયો લઈ શકે. કોન્ડોમ ખરીદવું એ શરમજનક બાબત નથી, પરંતુ તમારી ઉંમર અનુસાર યોગ્ય નિર્ણયો લેવા મહત્વપૂર્ણ છે. કાયદો તમારી સલામતી માટે છે. તેથી યોગ્ય માહિતી હોવી એ સૌથી મોટી સુરક્ષા છે.

(Disclaimer: જો તમારી પાસે કોઈ ચોક્કસ કેસ હોય તો કાનૂની નિષ્ણાત (વકીલ) ની સલાહ લેવી સલાહભર્યું છે. અહીં આપેલી માહિતી ફક્ત કોર્ટના નિર્ણયો અને કલમોને આધારે આપવામાં આવી છે. તમારે કોઈ કેસ માટે જાણવું હોય તો યોગ્ય વકીલની સલાહ લઈ શકો છો.)(All Image Symbolic)
કાનૂની સલાહ લેવા માટે વકીલો પહેલા હકીકતોનું વિશ્લેષણ કરે છે અને પછી બીજી વ્યક્તિને કહે છે કે કયા ક્રમમાં શું કરવું. કાનુની સલાહ લેવા માટે તમે વકીલનો સંપર્ક કરી શકો છો. તમે નિષ્ણાત અથવા વ્યાવસાયિક સલાહકારનો સંપર્ક કરી શકો છો. તમે ઓનલાઈન કાનૂની સલાહ સેવાઓનો લાભ લઈ શકો છો. તમે રાષ્ટ્રીય કાનૂની સેવા સત્તામંડળ (NALSA) નો પણ સંપર્ક કરી શકો છો. લીગલ એડવાઈઝની સ્ટોરી વાંચવા માટે અહીં ક્લિક કરો.
