History of city name : વિજય વિલાસ મહેલના નામ પાછળનો શું છે ઈતિહાસ ? જાણો આખી વાર્તા
ગુજરાતના કચ્છ જિલ્લામાં આવેલું માંડવી શહેર એક ઐતિહાસિક રજવાડી સ્મારક માટે પ્રસિદ્ધ છે, જેને વિજય વિલાસ મહેલ અથવા વિજય વિલાસ પેલેસ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. આ મહેલ પશ્ચિમ ભારતના પ્રખ્યાત રાજવી આર્કિટેક્ચરલ નમૂનાઓમાંનું એક છે.

"વિજય" એટલે વિજય અને "વિલાસ" એટલે આનંદમય જીવન કે સુખ. પેલેસને આ નામ તેની વૈભવી શૈલી, રાજવી જીવનશૈલી અને કચ્છના મહારાવોની વિજયશ્રીનું પ્રતિક દર્શાવવા માટે આપવામાં આવ્યું.રાજવી વંશ માટે આ મહેલ માત્ર નિવાસસ્થાન જ નહીં, પરંતુ રાજશક્તિ, ગૌરવ અને વિજયની ઓળખ બની રહે તે માટે તેનું નામકરણ "વિજય વિલાસ" રાખવામાં આવ્યું. (Credits: - Wikipedia)

કચ્છ જિલ્લાના માંડવી શહેરના સુંદર દરિયા કિનારે આવેલો વિજય વિલાસ મહેલ અહીંની શાન અને વૈભવનું પ્રતિક માનવામાં આવે છે. આ ભવ્ય મહેલનું નિર્માણ ઈ. સ. 1920ના દાયકામાં થયું હતું, જ્યાં જયપુરના કુશળ શિલ્પકારોએ પોતાની કારીગરીનો અદભૂત પરિચય આપ્યો હતો.પરિણામે, મહેલની રચનામાં રાજપુત શૈલીના સ્થાપત્યનો અનોખો સ્પર્શ જોવા મળે છે. (Credits: - Wikipedia)

વિજય વિલાસ મહેલનું નિર્માણ કચ્છના શાસક મહારાવ ખેંગારજી ત્રીજાના સમયમાં કરવામાં આવ્યું હતું. આ ભવ્ય મહેલને ખાસ કરીને તેમના પુત્ર તથા રાજ્યના ઉત્તરાધિકારી યુવરાજ વિજયરાજજી માટે ઉનાળાના આરામગૃહ તરીકે ઊભું કરવામાં આવ્યું. યુવરાજના નામને જ મહેલના નામ સાથે જોડવામાં આવ્યું, જેના કારણે તેને "વિજય વિલાસ મહેલ" તરીકે ઓળખવામાં આવ્યું. બાંધકામનું કાર્ય ઈ.સ. 1920માં શરૂ થયું અને લગભગ નવ વર્ષ પછી ઈ.સ. 1929માં આ સુંદર મહેલ સંપૂર્ણ તૈયાર થયો.

વિજય વિલાસ મહેલનું બાંધકામ મુખ્યત્વે લાલ રેતીના પથ્થરથી કરવામાં આવ્યું છે, જે તેને વિશિષ્ટ આકર્ષણ આપે છે. તેની સ્થાપત્યકળા રાજપૂત શૈલીની ઝલક ધરાવે છે, જેમાં ઓરછા અને દતિયાના મહેલોની પરંપરાગત રચનાઓનો પ્રભાવ જોવા મળે છે.મહેલના મધ્ય ભાગમાં ઊંચો ગુંબજ છે, જ્યારે બાજુઓ પર બંગાળની શૈલી મુજબના નાના ગુંબજો બનાવવામાં આવ્યા છે. બારીઓમાં રંગીન કાચનું નકશીકામ છે, જ્યારે પથ્થર પર બારીક કોતરણી કરીને જાળીનાં આકારો ઉભા કરાયા છે. ખૂણાઓ પર સુંદર ગુંબજવાળા બુરજ, વિશાળ મંડપ અને શિલ્પકળાથી શોભતા અન્ય પથ્થરની રચનાઓ મહેલને વધુ ભવ્યતા આપે છે. (Credits: - Wikipedia)

વિજય વિલાસ મહેલને સુંદર ફુવારા અને પાણીની ચેનલો ધરાવતા આરસપહાણ જેવા બગીચાઓના મધ્યમાં નિર્માણ કરવામાં આવ્યા છે. મહેલની ભવ્યતા વધારતી જાળીઓ, ઝરોખા, છત્રીઓ, છજાઓ, ભીંતચિત્રો, શિલ્પકળાથી સજાવટ કરેલા પથ્થરો તેમજ બારીઓ અને દરવાજાઓ પર કાચનું રંગીન કામ જોવા મળે છે. આ અદ્ભુત કળાનું સર્જન જયપુર, રાજસ્થાન, બંગાળ અને સૌરાષ્ટ્રના સ્થાપત્યકારો તથા કચ્છના સ્થાનિક કારીગરો, મિસ્ત્રીઓ અને સુથારોના સહયોગથી કરવામાં આવ્યું હતું. મહેલની ઉપરની બાલ્કનીમાંથી આસપાસના વિસ્તારમાંનું મનોહર દૃશ્ય નિહાળવા મળે છે. બારીઓ એવી રીતે રચાયેલ છે કે અંદરથી બહાર જોતા ખુલીલી જગ્યા જેવી અનુભૂતિ થાય અને જેમાં દરિયાઈ પવન પસાર થાય છે. (Credits: - Wikipedia)

વિજય વિલાસ પેલેસ માત્ર કચ્છનો નહિ પરંતુ સમગ્ર ગુજરાતનું એક વૈભવી અને ઐતિહાસિક સ્મારક છે. અહીં અનેક પ્રસિદ્ધ બોલીવુડ ફિલ્મોનું શૂટિંગ થયું છે, જેમ કે હમ દિલ દે ચૂકે સનમ અને લગાન.પેલેસ આજના સમયમાં પ્રવાસીઓ માટે ખુલ્લો છે અને કચ્છના આકર્ષક પર્યટન સ્થળોમાંનો એક છે. (Credits: - Wikipedia)

વિજય વિલાસ પેલેસનું નામ રાજવી વિજય અને સુખસમૃદ્ધિનું પ્રતિક છે. આ મહેલ કચ્છના રાજવી ઇતિહાસ, કલા અને વૈભવનું જીવંત સાક્ષી છે અને આજે પણ તેની શાન-શૌકત પ્રવાસીઓના મનને મોહી લે છે. ( આ માહિતી વિવિધ ઐતિહાસિક તથ્યો અને સંશોધનો પર આધારિત છે. વિગતવાર માહિતી માટે, ઇતિહાસના પ્રમાણભૂત ગ્રંથો અને સંશોધનોનો અભ્યાસ કરવો ઉચિત રહેશે.) (Credits: - Wikipedia)
Tv9 ગુજરાતી પર શહેર, નામ પાછળના ઈતિહાસની જાણકારી નિયમિત પ્રકાશિત કરવામાં આવે છે. તો તમારે પણ ઈતિહાસના વધુ સમાચાર વાંચવા માટે અહીં ક્લિક કરો.
