हिन्दी English ಕನ್ನಡ తెలుగు मराठी বাংলা ਪੰਜਾਬੀ தமிழ் অসমীয়া മലയാളം मनी9 Trends9
AQI
Sign In

By signing in or creating an account, you agree with Associated Broadcasting Company's Terms & Conditions and Privacy Policy.

Subscribe Whatsapp Channel
તાજા સમાચાર ક્રિકેટ ન્યૂઝ ગુજરાત વીડિયોઝ ફોટો ગેલેરી રાશિફળ ટેકનોલોજી રાષ્ટ્રીય વર્લ્ડ બિઝનેસ વેબસ્ટોરી મનોરંજન ટ્રેન્ડિંગ ટોપિક કૃષિ મહારાષ્ટ્ર

History of city name : મથુરાના નામ પાછળનો શું છે ઈતિહાસ, જાણો સમસ્ત વાર્તા

મથુરા, ઉત્તર પ્રદેશમાં સ્થિત એક પ્રાચીન અને પવિત્ર હિન્દુ તીર્થસ્થળ છે. શ્રી કૃષ્ણના જન્મસ્થળ તરીકે જાણીતું છે, મથુરાનો ઇતિહાસ રામાયણ અને કૃષ્ણના કાળથી જોડાયેલો છે. મથુરાનું ધાર્મિક મહત્વ બૌદ્ધ અને હિન્દુ બંને ધર્મોમાં ખૂબ જ ગૌરવપૂર્ણ છે.

| Updated on: May 03, 2025 | 5:17 PM
ઉત્તર કાંડ (રામાયણ) અનુસાર, કૃતયુગમાં મધુ નામના દૈત્ય રાજાએ મધુવન નામના વનમાં રાજ્ય સ્થાપ્યું હતું. મધુ એક ધર્મનિષ્ઠ દૈત્ય હતો અને તેણે ભગવાન શિવની આરાધના કરીને તેમને પ્રસન્ન કર્યા હતા. શિવજીએ મધુને એક શક્તિશાળી ત્રિશૂલનું વરદાન આપ્યું હતું. મધુના પુત્ર લવણાસુરે આ ત્રિશૂલનો ઉપયોગ કરીને લોકો પર અત્યાચાર શરૂ કર્યો. શ્રી રામના ભાઈ શત્રુઘ્ને લવણાસુરનો વધ કરીને મધુવનમાં મધુરા નામનું શહેર સ્થાપ્યું, જે આગળ ચાલીને મથુરા તરીકે ઓળખાયું. (Credits: - Wikipedia)

ઉત્તર કાંડ (રામાયણ) અનુસાર, કૃતયુગમાં મધુ નામના દૈત્ય રાજાએ મધુવન નામના વનમાં રાજ્ય સ્થાપ્યું હતું. મધુ એક ધર્મનિષ્ઠ દૈત્ય હતો અને તેણે ભગવાન શિવની આરાધના કરીને તેમને પ્રસન્ન કર્યા હતા. શિવજીએ મધુને એક શક્તિશાળી ત્રિશૂલનું વરદાન આપ્યું હતું. મધુના પુત્ર લવણાસુરે આ ત્રિશૂલનો ઉપયોગ કરીને લોકો પર અત્યાચાર શરૂ કર્યો. શ્રી રામના ભાઈ શત્રુઘ્ને લવણાસુરનો વધ કરીને મધુવનમાં મધુરા નામનું શહેર સ્થાપ્યું, જે આગળ ચાલીને મથુરા તરીકે ઓળખાયું. (Credits: - Wikipedia)

1 / 9
મથુરા ભારતના સાત પવિત્ર શહેરોમાંથી એક છે, જેને "સપ્ત પુરીઓ" તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. શ્રી કૃષ્ણનું જન્મસ્થળ હોવાને કારણે મથુરાનું ધાર્મિક મહત્વ વિશેષ છે. મથુરા શહેરના ઇતિહાસમાં ગુપ્ત યુગ, કુષાણ યુગ અને અન્ય ઐતિહાસિક ઘટનાઓનો સમાવેશ થાય છે, જે શહેરની સાંસ્કૃતિક સમૃદ્ધિ અને વારસાને દર્શાવે છે. (Credits: - Canva)

મથુરા ભારતના સાત પવિત્ર શહેરોમાંથી એક છે, જેને "સપ્ત પુરીઓ" તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. શ્રી કૃષ્ણનું જન્મસ્થળ હોવાને કારણે મથુરાનું ધાર્મિક મહત્વ વિશેષ છે. મથુરા શહેરના ઇતિહાસમાં ગુપ્ત યુગ, કુષાણ યુગ અને અન્ય ઐતિહાસિક ઘટનાઓનો સમાવેશ થાય છે, જે શહેરની સાંસ્કૃતિક સમૃદ્ધિ અને વારસાને દર્શાવે છે. (Credits: - Canva)

2 / 9
કુષાણ યુગમાં મથુરાની કલા અને સંસ્કૃતિ પોતાનાં ઉચ્ચતમ શિખરે પહોંચી હતી. મથુરાની કલાત્મક પરંપરા પૈકી સૌથી જાણીતી અને અસરકારક શૈલી ‘મથુરા શૈલી’ તરીકે ઓળખાય છે. સમ્રાટ કનિષ્ક, હુવિષ્ક અને વાસુદેવના શાસનકાળમાં અહીંનાં શિલ્પકલા કેન્દ્રો (આટેલિયર્સ) અત્યંત ઉન્નત અને સક્રિય બન્યા, જેના પરિણામે આ સમયગાળો મથુરા શિલ્પકલા માટે એક સુવર્ણ યુગ તરીકે ગણાય છે.

કુષાણ યુગમાં મથુરાની કલા અને સંસ્કૃતિ પોતાનાં ઉચ્ચતમ શિખરે પહોંચી હતી. મથુરાની કલાત્મક પરંપરા પૈકી સૌથી જાણીતી અને અસરકારક શૈલી ‘મથુરા શૈલી’ તરીકે ઓળખાય છે. સમ્રાટ કનિષ્ક, હુવિષ્ક અને વાસુદેવના શાસનકાળમાં અહીંનાં શિલ્પકલા કેન્દ્રો (આટેલિયર્સ) અત્યંત ઉન્નત અને સક્રિય બન્યા, જેના પરિણામે આ સમયગાળો મથુરા શિલ્પકલા માટે એક સુવર્ણ યુગ તરીકે ગણાય છે.

3 / 9
ગુપ્ત યુગ ભારતનો "સાંસ્કૃતિક સુવર્ણ યુગ" ગણાય છે. અને મથુરા તેમાં ખૂબ જ મહત્વનું કેન્દ્ર રહ્યું છે. મથુરામાં ગુપ્ત શાસકોના સમયમાં સુંદર ભવિષ્યદ્રષ્ટિ મંદિરો અને મૂર્તિઓ બનાવાઈ, જેમાં નમ્રતા, આદર, અને આધ્યાત્મિકતા દર્શાવતી કળા સ્પષ્ટ છે. (Credits: - Canva)

ગુપ્ત યુગ ભારતનો "સાંસ્કૃતિક સુવર્ણ યુગ" ગણાય છે. અને મથુરા તેમાં ખૂબ જ મહત્વનું કેન્દ્ર રહ્યું છે. મથુરામાં ગુપ્ત શાસકોના સમયમાં સુંદર ભવિષ્યદ્રષ્ટિ મંદિરો અને મૂર્તિઓ બનાવાઈ, જેમાં નમ્રતા, આદર, અને આધ્યાત્મિકતા દર્શાવતી કળા સ્પષ્ટ છે. (Credits: - Canva)

4 / 9
મથુરા માત્ર હિન્દુ ધર્મમાં નહીં, પરંતુ બૌદ્ધ ધર્મ માટે પણ એક અતિ મહત્વપૂર્ણ સ્થળ રહ્યું છે. ઇ.સ. પૂર્વ 3મી સદીથી લઈને ઇ.સ. પૂર્વ 5મી સદી સુધી, મથુરા બૌદ્ધ પ્રવૃત્તિઓનું એક મહત્ત્વપૂર્ણ કેન્દ્ર હતું. (Credits: - Wikipedia)

મથુરા માત્ર હિન્દુ ધર્મમાં નહીં, પરંતુ બૌદ્ધ ધર્મ માટે પણ એક અતિ મહત્વપૂર્ણ સ્થળ રહ્યું છે. ઇ.સ. પૂર્વ 3મી સદીથી લઈને ઇ.સ. પૂર્વ 5મી સદી સુધી, મથુરા બૌદ્ધ પ્રવૃત્તિઓનું એક મહત્ત્વપૂર્ણ કેન્દ્ર હતું. (Credits: - Wikipedia)

5 / 9
શાહજહાં દ્વારા મથુરાના કેટલાક મંદિરો નષ્ટ કરવામાં આવ્યા હતા, પણ તેનો મુખ્ય ઉદ્દેશ મુગલ શૈલીમાં નવા મસ્જિદોનું નિર્માણ કરવો હતો. કેટલાક ઐતિહાસિક સ્ત્રોતો મુજબ, કૃષ્ણ જન્મભૂમિ નજીકના મંદિરો તોડીને ત્યાં ઈદગાહ મસ્જિદ બાંધવામાં આવી હતી. (Credits: - Canva)

શાહજહાં દ્વારા મથુરાના કેટલાક મંદિરો નષ્ટ કરવામાં આવ્યા હતા, પણ તેનો મુખ્ય ઉદ્દેશ મુગલ શૈલીમાં નવા મસ્જિદોનું નિર્માણ કરવો હતો. કેટલાક ઐતિહાસિક સ્ત્રોતો મુજબ, કૃષ્ણ જન્મભૂમિ નજીકના મંદિરો તોડીને ત્યાં ઈદગાહ મસ્જિદ બાંધવામાં આવી હતી. (Credits: - Canva)

6 / 9
ઔરંગઝેબના શાસનકાળમાં ધાર્મિક અસહિષ્ણુતા વધુ તીવ્ર થઈ. ઇ.સ. 1669માં ઔરંગઝેબે દેશના અનેક સ્થળોએ હિન્દુ મંદિરો તોડવાનું આદેશ આપ્યો હતો. જેમાં કાશી, મથુરા અને સોમનાથ જેવા સ્થળોનો સમાવેશ થાય છે.મથુરાની શ્રી કેશવદેવ મંદિર, જે કૃષ્ણ જન્મસ્થળ તરીકે ઓળખાતી હતી, તેને તોડી તેની જગ્યાએ “શાહી ઈદગાહ મસ્જિદ” બાંધવામાં આવી હતી. (Credits: - Wikipedia)

ઔરંગઝેબના શાસનકાળમાં ધાર્મિક અસહિષ્ણુતા વધુ તીવ્ર થઈ. ઇ.સ. 1669માં ઔરંગઝેબે દેશના અનેક સ્થળોએ હિન્દુ મંદિરો તોડવાનું આદેશ આપ્યો હતો. જેમાં કાશી, મથુરા અને સોમનાથ જેવા સ્થળોનો સમાવેશ થાય છે.મથુરાની શ્રી કેશવદેવ મંદિર, જે કૃષ્ણ જન્મસ્થળ તરીકે ઓળખાતી હતી, તેને તોડી તેની જગ્યાએ “શાહી ઈદગાહ મસ્જિદ” બાંધવામાં આવી હતી. (Credits: - Wikipedia)

7 / 9
જોકે, મથુરાની ધાર્મિક ભાવનાને કોઈ પણ શાસક ન નમાવી શક્યો. સમયાંતરે સ્થાનિક શાસકો, ભક્તો અને અંગ્રેજ કાળમાં હિંદુ સમુદાય દ્વારા મંદિરોનું પુનઃનિર્માણ થયું. (Credits: - Wikipedia)

જોકે, મથુરાની ધાર્મિક ભાવનાને કોઈ પણ શાસક ન નમાવી શક્યો. સમયાંતરે સ્થાનિક શાસકો, ભક્તો અને અંગ્રેજ કાળમાં હિંદુ સમુદાય દ્વારા મંદિરોનું પુનઃનિર્માણ થયું. (Credits: - Wikipedia)

8 / 9
મથુરા આજે ભારતના સૌથી પવિત્ર તીર્થોમાંથી એક છે. શ્રી કૃષ્ણ જન્મસ્થાન મંદિર, દ્વારકાધીશ મંદિર અને યમુના નદી તટે આવેલા ઘાટો તેને આધ્યાત્મિક આસ્થાનું કેન્દ્ર બનાવે છે. ( આ માહિતી વિવિધ ઐતિહાસિક તથ્યો અને સંશોધનો પર આધારિત છે. વિગતવાર માહિતી માટે, ઇતિહાસના પ્રમાણભૂત ગ્રંથો અને સંશોધનોનો અભ્યાસ કરવો ઉચિત રહેશે.) (Credits: - Canva)

મથુરા આજે ભારતના સૌથી પવિત્ર તીર્થોમાંથી એક છે. શ્રી કૃષ્ણ જન્મસ્થાન મંદિર, દ્વારકાધીશ મંદિર અને યમુના નદી તટે આવેલા ઘાટો તેને આધ્યાત્મિક આસ્થાનું કેન્દ્ર બનાવે છે. ( આ માહિતી વિવિધ ઐતિહાસિક તથ્યો અને સંશોધનો પર આધારિત છે. વિગતવાર માહિતી માટે, ઇતિહાસના પ્રમાણભૂત ગ્રંથો અને સંશોધનોનો અભ્યાસ કરવો ઉચિત રહેશે.) (Credits: - Canva)

9 / 9

Tv9 ગુજરાતી પર શહેર, નામ પાછળના ઈતિહાસની જાણકારી નિયમિત પ્રકાશિત કરવામાં આવે છે. તો તમારે પણ ઈતિહાસના વધુ સમાચાર વાંચવા માટે અહીં ક્લિક કરો.

ઈતિહાસઉત્તર પ્રદેશજનરલ નોલેજ
Follow Us:
Web Stories View more
મોંઘી ગાડીઓ, લક્ઝરી બેગ, નાની ઉંમરે કરોડોની માલિક છે અનુષ્કા સેન
મોંઘી ગાડીઓ, લક્ઝરી બેગ, નાની ઉંમરે કરોડોની માલિક છે અનુષ્કા સેન
Plant In Pot : છોડમાં ખાતર નાખતી વખતે આ બાબતનું રાખો ધ્યાન
Plant In Pot : છોડમાં ખાતર નાખતી વખતે આ બાબતનું રાખો ધ્યાન
ફક્ત એક ક્લિકથી બદલાઈ જશે Whatsapp વોલપેપર, આટલું હશે અદ્ભુત
ફક્ત એક ક્લિકથી બદલાઈ જશે Whatsapp વોલપેપર, આટલું હશે અદ્ભુત
કેરી સાથે ક્યારેય આ વસ્તુઓ ભૂલથી પણ ન ખાવી
કેરી સાથે ક્યારેય આ વસ્તુઓ ભૂલથી પણ ન ખાવી
કારને રોકવા માટે પહેલા ક્લચ દબાવાય કે બ્રેક? જાણી લો
કારને રોકવા માટે પહેલા ક્લચ દબાવાય કે બ્રેક? જાણી લો
પૂજા રૂમમાં ના કરશો આ ભૂલો, ઘરની સુખ સમૃદ્ધિ ખોરવાઈ જશે
પૂજા રૂમમાં ના કરશો આ ભૂલો, ઘરની સુખ સમૃદ્ધિ ખોરવાઈ જશે
g clip-path="url(#clip0_868_265)">