આ ફૂલનું તેલ 5 લાખ રૂપિયા પ્રતિ લિટરમાં વેચાય છે, સૌથી વધુ ખેતી ઓડિશામાં થાય છે
દર વર્ષે, કેવડાના ખેડૂતો, (farmers) ફૂલ વેચનારાઓ અને તેલ ઉત્પાદકો કેન્દ્રીય સૂક્ષ્મ, લઘુ અને મધ્યમ ઉદ્યોગ મંત્રાલય હેઠળ બેરહામપુર, ગંજમમાં લગભગ 50-60 કરોડ રૂપિયાની કમાણી કરે છે.
ઓડિશાના ગંજમ જિલ્લાના દરિયાકાંઠાના વિસ્તારોમાં રહેતા લોકો છેલ્લા ઘણા વર્ષોથી સુગંધિત કેવડાની ખેતીથી પોતાનું જીવન નિર્વાહ કરી રહ્યા છે. આ તેલથી અનેક પ્રકારની ખાદ્ય અને કોસ્મેટિક વસ્તુઓ તૈયાર કરવામાં આવે છે. આ પાક ભારત સરકાર દ્વારા ભૌગોલિક સંકેતો (નોંધણી અને સંરક્ષણ) અધિનિયમ, 1999 હેઠળ નોંધાયેલ છે. ખાસ વાત એ છે કે ઓડિશામાં લગભગ 5,000 હેક્ટરમાં તેની ખેતી થાય છે. ગંજમ, છત્રપુર, ચિકીટી અને રંગીલુંડામાં કેવડાનાં ફૂલોમાંથી તેલ તૈયાર કરવામાં આવે છે. ખેતીના સમાચાર અહીં વાંચો.
જિલ્લાના 220 ગામોમાં રહેતા લગભગ 200,000 લોકો માટે, તે આવકનો મુખ્ય સ્ત્રોત છે, એમ ચિકિટીના કેવરા ફૂલ તેલ ઉત્પાદક નરેન્દ્ર સાહૂએ જણાવ્યું હતું. છતરપુરના કેવડા ફૂલ કલેક્ટર દંડપાની સાહુએ જણાવ્યું હતું કે ખેડૂતો અને કલેક્ટર્સ ગંજમમાં તેલ ઉત્પાદકો પાસેથી એડવાન્સ મેળવે છે, જેઓ તેમની પાસેથી જૂનથી સપ્ટેમ્બર દરમિયાન ફૂલો ખરીદે છે. આપણા વડવાઓના સમયથી કેવડાના ફૂલોની ખેતી આજીવિકાનું સાધન છે.
50-60 કરોડની આસપાસ કમાણી કરે છે
ડાઉન ટુ અર્થ વેબસાઈટ અનુસાર, વરિષ્ઠ વૈજ્ઞાનિક અને ફ્રેગમેન્ટ એન્ડ ફ્લેવર ડેવલપમેન્ટ સેન્ટર (FFDC) એક્સટેન્શન યુનિટના ઓફિસર-ઈન્ચાર્જ વીવી રામા રાવે જણાવ્યું હતું કે કેવરા તેલ ઉત્પાદક કન્નૌજ, આગ્રા, કાનપુર, નવી દિલ્હી, મુંબઈ અને અન્ય સ્થળોએ એક લિટરના દરે સેલ ઓઇલ દીઠ આશરે રૂ. 5 લાખનું વેચાણ થશે. દર વર્ષે, કેવડાના ખેડૂતો, ફૂલ વેચનારાઓ અને તેલ ઉત્પાદકો કેન્દ્રીય સૂક્ષ્મ, લઘુ અને મધ્યમ ઉદ્યોગ મંત્રાલય હેઠળ બેરહામપુર, ગંજમમાં લગભગ 50-60 કરોડ રૂપિયાની કમાણી કરે છે.
હવે ઉગાડનારા જૂથો પાસેથી સીધા ફૂલો ખરીદી રહ્યાં છે
ગયા વર્ષે કેવડા તેલનો પ્રતિ લિટર ભાવ 4.5 લાખ રૂપિયા હતો. શ્રી સિદ્ધ ભાબાની કેવડા કિસાન સંઘના સચિવ સુદર્શન પાત્રાએ રંગીલુંડા બ્લોકના મહાસહીપેંઠા ગામમાં જણાવ્યું હતું કે કેવડા તેલના વધતા ભાવે ખેડૂતો અને તેલ ઉત્પાદકોના ચહેરા પર સ્મિત લાવી દીધું છે. રાવના જણાવ્યા મુજબ, અગાઉ ખેડૂતોને માર્કેટિંગની પૂરતી સુવિધાના અભાવે વચેટિયાઓને ફૂલ વેચવાની ફરજ પડી હતી. તેમણે કહ્યું કે અમે વચેટિયાઓની ભૂમિકાને દૂર કરવા અને યોગ્ય માર્કેટિંગ સુવિધા પૂરી પાડવા માટે ફૂલ ઉત્પાદકોના જૂથોની રચના કરી છે અને એક ફૂલની કિંમત 10-12 રૂપિયા નક્કી કરી છે. પરિણામે, કેવરા તેલ ઉત્પાદકો હવે ઉત્પાદક જૂથો પાસેથી સીધા ફૂલો ખરીદે છે.
એક લિટર કેવરા તેલ કાઢવા માટે 30,000 ફૂલોની જરૂર પડે છે
અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે એફએફડીસી તેલ ઉત્પાદકોને તાલીમ પણ આપી રહી છે અને સરકાર દ્વારા સંચાલિત જિલ્લા ઉદ્યોગ કેન્દ્ર દ્વારા ડિસ્ટિલિંગ એકમો શરૂ કરવા માટે આધુનિક સાધનો ખરીદવામાં મદદ કરી રહી છે. તેમણે કહ્યું કે હાલમાં જિલ્લામાં 160 જેટલા ડિસ્ટિલિંગ યુનિટ છે. ડિસ્ટિલિંગ યુનિટ સ્થાપવા માટે ડિસ્ટ્રિક્ટ ઈન્ડસ્ટ્રીઝ સેન્ટર સ્થાનિક લોકોને 25-30 લાખ રૂપિયાની લોન આપે છે. રાવના જણાવ્યા અનુસાર, તેલ ઉત્પાદકને એક લિટર કેવરા તેલ કાઢવા માટે 30,000 ફૂલોની જરૂર પડે છે.
(ઇનપુટ-ભાષાંતર)
