हिन्दी English News9 ಕನ್ನಡ తెలుగు मराठी বাংলা ਪੰਜਾਬੀ தமிழ் অসমীয়া മലയാളം मनी9 TV9-UP
AQI
Sign In

By signing in or creating an account, you agree with Associated Broadcasting Company's Terms & Conditions and Privacy Policy.

Subscribe Whatsapp Channel
તાજા સમાચાર ક્રિકેટ ન્યૂઝ ગુજરાત વીડિયોઝ ફોટો ગેલેરી રાશિફળ ટેકનોલોજી રાષ્ટ્રીય વર્લ્ડ બિઝનેસ વેબસ્ટોરી મનોરંજન ટ્રેન્ડિંગ ટોપિક કૃષિ મહારાષ્ટ્ર

કાનુની સવાલ: બાળકના સ્કૂલ બેગનું વજન કેટલું હોવું જોઈએ, જો વધારે હોય તો ક્યા ફરિયાદ કરી શકાય?

કાનુની સવાલ: આ નિયમોનો મુખ્ય હેતુ છે બાળકોના આરોગ્યનું રક્ષણ. ભારે બેગ લાંબા ગાળે બાળકોની હાડકાં અને પેશીઓ પર પ્રતિકૂળ અસર કરે છે, જેના કારણે વૃદ્ધિમાં અવરોધ, સ્કોલિયોસિસ અને માનસિક થાક જેવી સમસ્યાઓ સર્જાય છે.

| Updated on: Aug 13, 2025 | 10:00 AM
Share
કાનુની સવાલ: બાળકોનો સ્કૂલ બેગ ઘણી વાર એટલો ભારે હોય છે કે તે તેમના ખભા, પીઠ અને ગળા પર અતિરિક્ત દબાણ કરે છે. આથી અનેક બાળકોને નાના વયે જ પીઠના દુખાવા, ગળાના તણાવ અને ઊભી કાયા (posture) સંબંધિત સમસ્યાઓ થવા લાગે છે. આ સમસ્યાને ગંભીરતાથી લઈ, ભારત સરકાર અને શિક્ષણ બોર્ડોએ સ્કૂલ બેગના વજન અંગે માર્ગદર્શિકા નક્કી કરી છે.

કાનુની સવાલ: બાળકોનો સ્કૂલ બેગ ઘણી વાર એટલો ભારે હોય છે કે તે તેમના ખભા, પીઠ અને ગળા પર અતિરિક્ત દબાણ કરે છે. આથી અનેક બાળકોને નાના વયે જ પીઠના દુખાવા, ગળાના તણાવ અને ઊભી કાયા (posture) સંબંધિત સમસ્યાઓ થવા લાગે છે. આ સમસ્યાને ગંભીરતાથી લઈ, ભારત સરકાર અને શિક્ષણ બોર્ડોએ સ્કૂલ બેગના વજન અંગે માર્ગદર્શિકા નક્કી કરી છે.

1 / 8
કાયદો અને ગાઈડલાઈન શું કહે છે?: કેન્દ્ર સરકારના શિક્ષણ મંત્રાલયે CBSE અને અન્ય રાજ્ય શિક્ષણ બોર્ડની ભલામણો અનુસાર બાળકના શરીરના વજનના 10% થી વધુ બેગનું વજન ન હોવું જોઈએ એવો નિયમ મૂક્યો છે. ઉદાહરણ તરીકે – જો બાળકનું વજન 30 કિલો છે તો તેના બેગનું વજન 3 કિલોથી વધુ ન હોવું જોઈએ.

કાયદો અને ગાઈડલાઈન શું કહે છે?: કેન્દ્ર સરકારના શિક્ષણ મંત્રાલયે CBSE અને અન્ય રાજ્ય શિક્ષણ બોર્ડની ભલામણો અનુસાર બાળકના શરીરના વજનના 10% થી વધુ બેગનું વજન ન હોવું જોઈએ એવો નિયમ મૂક્યો છે. ઉદાહરણ તરીકે – જો બાળકનું વજન 30 કિલો છે તો તેના બેગનું વજન 3 કિલોથી વધુ ન હોવું જોઈએ.

2 / 8
2018માં HRD મંત્રાલયે તમામ રાજ્યોને પરિપત્ર મોકલી, સ્કૂલ બેગ હલકા કરવા માટે સ્પષ્ટ સૂચનો આપ્યા: 1લી અને 2જી ધોરણમાં હોમવર્ક પર પ્રતિબંધ. બેગનું વજન 1લી થી 2જી ધોરણમાં 1.5 કિલો, 3થી 5મા ધોરણમાં 2-3 કિલો, 6થી 8મા ધોરણમાં 4 કિલો અને 9-10મા ધોરણમાં 5 કિલોથી વધુ ન હોવું જોઈએ. ડિજિટલ લર્નિંગ, વિકેન્ડ હોમવર્કમાં છૂટછાટ જેવી બાબતોને પ્રોત્સાહન.

2018માં HRD મંત્રાલયે તમામ રાજ્યોને પરિપત્ર મોકલી, સ્કૂલ બેગ હલકા કરવા માટે સ્પષ્ટ સૂચનો આપ્યા: 1લી અને 2જી ધોરણમાં હોમવર્ક પર પ્રતિબંધ. બેગનું વજન 1લી થી 2જી ધોરણમાં 1.5 કિલો, 3થી 5મા ધોરણમાં 2-3 કિલો, 6થી 8મા ધોરણમાં 4 કિલો અને 9-10મા ધોરણમાં 5 કિલોથી વધુ ન હોવું જોઈએ. ડિજિટલ લર્નિંગ, વિકેન્ડ હોમવર્કમાં છૂટછાટ જેવી બાબતોને પ્રોત્સાહન.

3 / 8
કાયદાની પાછળનો હેતુ: આ નિયમોનો મુખ્ય હેતુ છે બાળકોના આરોગ્યનું રક્ષણ. ભારે બેગ લાંબા ગાળે બાળકોની હાડકાં અને પેશીઓ પર પ્રતિકૂળ અસર કરે છે, જેના કારણે વૃદ્ધિમાં અવરોધ, સ્કોલિયોસિસ અને માનસિક થાક જેવી સમસ્યાઓ સર્જાય છે.

કાયદાની પાછળનો હેતુ: આ નિયમોનો મુખ્ય હેતુ છે બાળકોના આરોગ્યનું રક્ષણ. ભારે બેગ લાંબા ગાળે બાળકોની હાડકાં અને પેશીઓ પર પ્રતિકૂળ અસર કરે છે, જેના કારણે વૃદ્ધિમાં અવરોધ, સ્કોલિયોસિસ અને માનસિક થાક જેવી સમસ્યાઓ સર્જાય છે.

4 / 8
સ્કૂલ અને માતા-પિતાની જવાબદારી: સ્કૂલની જવાબદારી એ છે કે પાઠ્યપુસ્તકોનું વજન ઘટાડવું, ડે-ટાઈમ સ્ટોરેજ લોકર આપવું અને સમયપત્રક એવી રીતે બનાવવું કે દરરોજ ઓછા પુસ્તકો લાવવા પડે. માતા-પિતાની ફરજ એ બને છે કે બાળકોના બેગનું રોજ ચકાસવું, જરૂરી ન હોય તે વસ્તુઓ કાઢી નાખવી અને બેગમાં પાણીની બોટલ કે અન્ય વસ્તુઓ હળવી રાખવી.

સ્કૂલ અને માતા-પિતાની જવાબદારી: સ્કૂલની જવાબદારી એ છે કે પાઠ્યપુસ્તકોનું વજન ઘટાડવું, ડે-ટાઈમ સ્ટોરેજ લોકર આપવું અને સમયપત્રક એવી રીતે બનાવવું કે દરરોજ ઓછા પુસ્તકો લાવવા પડે. માતા-પિતાની ફરજ એ બને છે કે બાળકોના બેગનું રોજ ચકાસવું, જરૂરી ન હોય તે વસ્તુઓ કાઢી નાખવી અને બેગમાં પાણીની બોટલ કે અન્ય વસ્તુઓ હળવી રાખવી.

5 / 8
નિયમનો ભંગ થાય તો શું?: જો સ્કૂલ CBSE અથવા રાજ્ય સરકારની ગાઈડલાઈન્સનું પાલન ન કરે, તો માતા-પિતા જિલ્લા શિક્ષણ અધિકારી પાસે ફરિયાદ કરી શકે છે. ઘણા રાજ્યોમાં આ નિયમનું પાલન ન કરવા બદલ સ્કૂલોને નોટિસ પણ આપવામાં આવી છે.

નિયમનો ભંગ થાય તો શું?: જો સ્કૂલ CBSE અથવા રાજ્ય સરકારની ગાઈડલાઈન્સનું પાલન ન કરે, તો માતા-પિતા જિલ્લા શિક્ષણ અધિકારી પાસે ફરિયાદ કરી શકે છે. ઘણા રાજ્યોમાં આ નિયમનું પાલન ન કરવા બદલ સ્કૂલોને નોટિસ પણ આપવામાં આવી છે.

6 / 8
તમારા બાળકના આરોગ્ય માટે સ્કૂલ બેગનું વજન નિયંત્રિત રાખવું જરૂરી છે. કાયદો પણ આ બાબતને ગંભીરતાથી લે છે અને સ્પષ્ટ મર્યાદા નક્કી કરે છે. યાદ રાખો – હળવું બેગ, હળવું મન અને સ્વસ્થ ભવિષ્ય.

તમારા બાળકના આરોગ્ય માટે સ્કૂલ બેગનું વજન નિયંત્રિત રાખવું જરૂરી છે. કાયદો પણ આ બાબતને ગંભીરતાથી લે છે અને સ્પષ્ટ મર્યાદા નક્કી કરે છે. યાદ રાખો – હળવું બેગ, હળવું મન અને સ્વસ્થ ભવિષ્ય.

7 / 8
(Disclaimer: જો તમારી પાસે કોઈ ચોક્કસ કેસ હોય તો કાનૂની નિષ્ણાત (વકીલ) ની સલાહ લેવી સલાહભર્યું છે. અહીં આપેલી માહિતી ફક્ત કોર્ટના નિર્ણયો અને કલમોને આધારે આપવામાં આવી છે. તમારે કોઈ કેસ માટે જાણવું હોય તો યોગ્ય વકીલની સલાહ લઈ શકો છો.)(All Image Symbolic)

(Disclaimer: જો તમારી પાસે કોઈ ચોક્કસ કેસ હોય તો કાનૂની નિષ્ણાત (વકીલ) ની સલાહ લેવી સલાહભર્યું છે. અહીં આપેલી માહિતી ફક્ત કોર્ટના નિર્ણયો અને કલમોને આધારે આપવામાં આવી છે. તમારે કોઈ કેસ માટે જાણવું હોય તો યોગ્ય વકીલની સલાહ લઈ શકો છો.)(All Image Symbolic)

8 / 8

કાનૂની સલાહ લેવા માટે વકીલો પહેલા હકીકતોનું વિશ્લેષણ કરે છે અને પછી બીજી વ્યક્તિને કહે છે કે કયા ક્રમમાં શું કરવું. કાનુની સલાહ લેવા માટે તમે વકીલનો સંપર્ક કરી શકો છો. તમે નિષ્ણાત અથવા વ્યાવસાયિક સલાહકારનો સંપર્ક કરી શકો છો. તમે ઓનલાઈન કાનૂની સલાહ સેવાઓનો લાભ લઈ શકો છો. તમે રાષ્ટ્રીય કાનૂની સેવા સત્તામંડળ (NALSA) નો પણ સંપર્ક કરી શકો છો. લીગલ એડવાઈઝની સ્ટોરી વાંચવા માટે  અહીં ક્લિક કરો.

એજ્યુકેશનજનરલ નોલેજલાઈફ સ્ટાઈલ જીવનશૈલીલીગલ એડવાઈઝ
Web Stories View more
વિદેશી મોડલ સાથે બની યુવરાજ સિંહની જોડી, હરભજને કરી આવી કોમેન્ટ
વિદેશી મોડલ સાથે બની યુવરાજ સિંહની જોડી, હરભજને કરી આવી કોમેન્ટ
સૂર્યા પાસે T20 શ્રેણીમાં ઈતિહાસ રચવાની તક
સૂર્યા પાસે T20 શ્રેણીમાં ઈતિહાસ રચવાની તક
દિયા મિર્ઝાનો પરિવાર જુઓ
દિયા મિર્ઝાનો પરિવાર જુઓ
ટોયલેટમાં બે ફ્લશ બટન કેમ હોય છે, તમે જાણો છો..?
ટોયલેટમાં બે ફ્લશ બટન કેમ હોય છે, તમે જાણો છો..?
કૂકરમાં રાંધેલા શક્કરિયાનો સ્વાદ શેકેલા હોય તેવો જ આવશે, જુઓ રીત
કૂકરમાં રાંધેલા શક્કરિયાનો સ્વાદ શેકેલા હોય તેવો જ આવશે, જુઓ રીત
કિંજલ દવેના પરિવારમાં કોણ કોણ છે જુઓ ફોટો
કિંજલ દવેના પરિવારમાં કોણ કોણ છે જુઓ ફોટો
Latest Videos View more
સુરતના ખેડૂતોને પાક નુકસાનીની સહાયની કરાઈ ચુકવણી
સુરતના ખેડૂતોને પાક નુકસાનીની સહાયની કરાઈ ચુકવણી
સુરેન્દ્રનગરના MLA પ્રકાશ વરમોરાએ વિવાદી નિવેદન પર કર્યો આ ખૂલાસો
સુરેન્દ્રનગરના MLA પ્રકાશ વરમોરાએ વિવાદી નિવેદન પર કર્યો આ ખૂલાસો
કંડલાના મીઠા પોર્ટ પર મેગા ડિમોલિશન, ₹250 કરોડની જમીન ખુલ્લી કરાઈ
કંડલાના મીઠા પોર્ટ પર મેગા ડિમોલિશન, ₹250 કરોડની જમીન ખુલ્લી કરાઈ
ભ્રષ્ટાચારના આક્ષેપ સાથેનો વધુ એક પત્ર મળ્યો હોવાનો મનસુખ વસાવાનો દાવો
ભ્રષ્ટાચારના આક્ષેપ સાથેનો વધુ એક પત્ર મળ્યો હોવાનો મનસુખ વસાવાનો દાવો
અમદાવાદ વિમાન દુર્ઘટના: પીડિતોના વકીલે AAIB તપાસ પર સવાલ ઉઠાવ્યા
અમદાવાદ વિમાન દુર્ઘટના: પીડિતોના વકીલે AAIB તપાસ પર સવાલ ઉઠાવ્યા
ઈન્ડિગોને લઈને અમદાવાદ એરપોર્ટે મુસાફરો માટે જાહેર કરી એડવાઈઝરી
ઈન્ડિગોને લઈને અમદાવાદ એરપોર્ટે મુસાફરો માટે જાહેર કરી એડવાઈઝરી
BJP-AAPના નેતાઓ આચરે છે વ્યાપક ભ્રષ્ટાચાર, સાંસદને મળ્યો નનામો પત્ર
BJP-AAPના નેતાઓ આચરે છે વ્યાપક ભ્રષ્ટાચાર, સાંસદને મળ્યો નનામો પત્ર
ઈન્ડિગો સંકટ વચ્ચે અમદાવાદમાં ફસાયા આસામના મુસાફરો, જુઓ-Video
ઈન્ડિગો સંકટ વચ્ચે અમદાવાદમાં ફસાયા આસામના મુસાફરો, જુઓ-Video
રાઇડ્સમાં મોટી બેદરકારી! ચકડોળમાં 6 લોકો 20 મિનિટ હવામાં લટક્યા
રાઇડ્સમાં મોટી બેદરકારી! ચકડોળમાં 6 લોકો 20 મિનિટ હવામાં લટક્યા
ગુજરાતમાં ગાત્રો થીજવતી ઠંડીની આગાહી
ગુજરાતમાં ગાત્રો થીજવતી ઠંડીની આગાહી
g clip-path="url(#clip0_868_265)">