Knowledge : શર્ટ અને કુર્તા માટે અનિવાર્ય બટન સૌ પ્રથમ કોણે બનાવ્યું ? ક્યાં છે ‘વર્લ્ડ કેપિટલ ઓફ બટન’ ?
Story of Button : બટનની શોધ ભારતમાં થઈ હતી. બટનો વિના આપણે એક દિવસ પણ આગળ વધી શકતા નથી. આપણા બધા કપડામાં બટનનું મહત્વ દરેક વ્યક્તિ જાણે છે. હવે બટનના મામલે ચીને બાજી મારી છે. તે વિશ્વમાં સૌથી વધુ સંખ્યામાં બટનો બનાવે છે.


History of Button : સમગ્ર વિશ્વમાં દરેક વ્યક્તિ શર્ટ પહેરે છે. ભાગ્યે જ કોઈ શર્ટ હશે જેમાં બટન ન હોય. મોટા ભાગના વસ્ત્રો બટન વગર બનતા નથી. શર્ટમાં બટનો શા માટે છે તે અંગે ઘણા પ્રશ્નો ઉભા થાય છે. શા માટે તેઓ સામાન્ય રીતે ગોળાકાર હોય છે? તેઓ ક્યાં શોધાયા હતા? કયો દેશ સૌથી વધુ બટન બનાવે છે? આપણા માટે ગર્વની વાત તો એ છે કે તેની શોધ બીજે ક્યાંય નહીં પરંતુ આપણા જ દેશમાં અને ખ્રિસ્તના 2000 વર્ષ પહેલા થઈ હતી.

આ એ યુગ હતો જેમાં ઘણી નવી વસ્તુઓ બની હતી. ઘણી નવી શોધો પણ થઈ. મોટાભાગની વસ્તુઓ વિશે કોઈ જાણી શક્યું નથી કે તે કોણે બનાવ્યું હતું. બટનોની પણ એવી જ હાલત છે. આ કારણે આવી મહત્વની વસ્તુની શોધ વિશે કોઈ જાણતું નથી.

તેના ઉપયોગનો સૌથી પહેલો ઉલ્લેખ સિંધુ ખીણની સંસ્કૃતિમાં જોવા મળે છે. મોહેં-જો-દડોના ખોદકામમાં આનો પુરાવાઓ મળ્યા હતા. ઈતિહાસકારો માને છે કે તેનો ઉપયોગ 2000 BCમાં થયો હશે. હડપ્પા લોકોએ તેનો ઉપયોગ ઝવેરાત તરીકે કર્યો હોવો જોઈએ. આ તે સમયે ગોળાકાર ન હતા પરંતુ ભૌમિતિક આકારના હતા.

તે સમયે લોકો લાકડા અથવા પથ્થરના બટનો જાતે બનાવતા હતા. 13મી સદીમાં જર્મનીમાં બટનો સૌપ્રથમ વિકસાવવામાં આવ્યા હતા. આમાં દોરા માટે છિદ્રો પણ હતા. આજકાલ તો લોખંડ, પ્લાસ્ટિક, લાકડા અને ઘણી કિંમતી ધાતુઓના બનેલા બટનોનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.

ચીનના ઝેજિયાંગ પ્રાંતમાં આવેલા કિયોતુ શહેર જ વિશ્વમાં ઉપયોગમાં લેવાતા કુલ બટનોના 60 ટકાનું ઉત્પાદન કરે છે. તેથી જ આ શહેરને 'વર્લ્ડ કેપિટલ ઓફ બટન' પણ કહેવામાં આવે છે. દર વર્ષે અહીં 15 અબજ બટનોનું ઉત્પાદન થાય છે.

શર્ટના બટન ગોળાકાર કેમ હોય છે? એવું નથી કે આ માત્ર ગોળ છે. તેમનો આકાર ચોરસ અથવા ત્રિકોણાકાર પણ હોઈ શકે છે પરંતુ સૌથી વધુ ગમતા બટનો ગોળાકાર હોય છે. કારણ કે તેનો ઉપયોગ કરવો સરળ છે. તેથી જ ગોળ બટન સૌથી વધુ બનાવવામાં આવે છે અને ઉપયોગમાં લેવાય છે.

વિશ્વમાં સૌથી વધુ ટ્રેડેડ પ્રોડક્ટ્સમાં બટન 776માં નંબરે છે. તેનું મોટાભાગનું ઉત્પાદન ચીનમાં થાય છે. તે વિશ્વમાં તેનો સૌથી મોટો નિકાસકાર પણ છે. વર્ષ 2019નો વૈશ્વિક અહેવાલ જણાવે છે કે બટન આયાત કરનારા દેશોમાં ભારત ચોથા સ્થાને છે. ચીન પછી, હોંગકોંગ, ઇટાલી, જાપાન અને જર્મની ઉત્પાદક દેશો છે જે મોટા પાયે બટનની નિકાસ કરે છે.

































































