બિહારમાં હવે થશે અસલી ખેલા? મોદી સરકાર બજેટમાં કરી શકે છે આ જાહેરાત
બિહારના રાજકારણમાં ઉથલપાથલ તહી રહી છે. તાજેતરમાં, રાજ્યના સીએમ નીતિશ કુમારે તેમના પદ પરથી રાજીનામું આપી દીધું છે અને ભાજપ સાથે સરકાર બનાવી છે. હવે એવું કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે કેન્દ્ર સરકાર બજેટમાં બિહાર સરકારની એક યોજનાને લીલી ઝંડી આપી શકે છે.
બિહારના રાજકારણમાં હલચલ તેજ થયા બાદ તાજેતરમાં, રાજ્યના CM નીતિશ કુમારે તેમના પદ પરથી રાજીનામું આપી 9 મી વખત cm તરીકે સપથ લીધા છે અને ભાજપ સાથે સરકાર બનાવવાનો દાવો કરીને નવી સરકાર બનાવી છે. હવે એવું કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે કેન્દ્ર સરકાર બજેટમાં બિહાર સરકારની એક યોજનાને લીલી ઝંડી આપી શકે છે. તેનો સીધો ફાયદો ચૂંટણીમાં જોવા મળી શકે છે.
ગરીબ પરિવારોને 2 લાખ રૂપિયા આપવાની જાહેરાત
તમને જણાવી દઈએ કે બિહાર સરકારે તાજેતરમાં 6000 રૂપિયા પ્રતિ માસથી ઓછી આવક ધરાવતા 94 લાખ ગરીબ પરિવારોને 2 લાખ રૂપિયા આપવાની જાહેરાત કરી છે. આ જોતાં વચગાળાના બજેટમાં આ વિભાગને સીધી નાણાકીય સહાય પૂરી પાડવામાં આવે તેવી શક્યતા છે.
રાજકોષીય ખાધ પર પડશે અસર ?
જ્યારે રાજકોષીય ખાધની સ્થિતિ પર આ ઘોષણાઓની અસર વિશે પૂછવામાં આવ્યું ત્યારે ભૂતપૂર્વ નાણા સચિવ સુભાષ ચંદ્ર ગર્ગ કહે છે કે સરકારે રાજકોષીય ખાધ 17.9 લાખ કરોડ રૂપિયા એટલે કે 5.9 ટકા રહેવાનો અંદાજ મૂક્યો છે. આ અંદાજ રૂ. 301.8 લાખ કરોડના ગ્રોસ ડોમેસ્ટિક પ્રોડક્ટ (જીડીપી)ના અંદાજ પર આધારિત હતો.
જો 2023-24 માટે પ્રથમ એડવાન્સ અંદાજમાં જીડીપી રૂ. 296.6 લાખ કરોડ છે, તો તે છ ટકા એટલે કે રૂ. 17.8 લાખ કરોડ થાય છે. આ બજેટમાં નિર્ધારિત લક્ષ્યાંકની લગભગ બરાબર છે. સરકારે નાણાકીય વર્ષ 2025-26 સુધીમાં રાજકોષીય ખાધને 4.5 ટકા પર લાવવાનું લક્ષ્ય રાખ્યું છે. એટલે કે વર્તમાન છ ટકાની સરખામણીએ તેમાં 1.5 ટકાનો ઘટાડો કરવો પડશે.
જીડીપી મોરચે આવશે સારા સમાચાર
બજાર કિંમતો પર 10.5 ટકા આર્થિક વૃદ્ધિ સાથે સરકાર 2024-25માં જીડીપી રૂ. 327.7 લાખ કરોડનો અંદાજ લગાવી શકે છે. આવી સ્થિતિમાં રાજકોષીય ખાધને 0.75 ટકા ઘટાડવાનો અર્થ એ છે કે ખર્ચમાં 2.5 લાખ કરોડ રૂપિયાનો ઘટાડો કરવો પડશે. તે મુશ્કેલ શોધો. તો બીજી તરફ સરકારની પોપ્યુલિસ્ટ યોજનાઓ પાછળ ખર્ચ થવાની સંભાવના છે.
GSTનો લક્ષ્યાંક પૂરો થયો
જ્યારે રેવન્યુ મોરચે પરિસ્થિતિ વિશે પૂછવામાં આવ્યું ત્યારે ગર્ગે કહ્યું કે ટેક્સ કલેક્શન બજેટ અંદાજ કરતાં ઘણું સારું રહેશે. GST લક્ષ્યાંકને અનુરૂપ છે. કસ્ટમ્સ અને એક્સાઇઝની કામગીરી ચોક્કસપણે નબળી રહી છે. પરંતુ RBI અને પીએસયુ (જાહેર ક્ષેત્રના ઉપક્રમો)ના ઊંચા ડિવિડન્ડને કારણે બિન-કરવેરા આવક બજેટ અંદાજ કરતાં વધુ હશે. ડિસઇન્વેસ્ટમેન્ટની કમાણી થોડી નિરાશ થઈ છે. એકંદરે, બિન-દેવા રસીદો વધારાના ખર્ચ માટે સારી સ્થિતિમાં રહેવાની શક્યતા છે.
કર વસૂલાતમાં વધારો
સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર ચાલુ નાણાકીય વર્ષમાં આવકવેરા અને કોર્પોરેટ ટેક્સ કલેક્શનમાં ઉછાળો જોવા મળી રહ્યો છે. આ કારણે કુલ ડાયરેક્ટ ટેક્સ કલેક્શન બજેટ અંદાજ કરતાં અંદાજે રૂ. 1 લાખ કરોડ વધુ હોઈ શકે છે. સરકારે નાણાકીય વર્ષ 2023-24 માટે પ્રત્યક્ષ કરમાંથી રૂ. 18.23 લાખ કરોડ એકત્ર કરવાનું બજેટ લક્ષ્ય નક્કી કર્યું હતું.
10 જાન્યુઆરી, 2024 સુધી આ આઇટમ હેઠળ ટેક્સ કલેક્શન 14.70 લાખ કરોડ રૂપિયા હતું, જે બજેટ અંદાજના 81 ટકા છે. નાણાકીય વર્ષ પૂરું થવામાં હજુ બે મહિના કરતાં વધુ સમય બાકી છે.
GST મોરચે, કેન્દ્રીય GST આવક 8.1 લાખ કરોડ રૂપિયાના બજેટ અંદાજ કરતાં લગભગ 10,000 કરોડ રૂપિયા વધુ રહેવાની ધારણા છે. જોકે, એક્સાઈઝ ડ્યુટી અને કસ્ટમ્સ ડ્યુટી કલેકશનમાં લગભગ રૂ. 49,000 કરોડની ઘટ થવાની શક્યતા છે.
