શું છે મારબર્ગ વાયરસ ? જેને કોરોના કરતા પણ વધારે ગંભીર માનવામાં આવે છે
આફ્રિકામાં ફેલાયેલા મારબર્ગ વાયરસના કારણે અનેક મૃત્યુ થયા છે. આ વાયરસ ઈબોલા પરિવારનો છે અને 50% મૃત્યુ દર ધરાવે છે. તે ચામાચીડિયાથી માણસમાં ફેલાય છે અને એક વ્યક્તિથી બીજામાં પણ ફેલાઈ શકે છે. લક્ષણોમાં ઉચ્ચ તાવ, માથાનો દુખાવો, અને રક્તસ્ત્રાવનો સમાવેશ થાય છે. નિવારણ માટે ચેપગ્રસ્ત લોકોથી દૂર રહેવું અને સ્વચ્છતાનું ધ્યાન રાખવું જરૂરી છે.
મારબર્ગ વાયરસ આફ્રિકાના કેટલાક દેશોમાં ફેલાયો છે. આ વાયરસને કારણે 15 દર્દીઓના મોત થયા છે. આફ્રિકાની આસપાસના દેશોને પણ એલર્ટ કરી દેવામાં આવ્યા છે. આ વાયરસને કારણે આંખોમાંથી લોહી પણ નીકળી શકે છે. આ કારણોસર મારબર્ગ વાયરસને બ્લીડિંગ આઈ વાયરસ કહેવામાં આવે છે. વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઈઝેશન મુજબ, આ વાયરસ ઈબોલા પરિવારનો છે. પરંતુ આ એકદમ ખતરનાક છે. આનાથી સંક્રમિત થયા પછી, 50 ટકા દર્દીઓના મૃત્યુનું જોખમ રહેલું છે. મારબર્ગ વાયરસ શું છે? તે કેવી રીતે ફેલાય છે? તેના પ્રારંભિક લક્ષણો શું છે? આવો જાણીએ નિષ્ણાતો પાસેથી.
એપિડેમિયોલોજિસ્ટ ડૉ. જુગલ કિશોર સમજાવે છે કે મારબર્ગ વાઇરસ ડિસીઝ (MVD), જે અગાઉ મારબર્ગ ફીવર તરીકે ઓળખાતો હતો, તે માનવોમાં ફેલાતો ગંભીર અને જીવલેણ રોગ છે. આ રોગમાં મૃત્યુ દર 50% છે. એટલે કે, આ વાયરસથી સંક્રમિત થયા પછી, દર 100 દર્દીઓમાંથી 50 મૃત્યુ થઈ શકે છે. કેટલાક દર્દીઓને મારબર્ગ વાયરસને કારણે હેમરેજિક તાવ આવી શકે છે. જો કોઈ વ્યક્તિ આ વાયરસથી સંક્રમિત થાય છે, તો આંતરિક રક્તસ્રાવ થઈ શકે છે, જે મૃત્યુનું કારણ બને છે. મારબર્ગને રોકવા માટે હાલમાં કોઈ રસી અથવા એન્ટિવાયરલ સારવાર નથી, પરંતુ રસીઓ વિકસાવવામાં આવી રહી છે.
મારબર્ગ વાયરસ કેવી રીતે ફેલાય છે?
આ વાયરસ ચેપગ્રસ્ત ચામાચીડિયાથી માણસોમાં ફેલાય છે. તે ચામાચીડિયાના પેશાબ અને લાળના સંપર્ક દ્વારા મનુષ્યોમાં પણ ફેલાય છે. ચિંતાની વાત એ છે કે આ વાયરસ એક વ્યક્તિથી બીજામાં ફેલાય છે. મારબર્ગ વાયરસ ચેપગ્રસ્ત લોકોના લોહી, શરીરના પ્રવાહી અને ચેપગ્રસ્ત દર્દી દ્વારા ઉપયોગમાં લેવાતા પથારી અને કપડાં સાથે સીધા સંપર્ક દ્વારા ફેલાય છે. ચેપગ્રસ્ત દર્દીઓની સારવાર કરતા આરોગ્ય કર્મચારીઓ પણ આ વાયરસથી સંક્રમિત થઈ શકે છે. આ વાયરસ એક વ્યક્તિથી બીજામાં ફેલાઈ શકે છે, તેથી એક જ વિસ્તારમાં બહુવિધ કેસ બનવાનું જોખમ રહેલું છે.
શું ભારતમાં પણ ખતરો છે?
ડૉ. કિશોર કહે છે કે ભારતમાં આ વાયરસના ખતરાથી ગભરાવાની જરૂર નથી, પરંતુ આપણે સતર્ક રહેવું પડશે. આફ્રિકન દેશોમાં જનારા અને ત્યાંથી ભારત આવતા લોકોએ ટેસ્ટ કરાવવો પડશે. જો કોઈને મારબર્ગના લક્ષણો દેખાતા હોય તો આવા લોકોને અલગ રાખવાની જરૂર છે.
મારબર્ગ વાયરસના લક્ષણો શું છે?
- ખુબ તાવ
- માથાનો દુખાવો
- સ્નાયુમાં દુખાવો
- ઉલટી-ઉબકા
- ગળું દુખવું
- ઝાડા
- નાક, આંખો અથવા મોંમાંથી રક્તસ્ત્રાવ
કેવી રીતે રક્ષણ કરવું
- ચેપગ્રસ્ત લોકોના સંપર્કમાં આવવાનું ટાળો
- આફ્રિકન દેશોમાં મુસાફરી કરવાનું ટાળો
- જો ફલૂના લક્ષણો દેખાય, તો ડોકટરોનો સંપર્ક કરો
- સ્વચ્છતાનું ધ્યાન રાખો
