સંસ્કૃત અને જર્મન વચ્ચે શું સમાનતા છે? ટીવી-9 નેટવર્કના ન્યૂઝ ડિરેક્ટર હેમંત શર્માએ News9 ગ્લોબલ સમિટમાં જણાવ્યું
News9 Global Summit Germany : ટીવી-9 નેટવર્કના ન્યૂઝ ડિરેક્ટર હેમંત શર્માએ News9 ગ્લોબલ સમિટમાં સંસ્કૃત અને જર્મન ભાષા પર વાત કરી હતી. થોમસ આલ્વા એડિસને બનાવેલા ગ્રામોફોન પર રેકોર્ડ કરાયેલા મેક્સ મુલરના અવાજનો ઉલ્લેખ કરીને તેમણે સંસ્કૃત અને જર્મન ભાષા વચ્ચેના જોડાણને સમજાવ્યું.
જર્મનીના સ્ટુટગાર્ટ શહેરમાં ટીવી9 નેટવર્કની ન્યૂઝ ગ્લોબલ સમિટ ચાલી રહી છે. ઐતિહાસિક ફૂટબોલ ગ્રાઉન્ડ એમએચપી એરેના ખાતે આયોજિત ત્રણ દિવસીય સમિટના બીજા દિવસે ટીવી-9 નેટવર્કના ન્યૂઝ ડાયરેક્ટર હેમંત શર્માએ ‘ઈન્ડિયા-જર્મનીઃ ધ સંસ્કૃત કનેક્ટ’ વિષય પર પોતાના વિચારો વ્યક્ત કર્યા હતા. તેમણે સમિટમાં તેમના સંબોધન અને મેસેજ માટે પીએમ મોદીનો આભાર માનીને પોતાની વાત ચાલુ રાખી.
તેમણે કહ્યું, સંસ્કૃત અને જર્મન વચ્ચે અદ્ભુત સમાનતા છે. આપણે વિશ્વને પ્રથમ પુસ્તક સ્વરૂપે આપ્યું, જે વેદ હતા. વેદોને ભારતની બહાર વૈશ્વિક સ્તરે લઈ જનાર પ્રથમ વિદ્વાન પ્રોફેસર મેક્સ મુલર નામના જર્મન હતા. તમે બધા સ્વામી વિવેકાનંદને જાણો છો, તેઓ વિશ્વમાં હિન્દુત્વના પ્રથમ બ્રાન્ડ એમ્બેસેડર હતા. મેક્સ મુલરના વૈદિક જ્ઞાનને ઓળખીને સ્વામીજી તેમને મળ્યા.
ઝ ડાયરેક્ટર હેમંત શર્માએ જણાવી આ વાત
ટીવી-9 નેટવર્કના ન્યૂઝ ડાયરેક્ટર હેમંત શર્માએ જણાવ્યું કે, સ્વામીજી એ જર્મન વિદ્વાનથી એટલા પ્રભાવિત થયા કે તેમણે કહ્યું કે આખી દુનિયામાં જો કોઈએ વેદનો સાર સમજ્યો હોય તો તે મેક્સ મુલર છે. તમે સમજી શકો છો કે જર્મન વિદ્વાન માટે આનાથી મોટું સન્માન શું હોઈ શકે. ભારત અને જર્મનીના મૂળ સાંસ્કૃતિક રીતે એટલા ઊંડે જોડાયેલા છે કે જ્યારે પણ આપણે ભારતની બહાર જોઈએ છીએ ત્યારે જર્મની આપણી સૌથી નજીક દેખાય છે. તેથી વૈશ્વિક મંચ પર ન્યૂઝ9નું આગમન જર્મનીથી શરૂ થયું.
સંવાદ માટે આનાથી વધુ અનુકૂળ આંગણું હોઈ શકે નહીં
તેમણે કહ્યું, જર્મની સાથેનો આપણો ઇતિહાસ ગુલામી, ભેદભાવ, હિંસાનો નથી. જર્મની સાથેનો અમારો સંબંધ રાજકીય, સાંસ્કૃતિક, સહકાર અને સાહિત્યિક અને ભાષાકીય મૂળની એકરૂપતાનો છે. તેથી આનાથી વધુ અમારા માટે સંવાદની અનુકૂળ અદાલત હોઈ શકે નહીં. તમે હમણાં જ ગ્રામોફોન પર એક પ્રસ્તુતિ સાંભળી. ગ્રામોફોનની શોધ થોમસ આલ્વા એડિસને 19મી સદીમાં કરી હતી. તેણે એક એવું ઉપકરણ બનાવ્યું જે લોકોના અવાજને રેકોર્ડ કરે છે. તે વિચારી રહ્યો હતો કે આના પર પહેલો અવાજ શું હોવો જોઈએ. તેણે આ અંગે મેક્સ મુલરને પત્ર લખ્યો હતો.
ગ્રામોફોનની ડીશ પર અવાજ કર્યો રેકોર્ડ
તે સમયે તે ઓક્સફર્ડમાં હતા. તેણે કહ્યું કે અમે તમારો અવાજ ગ્રામોફોનની ડીશ પર રેકોર્ડ કરવા માંગીએ છીએ. આના પર તેણે તેને બોલાવ્યા. તેને સ્ટેજ પર રેકોર્ડ કરવામાં આવ્યો છે. આના થોડા સમય પછી તેનો અવાજ દર્શકોને સંભળાયો. મેક્સ મુલરનો અવાજ સાંભળીને લોકો રોમાંચિત થઈ ગયા હતા. રેકોર્ડેડ અવાજ પહેલીવાર સંભળાતો હતો. ઉત્તેજના એટલી બધી હતી કે મેક્સ મુલરની વાત લોકો સમજી શક્યા નહીં.
જર્મની-ભારત સંબંધોના મૂળ જોડાયેલા છે
ઋગ્વેદનો પહેલો શ્લોક જે મેક્સ મુલરે ગાયો હતો તે હતો ‘અગ્નિમિલે પુરોહિતમ યજ્ઞસ્ય દેવમૃતવિજમ્…’. ગ્રામોફોન પર રેકોર્ડ થયેલી આ પ્રથમ સંસ્કૃત કવિતા હતી. જ્યારે પ્રોફેસર મેક્સ મુલરને પૂછવામાં આવ્યું કે તેણે તેને શા માટે પસંદ કર્યું તો તેણે કહ્યું કે વેદ માનવજાતનો સૌથી જૂનો ગ્રંથ છે. આ છે જર્મની અને ભારત વચ્ચેના ગાઢ સંબંધો.
ટીવી-9 નેટવર્કના ન્યૂઝ ડિરેક્ટરે વધુમાં કહ્યું કે, જર્મની અને ભારત વચ્ચેના સંબંધોના મૂળ એકબીજા સાથે જોડાયેલા છે. તેનું જોડાણ કેવું છે? વૈદિક કાળની ભાષા સંસ્કૃત છે. તમે તેના શબ્દો જર્મનમાં જોઈ શકો છો. તેમની શબ્દ યોજના સંસ્કૃત જેવી જ છે. બંને ભાષાઓની ફોનેટિક્સ એક જેવી જ છે. કદાચ આ જ કારણ છે કે આજે જર્મનીની 14 થી વધુ યુનિવર્સિટીઓમાં સંસ્કૃત વિભાગો છે અને સંશોધનો થઈ રહ્યા છે.
સંસ્કૃત એ આપણું અસ્તિત્વ, ઓળખ અને ઇતિહાસ છે
તેમણે કહ્યું કે, ભારતીય ફિલસૂફી બહુવચનવાદી છે. ગંગા અનેક પ્રવાહોથી બને છે. હિંદુ ધર્મ પણ અનેક પ્રવાહોનો સંગમ છે. જે સતત વહેતી રહે છે. સંસ્કૃત એ આપણું અસ્તિત્વ છે, ઓળખ છે અને ઇતિહાસ પણ છે. જ્યારે હું ભારત પછી પશ્ચિમ તરફ જોઉં છું, ત્યારે માત્ર જર્મની જ સંસ્કૃત ભાષા પ્રત્યે ખૂબ જ ગંભીર છે, જે તેને સમજવામાં અને તેને વિસ્તૃત કરવામાં સતત વ્યસ્ત છે. આજે પણ બર્લિનની શેરીઓમાં સંસ્કૃત-જર્મન શબ્દકોશો સરળતાથી મળી શકે છે.
