ઉત્પાદન કરતાં ખાદ્યતેલોની સ્થાનિક માગ ઝડપથી વધી રહી છે, જાણો માગ-પુરવઠામાં કેટલો તફાવત છે ?
Edible Oils Demand:ખાદ્ય અને જાહેર વિતરણ મંત્રાલયના જણાવ્યા અનુસાર, ખાદ્ય તેલની માંગ અને પુરવઠા વચ્ચેનો તફાવત લગભગ 56 ટકા છે. એટલે કે આ બાબતમાં આપણી નિર્ભરતા અન્ય દેશો પર છે.
સરકાર અને કૃષિ વૈજ્ઞાનિકોના તમામ પ્રયાસો છતાં ખાદ્યતેલો (Edible Oils)ના ઉત્પાદનમાં આત્મનિર્ભર બનવાનું સ્વપ્ન હજુ દૂર હોય તેમ લાગી રહ્યું છે. કારણ કે ઉત્પાદન કરતાં આપણી સ્થાનિક માગ ઝડપથી વધી રહી છે. ખાદ્ય અને જાહેર વિતરણ રાજ્ય મંત્રી સાધ્વી નિરંજન જ્યોતિ કહે છે કે ખાદ્ય તેલનું સ્થાનિક ઉત્પાદન સ્થાનિક માગને પહોંચી વળવામાં અસમર્થ છે. ખાદ્યતેલોની સ્થાનિક વપરાશની માગ લગભગ 250 લાખ ટન છે, જ્યારે ઉત્પાદન માત્ર 111.6 લાખ ટન છે. આ ગેપ ભરવા માટે આયાતનો ઉપયોગ કરવામાં આવી રહ્યો છે.
ખાદ્યતેલોની માગ અને પુરવઠા વચ્ચેનો તફાવત લગભગ 56 ટકા છે. એટલે કે આ બાબતમાં આપણી નિર્ભરતા અન્ય દેશો પર છે. સરકારે કહ્યું છે કે તેથી ખાદ્યતેલોના આંતરરાષ્ટ્રીય ભાવમાં વધારો દેશમાં ખાદ્યતેલોની સ્થાનિક કિંમતોને અસર કરે છે. છેલ્લા કેટલાક સમયથી ખાદ્યતેલોના ભાવમાં ભારે વધારો થયો છે.
ખાદ્યતેલોના ભાવ કેમ વધ્યા
વસ્તીમાં વધારો અને લોકોના જીવનધોરણમાં સુધારાને કારણે ખાદ્યતેલોની સ્થાનિક માગ ઉત્પાદન કરતાં વધુ ઝડપથી વધી રહી છે. તેથી સ્થાનિક ઉત્પાદન માગને પહોંચી વળવા માટે અપૂરતું છે. વર્ષ 2020-21 દરમિયાન ખાદ્યતેલોના આંતરરાષ્ટ્રીય ભાવમાં થયેલા વધારાને કારણે ખાદ્યતેલોની આયાત ખર્ચમાં વધારો થયો છે, જેના કારણે તેની કિંમતોમાં પણ વધારો થયો છે.
આયાત કેટલી છે
ભારત એક કૃષિપ્રધાન દેશ છે, પરંતુ તેલીબિયાં પાકોના ખૂબ ઓછા ઉત્પાદનને કારણે અહીં વાર્ષિક આશરે 70,000 કરોડ રૂપિયાના ખાદ્ય તેલની આયાત કરવામાં આવે છે. સરકારે તેને ઘટાડવાનો પ્રયાસ શરૂ કર્યો છે. આ વર્ષે 20 ફેબ્રુઆરીએ યોજાયેલી નીતિ આયોગની બેઠકમાં પીએમ નરેન્દ્ર મોદી(PM Narendra Modi)એ રાષ્ટ્રીય તેલીબિયાં મિશન (National Oil Seed Mission) વિશે વાત કરી હતી. જેના પર પાંચ વર્ષમાં લગભગ 19,000 કરોડ રૂપિયાનો ખર્ચ થશે.
આ ઉપરાંત ખાદ્યતેલોનું સ્થાનિક ઉત્પાદન વધારીને અન્ય દેશો પર તેની નિર્ભરતા ઘટાડવા માટે 11,040 કરોડ રૂપિયાના ખર્ચ સાથે ‘નેશનલ મિશન ઓન એડિબલ ઓઇલ્સ-ઓઇલ પામ’ (National Mission on Edible Oils-Oil Palm)ની પણ જાહેરાત કરવામાં આવી છે.
હાલમાં દેશમાં 3.5 લાખ હેક્ટર વિસ્તારમાં ખજૂરની ખેતી થઈ રહી છે, જેને વધારીને 10 લાખ હેક્ટર કરવાની યોજના છે. જોવાનું એ રહે છે કે આ બંને મિશન કેટલા સમય સુધી ભારતને ખાદ્ય તેલના મામલે આત્મનિર્ભર બનાવવામાં સફળ રહેશે.
આ પણ વાંચો: Technology: ભારતમાં ખુલી એશિયાની સૌથી મોટી ફેસબુકની ઓફિસ, જાણો ક્યા શહેરમાં
