બજેટ 2025માં સરકાર એક નવું આવકવેરા બિલ રજૂ કરવાની તૈયારી કરી રહી છે. આનો અર્થ એ થયો કે આવકવેરા સંબંધિત દેશનો 64 વર્ષ જૂનો કાયદો બદલાઈ શકે છે. આ નવા બિલનો ઉદ્દેશ્ય હાલના આવકવેરા કાયદાને સરળ બનાવવાનો, તેને સમજી શકાય તેવો બનાવવાનો છે. નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણે જુલાઈના બજેટમાં છ દાયકા જૂના આવકવેરા કાયદા, 1961ની છ મહિનાની અંદર વ્યાપક સમીક્ષાની જાહેરાત કરી હતી.
સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર, નવો આવકવેરા કાયદો સંસદના બજેટ સત્રમાં રજૂ કરવામાં આવી શકે છે. આ એક નવો કાયદો હશે, હાલના કાયદામાં સુધારો નહીં. હાલમાં કાયદા મંત્રાલય દ્વારા કાયદાના મુસદ્દા પર વિચારણા કરવામાં આવી રહી છે અને તેને બજેટ સત્રના બીજા ભાગમાં સંસદમાં રજૂ કરવામાં આવી શકે છે. બજેટ સત્ર 31 જાન્યુઆરીથી 4 એપ્રિલ સુધી ચાલશે. પ્રથમ ભાગ (31 જાન્યુઆરી-13ફેબ્રુઆરી) રાષ્ટ્રપતિ દ્રૌપદી મુર્મુના લોકસભા અને રાજ્યસભાના સંયુક્ત સત્રને સંબોધનથી શરૂ થશે, ત્યારબાદ 2024-25 માટે આર્થિક સર્વેક્ષણની રજૂઆત થશે. નાણાકીય વર્ષ 2025-26 માટેનું કેન્દ્રીય બજેટ 1 ફેબ્રુઆરીના રોજ રજૂ કરવામાં આવશે. સંસદ 10 માર્ચે ફરી શરૂ થશે અને 4 એપ્રિલ સુધી ચાલશે.
આવકવેરા કાયદા, 1961ની વ્યાપક સમીક્ષા માટે સીતારમણ દ્વારા બજેટમાં જાહેરાત બાદ CBDT એ સમીક્ષાની દેખરેખ રાખવા અને કાયદાને સંક્ષિપ્ત, સ્પષ્ટ અને સમજવામાં સરળ બનાવવા માટે એક આંતરિક સમિતિની રચના કરી હતી. આનાથી વિવાદો, મુકદ્દમા ઘટશે અને કરદાતાઓને વધુ કર નિશ્ચિતતા મળશે. આ ઉપરાંત, કાયદાના વિવિધ પાસાઓની સમીક્ષા કરવા માટે 22 ખાસ પેટા સમિતિઓની રચના કરવામાં આવી છે. આવકવેરા વિભાગને કાયદાની સમીક્ષા માટે 6,500 સૂચનો મળ્યા છે.
સૂત્રોએ જણાવ્યું હતું કે જોગવાઈઓ અને પ્રકરણોમાં નોંધપાત્ર ઘટાડો થશે અને અપ્રચલિત જોગવાઈઓ દૂર કરવામાં આવશે. આવકવેરા અધિનિયમ, 1961માં હાલમાં લગભગ 298 કલમો અને 23 પ્રકરણો છે, જે વ્યક્તિગત આવકવેરા, કોર્પોરેટ ટેક્સ, સિક્યોરિટીઝ ટ્રાન્ઝેક્શન ટેક્સ, ભેટ અને મિલકત કર ઉપરાંત પ્રત્યક્ષ કર સાથે વ્યવહાર કરે છે. સૂત્રએ જણાવ્યું હતું કે કરની રકમ લગભગ 60 ટકા ઘટાડવાનો પ્રયાસ કરવામાં આવી રહ્યો છે.
જુલાઈ 2024 ના તેમના બજેટ ભાષણમાં સીતારમણે કહ્યું હતું કે સમીક્ષાનો ઉદ્દેશ્ય કાયદાને સંક્ષિપ્ત, સ્પષ્ટ, વાંચવામાં અને સમજવામાં સરળ બનાવવાનો છે. તેમણે કહ્યું હતું કે આનાથી વિવાદો અને મુકદ્દમા ઘટશે, જેનાથી કરદાતાઓને કર નિશ્ચિતતા મળશે. આનાથી મુકદ્દમામાં ફસાયેલી માંગ પણ ઓછી થશે. તેને છ મહિનામાં પૂર્ણ કરવાનો પ્રસ્તાવ છે.