ફિચર ફોન પર UPI કેવી રીતે કામ કરશે, RBI ગવર્નરે આપ્યો જવાબ, જાણો તેની સાથે જોડાયેલી તમામ બાબતો
ભારતીય રિઝર્વ બેંકે ફીચર ફોનમાં UPI આધારિત ડિજિટલ વ્યવહારોની સુવિધા આપવાનો પ્રસ્તાવ મૂક્યો છે. આપણા દેશમાં લગભગ 44 કરોડ ફીચર ફોન યુઝર્સ છે.
રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયાએ ડિજિટલ ટ્રાન્ઝેક્શનનો વ્યાપ વિસ્તારવા માટે ફીચર ફોન યુઝર્સ માટે UPI (Unified Payment Interface) આધારિત ટ્રાન્ઝેક્શન પ્રોડક્ટ રજૂ કરવાનો પ્રસ્તાવ મુક્યો છે. ઉપરાંત, સેન્ટ્રલ બેંકે રિટેલ ડાયરેક્ટ સ્કીમ અને IPO (Initial Public Issue) એપ્લિકેશન્સ માટે ટ્રાન્ઝેક્શન મર્યાદા 2 લાખ રૂપિયાથી વધારીને 5 લાખ રૂપિયા કરીને રિટેલ રોકાણકારો દ્વારા UPIના ઉપયોગને પ્રોત્સાહિત કરવાનો પ્રસ્તાવ મુક્યો છે.
આરબીઆઈએ કહ્યું કે ટેલિકોમ રેગ્યુલેટર ટ્રાઈના ઓક્ટોબર ડેટા અનુસાર ભારતમાં મોબાઈલ ફોન યુઝર્સની સંખ્યા લગભગ 118 કરોડ છે. આમાં 74 કરોડ સ્માર્ટફોન છે જ્યારે બાકીના ફીચર ફોન છે. ફીચર ફોન વપરાશકર્તાઓને ડિજિટલ ટ્રાન્ઝેક્શન ઉત્પાદનોની મર્યાદિત ઍક્સેસ હોય છે. જો કે, ફીચર ફોનમાં NUUP (નેશનલ યુનિફાઇડ યુએસએસડી પ્લેટફોર્મ) છે. આ મૂળભૂત વ્યવહાર સેવાનો લાભ લેવાનો વિકલ્પ છે. આરબીઆઈએ જણાવ્યું હતું કે નાણાકીય ઉત્પાદનોની પહોંચ વધારવા માટે ફીચર ફોન વપરાશકર્તાઓને ડિજિટલ ટ્રાન્ઝેક્શનની મુખ્ય ધારામાં લાવવું મહત્વપૂર્ણ છે.
ફીચર ફોનમાં ડિજિટલ ટ્રાન્ઝેક્શનની સુવિધા આપી શકાય છે
સેન્ટ્રલ બેંકના ગવર્નર શક્તિકાંત દાસે જણાવ્યું હતું કે નિયમનકારી ‘સેન્ડબોક્સ’ (મર્યાદિત અવકાશમાં નવા ઉત્પાદનો અને સેવાઓનું સીધું પરીક્ષણ)ના પ્રથમ જૂથમાં, કેટલાક સંશોધકોએ ‘રિટેલ ટ્રાન્ઝેક્શન્સ’ થીમ હેઠળ ફીચર ફોન ટ્રાન્ઝેક્શન્સ માટે સફળતાપૂર્વક તેમના ઉકેલો પ્રદર્શિત કર્યા. તેમણે કહ્યું કે આ ઉત્પાદનો અને કેટલાક અન્ય પૂરક ઉકેલો સાથે ફીચર ફોનમાં ડિજિટલ ટ્રાન્ઝેક્શનની સુવિધા પૂરી પાડી શકાય છે. આથી, ડિજિટલ ટ્રાન્ઝેક્શનનો વ્યાપ વિસ્તારવા માટે ફીચર ફોન વપરાશકર્તાઓ માટે UPI આધારિત ટ્રાન્ઝેક્શન પ્રોડક્ટ રજૂ કરવાનો પ્રસ્તાવ છે. આ અંગેની વિગતવાર વિગતો ટૂંક સમયમાં જાહેર કરવામાં આવશે.
IPOમાં 5 લાખ સુધીનું રોકાણ કરી શકાય છે
વધુમાં, રિટેલ રોકાણકારો દ્વારા UPIના ઉપયોગને પ્રોત્સાહિત કરવા માટે, રિટેલ ડાયરેક્ટ સ્કીમ અને IPO એપ્લિકેશન્સ માટે ટ્રાન્ઝેક્શન મર્યાદા 2 લાખ રૂપિયાથી વધારીને 5 લાખ રૂપિયા કરવાની દરખાસ્ત છે. આરબીઆઈએ જણાવ્યું હતું કે પ્રારંભિક પબ્લિક ઓફરિંગ (આઈપીઓ) માટે UPI લોકપ્રિય ટ્રાન્ઝેક્શન વિકલ્પ બની ગયું છે. અહેવાલ છે કે બે થી પાંચ લાખ રૂપિયાની IPO અરજીઓનો હિસ્સો કુલ અરજીઓમાં લગભગ 10 ટકા છે.
ઓક્ટોબરમાં દૈનિક 14 કરોડ ટ્રાન્ઝેક્શન
તેમણે જણાવ્યું હતું કે UPI એ ટ્રાન્ઝેક્શન વોલ્યુમ (ઓક્ટોબર 2021 માં દરરોજ 14 કરોડ વ્યવહારો) દ્વારા દેશની સૌથી મોટી રિટેલ ટ્રાન્ઝેક્શન સિસ્ટમ છે. UPI ના પ્રારંભિક ઉદ્દેશ્યો પૈકી એક ઓછા મૂલ્યના વ્યવહારોમાં રોકડને બદલે આનો ઉપયોગ કરવાનો હતો.
50 ટકા વ્યવહારો 200 રૂપિયાથી ઓછી કિંમતના
દાસે જણાવ્યું હતું કે ડેટાનું વિશ્લેષણ દર્શાવે છે કે UPI દ્વારા 50 ટકા વ્યવહારો રૂપિયા 200થી ઓછા છે. જો કે, આ ઓછા મૂલ્યના વ્યવહારો છે, નોંધપાત્ર સિસ્ટમ ક્ષમતા અને સંસાધનોનો ઉપયોગ કરે છે. કેટલીકવાર ‘કનેક્ટિવિટી’ સંબંધિત સમસ્યાઓના કારણે વ્યવહારો નિષ્ફળ જવાને કારણે ગ્રાહકોને અસુવિધા થાય છે. તેમણે કહ્યું કે તેથી યુપીઆઈ એપને ‘ઓન-ડિવાઈસ’ વોલેટ્સ દ્વારા નાના મૂલ્યના વ્યવહારોને સક્ષમ કરીને સરળ પ્રક્રિયા બનાવવાનો પ્રસ્તાવ છે, જે યુઝર માટે ટ્રાન્ઝેક્શન અનુભવમાં કોઈ ફેરફાર કર્યા વિના બેંકોના સિસ્ટમ સંસાધનોનું સંરક્ષણ કરશે.
આ પણ વાંચો : Omicron Updates: ઓમિક્રોન સંક્રમણમાં 45 ટકાનો વધારો, વિશ્વમાં વધતાં જતાં કેસથી મહારાષ્ટ્રના મુખ્ય પ્રધાન ચિંતિત
