તુવેરના પાકમાં જીવાતના ઉપદ્રવને આ રીતે ઘટાડો, નિષ્ણાંતોએ આપી ખેડૂતોને આ મહત્વની સલાહ
આબોહવા પરિવર્તનને કારણે જીવાતો અને લીગ્યુમથી સંક્રમિત લાર્વા જેવા રોગોમાં વધારો થયો છે. ખરીફમાં આ છેલ્લો પાક છે અને ખેડૂતો તેમાં વધુ ઉત્પાદનની અપેક્ષા રાખી રહ્યા છે. જો કે આ માટે જંતુ વ્યવસ્થાપન એકમાત્ર વિકલ્પ છે અને ખેડૂતોએ તેનો અમલ કરવાની જરૂર છે.
ખરીફ પાકની કાપણી અંતિમ તબક્કામાં છે. જેથી હવે ખેતરોમાં માત્ર તુવેર (Pigeon pea)નો પાક ઉભો છે. પરંતુ આ પાકમાં પણ હવે જીવાતોનો ઉપદ્રવ થયો છે. આ વર્ષે તમામ ખરીફ પાકોને ભારે નુકસાન થયું છે. તેથી હવે ખેડૂતો(Farmers)એ તુવેરને જીવાતોથી બચાવવા માટે યોગ્ય પગલા ભરવાની જરૂર છે.
એવું કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે જો તુવેરમાં આવી રહેલા જંતુઓ અને રોગો માટે યોગ્ય આયોજન કરવામાં ન આવે તો ઉત્પાદનમાં 70% સુધીનો ઘટાડો થઈ શકે છે. લણણી ડિસેમ્બરના છેલ્લા અઠવાડિયાથી જાન્યુઆરીના પ્રથમ સપ્તાહ સુધી થાય છે.
આબોહવા પરિવર્તનને કારણે જીવાતો અને લીગ્યુમથી સંક્રમિત લાર્વા જેવા રોગોમાં વધારો થયો છે. ખરીફમાં આ છેલ્લો પાક છે અને ખેડૂતો તેમાં વધુ ઉત્પાદનની અપેક્ષા રાખી રહ્યા છે. જો કે આ માટે જંતુ વ્યવસ્થાપન એકમાત્ર વિકલ્પ છે અને ખેડૂતોએ તેનો અમલ કરવાની જરૂર છે. કૃષિ વિભાગે એક સિસ્ટમ તૈયાર કરી છે, જે મુજબ જો પગલાં લેવામાં આવે તો ઉત્પાદન વધી શકે છે.
ગુજરાતમાં તુવેરના પાકનું વાવેતર મુખ્યત્વે વડોદરા, ભરૂચ, પંચમહાલ, ગોધરા, ખેડા અને સુરત જિલ્લામાં થાય છે. તુવેરને ચોમાસાના વરસાદ અને ત્યારબાદ જમીનમાં સંગ્રહાયેલ ભેજનો ઉપયોગ કરીને બિનપિયત પાક તરીકે પણ લેવામાં આવે છે. આથી તે અર્ધસૂકા વિસ્તારો માટેનો મહત્વનો પાક છે.
તુવેરના સૂકા દાણામાં 22.3% જેટલું પ્રોટીન હોય છે. તુવેર એ શાકાહારી લોકો માટે જરૂરી પ્રોટીનનો અગત્યનો સ્ત્રોત છે. તુવેરનું વાવેતર મોટે ભાગે મિશ્રપાક/આંતરપાક તરીકે કરવામાં આવે છે. આ ઉપરાંત તુવેરના મૂળ ખુબ જ ઉંડા અને મૂળ ઉપર આવેલી ગાંઠોમાં રહેલા સૂક્ષ્મજીવાણુ હવામાંના નાઈટ્રોજનનું જમીનમાં સ્થિરીકરણ કરે છે, જેથી જમીનની ફળદ્રુપતા વધે છે.
સંકલિત જંતુ વ્યવસ્થાપન અપનાવવું જોઈએ
કૃષિ નિષ્ણાંતો અનુસાર ખેડૂતોએ રાસાયણિક જંતુનાશકોનો સીધો છંટકાવ કર્યા વિના સંકલિત જંતુ વ્યવસ્થાપન અપનાવવું જોઈએ. તેમાં ક્રાયસોપા, પ્રિડેટરી સ્પાઈડર, ધલકીડા જેવા મૈત્રીપૂર્ણ જંતુઓ સારી સંખ્યામાં છે જે જંતુઓના શિકારી છે. આ જીવાતો કુદરતી રીતે જંતુઓના પાકને નુકસાન કરતી જીવાતોનું નિયંત્રણ કરે છે. તેથી આ પદ્ધતિ ઓછી ખર્ચાળ છે અને ખેડૂતોએ તેનો લાભ લેવો જરૂરી છે.
શું સલાહ આપવામાં આવી છે
કૃષિ યુનિવર્સિટી દ્વારા ખેડૂતોને સલાહ આપવામાં આવી છે કે ચેપગ્રસ્ત પાંદડા એકત્ર કરી લાર્વા (કિટકની પુખ્ત અવસ્થા છે) સાથે તેનો નાશ કરવો. ઉપરાંત, સમયાંતરે નીંદણ દૂર કરવું. જ્યારે તુવેરનો પાક ફૂલોની અવસ્થામાં હોય ત્યારે એક એકર પાકમાં 2 ફેરોમેન ટ્રેપ એક ફૂટની ઉંચાઈએ રાખવા જોઈએ.
1. પક્ષીઓ ખેતરમાં નુકસાન ન કરી શકે તે માટે 50થી 60 સ્થળોએ પ્રતિ હેક્ટર એકથી બે ફૂટની ઉંચાઈએ બર્ડ સ્ટોપ રાખવા જોઈએ. આનાથી પક્ષીઓ લાર્વાને (Larva)ખોરાકમાં લઈ શકશે.
2. ફૂલ આવવાની શરૂઆત થતાં જ 5% લીમડાનો અર્ક અથવા એઝાડિરાક્ટીન 300 પીપીએમ @ 50 મિલી પ્રતિ 10 લિટર પાણીનો છંટકાવ કરો.
3. બીજો છંટકાવ સાંજે જ્યારે લેગ્યુમ લાર્વા પ્રથમ તબક્કામાં હોય ત્યારે કરવો જોઈએ.
આ પણ વાંચો: Medicinal Plant Farming: આ ઔષધીય પાકોની હંમેશા માગ રહે છે, સરકાર પણ ખેડૂતોને કરી રહી છે પ્રોત્સાહિત
