IPO વેલ્યુએશનને લઈ SEBI અપનાવી શકે છે કડક વલણ, તાજેતરના ફ્લોપ IPO થી સબક લઈ કડક બનાવાશે નિયમ
સેબી હવે આ IPO મૂલ્યાંકનને લગતા નવા નિયમો પર વિચાર કરી રહી છે. એવું માનવામાં આવે છે કે ટેક સ્ટાર્ટઅપ્સે હવે મૂલ્યાંકન માટે આંતરિક બિઝનેસ મેટ્રિક્સના ઉપયોગની વિગતો આપવી પડશે.
Paytm એ તેની ઈશ્યુ કિંમતના 68 ટકા તૂટ્યો છે એટલે કે જો કોઈએ તે સમયે Paytm IPOમાં 1 લાખ રૂપિયાનું રોકાણ કર્યું હોય તો હાલમાં તેની પાસે માત્ર 32,000 રૂપિયા બચ્યા છે. ઝોમેટો(Zomato), પોલિસીબજાર(Policybazaar) અને નાયકા(Nykaa) પણ તેમના 52 સપ્તાહના નીચલા સ્તરની નજીક છે. ટેક સ્ટાર્ટઅપ્સનો ઘટાડો બજાર કરતાં મોટો અને તીવ્ર છે. ટેક સ્ટાર્ટઅપ્સના આ ઘટાડાથી રોકાણકારોએ કંઈક શીખ્યું હોય કે ન શીખ્યું હોય પરંતુ તમામ ટીકાઓ બાદ શેરબજારની નિયમનકાર સેબીએ મહત્વનો નિર્ણય લીધો છે તેથી જ સેબી હવે આ IPO મૂલ્યાંકનને લગતા નવા નિયમો પર વિચાર કરી રહી છે. એવું માનવામાં આવે છે કે ટેક સ્ટાર્ટઅપ્સે હવે મૂલ્યાંકન માટે આંતરિક બિઝનેસ મેટ્રિક્સના ઉપયોગની વિગતો આપવી પડશે.
Paytm ના ફ્લોપ લિસ્ટિંગ બાદ સેબીની ટીકા વધી હતી
કેટલી મોબાઈલ એપ્લીકેશનો ડાઉનલોડ થઈ છે? કેટલા એક્ટિવ યુઝર્સ છે? તેઓ એપ્લીકેશન પર કેટલો સમય વિતાવી રહ્યા છે? તેની વિગતો વેલ્યુએશન સાથે જોડાયેલ હોવી જોઈએ. આનું કારણ એ છે કે સેબીનું માનવું છે કે જો અન્ય કંપનીઓની જેમ ખોટ કરી રહેલા સ્ટાર્ટઅપ્સ પણ નાણાકીય જાહેરાતો પ્રદાન કરે છે તો પણ રોકાણકારો કંપનીની સાચી સ્થિતિ જાણતા નથી. પેટીએમના ફ્લોપ લિસ્ટિંગ બાદ સેબીની ઢીલી તપાસ પર ટીકા વધી છે.
IPO વેલ્યુએશનમાં સેબીની તપાસ અંગે પ્રશ્નો ઉઠાવવામાં આવ્યા હતા. બજારના નિષ્ણાતો માને છે કે ખોટ કરી રહેલા સ્ટાર્ટઅપ્સ મોંઘા વેલ્યુએશન પર IPOની કિંમત નક્કી કરે છે. ફેબ્રુઆરીમાં સેબીએ આ અંગે ચિંતા વ્યક્ત કરી હતી અને વધુ કડક જાહેરાત નિયમોનો પ્રસ્તાવ મૂક્યો હતો. 5 માર્ચ સુધી તમામ હિતધારકો પાસેથી અભિપ્રાય માંગવામાં આવ્યા હતા.
નિયમો નક્કી થાય તે પહેલા જ સેબીએ નિયમોનો અમલ શરૂ કરી દીધો
નિયમો હજુ સુધી લાગુ કરવામાં આવ્યા નથી પરંતુ સેબીએ પહેલાથી જ નિયમોનો અમલ શરૂ કરી દીધો છે. સ્ટાર્ટઅપ્સ કે જેમણે IPO માટે તેમના પ્રોસ્પેક્ટસ સેબીને સબમિટ કર્યા છે તેઓએ હવે વધુ માહિતી શેર કરવી પડશે. સેબીએ આ સ્ટાર્ટઅપ્સને નોન-ફાઇનાન્સિયલ મેટ્રિક્સનું ઓડિટ કરવા કહ્યું છે. ઇન્વેસ્ટમેન્ટ બેન્કર્સને પણ વિગતવાર સમજાવવા માટે કહેવામાં આવ્યું છે કે આ માહિતીનો મૂલ્યાંકનમાં કેવી રીતે ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો છે.
આ સમાચારે કંપનીઓ અને ઇન્વેસ્ટમેન્ટ બેન્કર્સમાં હલચલ મચાવી દીધી છે. આઈપીઓ પર આગામી સ્ટાર્ટ-અપ્સની અસર અને લિસ્ટિંગમાં વિલંબ વધુ છે. સ્ટાર્ટઅપ્સનું કહેવું છે કે સેબીનું પગલું અનિશ્ચિતતા ફેલાવી રહ્યું છે અને પાલન ખર્ચમાં વધારો કરી રહ્યું છે. પ્રોફિટ માર્ટ સિક્યોરિટીઝના રિસર્ચ હેડ અવિનાશ ગોરક્ષકર કહે છે કે “સેબી કંપનીના IPOના મૂલ્યાંકન પર કોઈ મર્યાદા નક્કી કરતી નથી. કંપનીઓના નફા અને નુકસાનને સંતુલિત કરવા માટે દરેક પ્રયાસ કરવામાં આવે છે.”
આગામી દિવસોમાં સ્ટાર્ટઅપ લિસ્ટિંગ માટે નિયમો કડક બનશે
બજાર અને રોકાણકારો માટે સારું છે. IPOની તૈયારી કરી રહેલા એક સ્ટાર્ટ અપના અધિકારીએ જણાવ્યું કે કંપની ચિંતિત છે. આનાથી સ્ટાર્ટ-અપ્સની આગામી પેઢી વિદેશમાં એવી કંપનીની નોંધણી કરવાનું વિચારી શકશે જ્યાં લિસ્ટિંગ સરળ છે. હોંગકોંગ જેવા બજારોમાં નિયમનકારો કંપનીઓની વ્યવસાય પદ્ધતિઓ અને નાણાકીય બાબતોને લગતા કડક નિયમોનું પાલન કરે છે.
જોકે કોઈ નિયમનકાર વેલ્યુએશન મેટ્રિક્સની આટલી નજીકથી તપાસ કરતું નથી. તેથી આગામી દિવસોમાં સ્ટાર્ટઅપ્સ લિસ્ટિંગની રાહ લાંબી થઈ શકે છે પરંતુ આશા રાખી શકાય કે લિસ્ટિંગ મોડું થશે પણ સાચું હશે.
