Explained: વૈશ્વિક બજારમાં ભારત બની રહ્યુ છે પાવરફુલ, સ્વદેશી વસ્તુઓનો દૂનિયામાં વાગી રહ્યો છે ડંકો
દૈનિક વપરાશની ચીજવસ્તુઓથી લઈને હાઇ-ટેક ગેજેટ્સ અને પર્યાવરણને અનુકૂળ વાહનો સુધી, ભારત હવે ફક્ત ગ્રાહક નથી પરંતુ વિશ્વનો સર્જક અને સપ્લાયર છે.
ભારત વૈશ્વિક આર્થિક પાવરહાઉસ તરીકે ઉભરી રહ્યું છે, અને નિકાસ ક્ષેત્રે નોંધપાત્ર સિદ્ધિઓ દ્વારા તેની સેઇલ્સને પ્રોત્સાહન મળે છે. છેલ્લા એક દાયકામાં, દેશ આયાત પર ભારે નિર્ભર રહેવાથી વિકસિત થયો છે અને વિવિધ ક્ષેત્રોમાં નિકાસમાં વૈશ્વિક નેતા તરીકે ઉભરી આવ્યો છે. નોંધપાત્ર પરિવર્તન, વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીની આગેવાનીવાળી સરકારની નીતિઓનું સીધું પરિણામ છે, જે વૈશ્વિક માંગને પહોંચી વળવા માટે અદ્યતન ટેકનોલોજી, નવીન પદ્ધતિઓ અને સ્પર્ધાત્મક ઉત્પાદનનો લાભ લેવાની ભારતની ક્ષમતામાં પ્રતિબિંબિત થાય છે.
એક સમયે પશ્ચિમી બજારોનો પર્યાય ગણાતા ઉત્પાદનો, જેમ કે સ્માર્ટફોન, ઇલેક્ટ્રિક કાર, ફ્રેન્ચ ફ્રાઈસ અથવા પ્રીમિયમ કોફી, હવે ગર્વથી ભારતમાં બનાવવામાં આવે છે અને વિશ્વભરમાં નિકાસ કરવામાં આવે છે. દૈનિક વપરાશની વસ્તુઓથી લઈને હાઇ-ટેક ગેજેટ્સ અને ઇકો-ફ્રેન્ડલી વાહનો સુધી, ભારત હવે ફક્ત ગ્રાહક નથી પરંતુ વિશ્વનો સર્જક અને સપ્લાયર છે.
‘Make in India’ iPhone Story
મોદી સરકારની સ્માર્ટફોન પ્રોડક્શન-લિંક્ડ ઇન્સેન્ટિવ (PLI) યોજના દ્વારા સક્ષમ, એપલ જેવી મોટી અમેરિકન કંપની માત્ર ભારતમાં ઉત્પાદન જ નથી કરી રહી પરંતુ અન્ય દેશોમાં પણ તેના ઉત્પાદનોની નિકાસ કરી રહી છે. 2024 માં, એપલે ભારતમાંથી 1 લાખ કરોડ રૂપિયાથી વધુના આઇફોનની નિકાસ કરી, જે એક રેકોર્ડબ્રેક સિદ્ધિ છે.
ભારતની આઇફોન નિકાસનું મૂલ્ય માત્ર એક વર્ષમાં 42 ટકા વધ્યું, જે 2023 માં $9 બિલિયનથી વધીને 2024 માં $12.8 બિલિયન થયું. આઇફોનનું સ્થાનિક ઉત્પાદન પણ લગભગ 46 ટકા વધ્યું, અને ઉત્પાદન (મૂલ્યવર્ધન) માં સ્થાનિક યોગદાન 15-20 ટકા વધ્યું.
ભારતની પ્રથમ EV નિકાસ
2021 માં ભારતીય બજારમાં પ્રવેશ કરનાર ફ્રેન્ચ કાર ઉત્પાદક સિટ્રોએન હવે ‘મેડ ઇન ઇન્ડિયા’ ઇલેક્ટ્રિક વાહન (EV) ને આંતરરાષ્ટ્રીય બજારોમાં નિકાસ કરી રહી છે. કંપનીએ ભારતમાં નોંધપાત્ર રોકાણો કર્યા છે, જેમાં તમિલનાડુમાં પ્લાન્ટ બનાવવાનો પણ સમાવેશ થાય છે. એપ્રિલ 2024 માં, કંપનીએ કામરાજર બંદરથી ઇન્ડોનેશિયામાં ‘સિટ્રોએન e-C3’ EVs ની પ્રથમ બેચ નિકાસ કરી, જે વિશ્વ માટે ઉચ્ચ-ગુણવત્તાવાળા ઇલેક્ટ્રિક વાહનોનું ઉત્પાદન કરવાની ભારતની ક્ષમતા દર્શાવે છે.
સિટ્રોએનની સફળતા દર્શાવે છે કે ભારત ઓટોમોબાઈલ ક્ષેત્રમાં, ખાસ કરીને સ્વચ્છ અને હરિયાળી ટેકનોલોજીમાં કેવી રીતે આગળ વધી રહ્યું છે. તે દર્શાવે છે કે ભારત માત્ર એક વ્યૂહાત્મક બજાર જ નથી પણ વાહનો, ઘટકો અને ગતિશીલતા ટેકનોલોજી માટે એક મુખ્ય સોર્સિંગ હબ પણ છે.
‘મેડ-ઇન-ઇન્ડિયા’ મારુતિ ફ્રોન્ક્સ વૈશ્વિક સ્તરે પહોંચ્યું
ભારતના ઓટોમોબાઈલ ઉદ્યોગે જાપાની બજારમાં મારુતિ સુઝુકીની ફ્રોન્ક્સ એસયુવી હિટ થતાં વધુ એક સીમાચિહ્ન હાંસલ કર્યું. જાપાનમાં લોન્ચ થનારી મારુતિ સુઝુકી ઇન્ડિયા દ્વારા બનાવવામાં આવેલી આ પહેલી એસયુવી છે, જે દેશ માટે ગર્વની ક્ષણ છે.
ફ્રેન્ચ ફ્રાઈસ નિકાસકારો
2000 ના દાયકાના મધ્યમાં, ભારત વાર્ષિક 5,000 ટનથી વધુ ફ્રેન્ચ ફ્રાઈસ – એક લોકપ્રિય અમેરિકન નાસ્તો – આયાત કરતું હતું. 2010-11 (માર્ચ-એપ્રિલ) માં આ આયાત 7,863 ટનની ટોચ પર પહોંચી ગઈ. જોકે, છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં, ભારત બટાકાના ઉત્પાદનના મુખ્ય નિકાસકાર તરીકે ઉભરી આવ્યું.
2023-24 માં, દેશે 1,478.73 કરોડ રૂપિયાના મૂલ્યના 135,877 ટન ફ્રેન્ચ ફ્રાઈસની નિકાસ કરી, જે દક્ષિણપૂર્વ એશિયા, મધ્ય પૂર્વ, જાપાન અને તાઇવાનના બજારોમાં પહોંચી.
ભારતીય કોફી ઉદ્યોગમાં સફળતા
ભારતના કોફી ઉદ્યોગમાં નોંધપાત્ર વૃદ્ધિ જોવા મળી છે, છેલ્લા 4 વર્ષમાં નિકાસ લગભગ બમણી થઈ ગઈ છે. નાણાકીય વર્ષ 2023-24 માં, કોફીની નિકાસ પ્રભાવશાળી $1.29 બિલિયન સુધી પહોંચી, જે 2020-21 માં $719.42 મિલિયન હતી, જે ભારતને વિશ્વના સાતમા સૌથી મોટા કોફી ઉત્પાદક તરીકે સ્થાન આપે છે. ભારતીય કોફી હવે આંતરરાષ્ટ્રીય સરહદો પાર લોકપ્રિય છે.
