Matsya Purana: મત્સ્ય પુરાણ અનુસાર, દક્ષ કન્યાઓનો જન્મ કેવી રીતે થયો, જેમાંથી એક ભગવાન શિવની પત્ની બની?
Matsya Purana: પુરાણો અનુસાર, અન્ય પ્રજાપતિઓની જેમ દક્ષ પ્રજાપતિને પણ ભગવાન બ્રહ્માએ તેમના માનસિક પુત્ર તરીકે બનાવ્યા હતા. દક્ષ પ્રજાપતિની તમામ પુત્રીઓને દક્ષ કન્યા કહેવામાં આવતી હતી.
Matsya Purana: મત્સ્ય પુરાણ અનુસાર, દક્ષ પ્રજાપતિ ભગવાન બ્રહ્માના માનસિક પુત્ર હતા, તેથી તેઓ બ્રહ્માંડની રચના સાથે સંબંધિત કાર્ય માટે પણ જવાબદાર હતા. દક્ષ રાજા ભગવાન વિષ્ણુના પ્રખર ભક્ત હતા. દક્ષ પ્રજાપતિને કુલ 84 દીકરીઓ હતી. આ તમામ કન્યાઓના જન્મની વિગતો મત્સ્ય પુરાણના પાંચમા અધ્યાયમાં જોવા મળે છે.
કોણ છે દક્ષ પ્રજાપતિ?
દક્ષ પ્રજાપતિ ભગવાન બ્રહ્માના જમણા અંગૂઠામાંથી ઉત્પન્ન થયા હતા. પણ કલ્પાંતર ગ્રંથમાં તેમને પ્રચેતાના પુત્ર ગણાવ્યા છે. દક્ષ પ્રજાપતિના લગ્ન સ્વયંભુવ મનુની પુત્રીઓ પ્રસૂતિ અને વીરણી સાથે થયા હતા. શ્રીમદ ભાગવત મહાપુરાણ અનુસાર, પ્રથમ જન્મમાં દક્ષ બ્રહ્માના પુત્ર હતા અને બીજા જન્મમાં દક્ષ પ્રજાપતિનો જન્મ પ્રાચીનબાર્હિના પુત્ર પ્રચેતાથી થયો હતો અને તેણે મહારાજ વીરનની પુત્રી અસ્કિની સાથે લગ્ન કર્યા હતા . ભગવાન વિષ્ણુના આઠ હાથવાળા રૂપથી તેમણે 30,000 પુત્રોને જન્મ આપ્યો. જેમાં મત્સ્ય પુરાણ અનુસાર, કુલ 84 દીકરીઓ હતી, જેમાંથી પ્રસૂતિને 24 દીકરીઓ અને વીરણીને 60 દીકરીઓ હતી.
પ્રજાપતિની 84 પુત્રીઓની ઉત્પત્તિની કથા
મત્સ્ય પુરાણમાં દક્ષ પ્રજાપતિની 84 પુત્રીઓની ઉત્પત્તિનું વર્ણન કરવામાં આવ્યું છે. જે મુજબ દક્ષ પ્રજાપતિ પહેલા જેમની સૃષ્ટિની ઉત્પત્તિ માત્ર નિશ્ચય, દર્શન અને સ્પર્શથી થઈ હતી. દક્ષ પ્રજાપતિથી, સૃષ્ટિ સ્ત્રી અને પુરુષના મિલન દ્વારા સંચાલિત થાય છે. ભગવાન બ્રહ્માએ દક્ષ પ્રજાપતિને વિષયોની રચના કરવાનો આદેશ આપ્યો. જ્યારે સંકલ્પ દર્શન અને સ્પર્શ દ્વાર, દેવતાઓ, ઋષિઓ અને સર્પોની રચનાને કારણે જીવોનું વિશ્વ વિસ્તર્યું ન હતું, ત્યારે દક્ષે પંચજનીના ગર્ભમાંથી એક હજાર પુત્રોને જન્મ આપ્યો જે હરિયાશ્વ નામથી ઓળખાયા.
નારદજીએ બધા હરિશ્વોને કહ્યું કે તમે લોકો દરેક જગ્યાએ ફરો, પૃથ્વીનો વિસ્તાર સમજો અને સૃષ્ટિની રચના કરો. નારદજીની આજ્ઞા મુજબ બધા જુદી જુદી દિશામાં ગયા પણ કોઈ પાછું ન આવ્યું. જે પછી દક્ષ પ્રજાપતિએ ફરી વીરણીના ગર્ભમાંથી સો પુત્રોને જન્મ આપ્યો. જે બાદ તે પણ પૃથ્વીના વિસ્તરણમાં ગયા અને પરત ન ફર્યા.
60 કન્યાઓની ઉત્પતિ
દક્ષ પ્રજાપતિ દ્વારા જન્મેલા પુત્રો પાછા ન ફરતા, દક્ષ પ્રજાપતિએ વીરણીના ગર્ભમાંથી 60 પુત્રીઓને જન્મ આપ્યો. તેમાંથી દક્ષે ધર્મને 10, કશ્યપને 13, ચંદ્રમાને 27, અરિષ્ટનેમીને 4, કૃષાશ્વને 2, ભૃગુનંદન શુક્રને 2 અને મહર્ષિ અંગિરાને 2 પુત્રીઓ આપી.
ભગવાન શિવની પત્ની
દક્ષ પ્રજાપતિને કુલ 84 પુત્રીઓ હતી, પરંતુ તેમાંથી પ્રસુતિના ગર્ભમાંથી 24 પુત્રીઓનો જન્મ થયો હતો. માતા સતી જન્મેલી 24 કન્યાઓમાંની એક હતી. જે ભગવાન શિવની પત્ની હતી.
નોંધ: અહી આપવામાં આવેલી જાણકારી ધાર્મિક આસ્થાઓ અને લોક માન્યતાઓ આધારિત છે, જેનો કોઈ વૈજ્ઞાનિક આધાર નથી. સામાન્ય જનરૂચિને ધ્યાનમાં રાખીને આ લેખને અહી પ્રસ્તુત કરવામાં આવ્યો છે.
