Manipur Violence: માત્ર અનામત જ નહીં, મણિપુર હિંસા પાછળના આ 6 કારણો છે જેણે નફરતના બીજ વાવ્યા
બંને સમુદાયના પક્ષોને સમજવાનો પ્રયાસ કરીએ, તો આપણને જાણવા મળે છે કે માત્ર મૈતેઈ સમુદાયને એસટી કેટેગરીમાં સામેલ કરવાની વાત નથી. આ દ્વેષ થોડા વર્ષોમાં ઉભો થયો ન હતો. આવી ઘણી બાબતો છે જેણે સમયાંતરે બંને સમુદાયો વચ્ચેની પરિસ્થિતિને બગાડી છે
1993માં પણ મણિપુરમાં હિંસા થઈ હતી. ત્યારબાદ એક જ દિવસમાં કુકી સમુદાયના 100 થી વધુ લોકોની નાગાઓએ હત્યા કરી હતી. હવે ફરી એકવાર મણિપુર હિંસાથી ઝઝૂમી રહ્યું છે. જ્યારે 54 લોકોના મોત થયા છે. દરેક જગ્યાએ પોલીસ અને આર્મીના જવાનો જોવા મળે છે. કુર્કી અને મૈતેઈ સમુદાય વચ્ચેના ઘર્ષણનું કારણ મીતેઇને એસટી કેટેગરીમાં સામેલ કરવાની માંગ હતી.
મામલો હિંસા માટે આપવામાં આવેલા કારણ પૂરતો મર્યાદિત નથી. જો આપણે બંને સમુદાયના પક્ષોને સમજવાનો પ્રયાસ કરીએ, તો આપણને જાણવા મળે છે કે માત્ર મૈતેઈ સમુદાયને એસટી કેટેગરીમાં સામેલ કરવાની વાત નથી. આ દ્વેષ થોડા વર્ષોમાં ઉભો થયો ન હતો. આવી ઘણી બાબતો છે જેણે સમયાંતરે બંને સમુદાયો વચ્ચેની પરિસ્થિતિને બગાડી છે. ચાલો તેને સમજીએ.
કુકી અને મૈતેઈ સમુદાય વચ્ચે લોહિયાળ સંઘર્ષના 6 મુખ્ય કારણો
- મણિપુરમાં 16 જિલ્લાઓ છે. જેમાંથી ખીણમાં 10 ટકા અને મૈતેઈ સમુદાયના 53 ટકા લોકો અહીં રહે છે. આ સાથે 90 ટકા પર્વતીય વિસ્તાર છે અને 42 ટકા કુકી, નાગા જાતિઓ સિવાય અહીં રહે છે.
- NRC લાગુ કરવાની માંગ: મૈતેઈ સમુદાયના લોકો કહે છે કે 1970 પછી કેટલા શરણાર્થીઓ અહીં આવ્યા છે. તેની ગણતરી કરવી જોઈએ અને NRC અહીં લાગુ થવી જોઈએ. આંકડા દર્શાવે છે કે તેમની વસ્તી 17 ટકાથી વધીને 24 ટકા થઈ છે.
- જમીન ખરીદીને લઈને વિવાદ: મૈતેઈ સમુદાયના લોકો પહાડી વિસ્તારમાં જમીન ખરીદી શકતા નથી. બીજી તરફ, મૈતેઈ સમુદાયનું કહેવું છે કે જ્યારે આપણે પહાડો પર જમીન ખરીદી શકતા નથી તો પછી કુકી ખીણમાં શા માટે ખરીદી શકે આ અંગે પણ વિવાદ છે.
- હુમલો અને ઉત્પીડનના આરોપો: કુકી અને મૈતેઈ સમુદાયના લોકો પણ સમયાંતરે એકબીજા પર હુમલો અને ઉત્પીડનનો આરોપ લગાવે છે. ન તો આ આરોપોનો અંત આવ્યો કે ન તો હિંસા.
- અતિક્રમણનો આરોપ: મૈતેઈ સમુદાયનું કહેવું છે કે કુકીએ ઘણી બધી જમીન પર અતિક્રમણ કર્યું છે. એટલા માટે હવે આપણને પણ આદિજાતિનો દરજ્જો મળવો જોઈએ. મૈતેઈ સમુદાયની આ માંગ પર ઘણી વખત કુકી સમુદાયે વિરોધ કર્યો અને હિંસા પણ થઈ.
- પક્ષપાતી વલણ: કુકી સમુદાયના લોકોનું કહેવું છે કે સરકાર મૈતેઈ સમુદાયના લોકોને વધુ મદદ કરી રહી છે. સરકાર જે કાયદાઓ લાવી રહી છે તે તમામ કાયદાઓ મીટીની તરફેણમાં છે.
- કુકી-જોમી આઉટસાઇડરઃ કોણ આઉટસાઇડર છે અને બંને વચ્ચે કોણ વતની છે, આ પણ વિવાદનું કારણ છે.કુકી-જોમી બહારના હોવાનું કહેવાય છે. આ સાથે, 2021 માં મ્યાનમારમાં સ્થિતિ વધુ ખરાબ થયા પછી, મેઇતેઈ સમુદાયને ડર છે કે બહારથી લોકો ફરીથી તેમના રાજ્યમાં આવશે.
આ રીતે મણિપુર બન્યું
1824 માં, જ્યારે એંગ્લો-બર્મા યુદ્ધ ફાટી નીકળ્યું, ત્યારે મણિપુર તેના નિયંત્રણ હેઠળ આવ્યું. અંગ્રેજો પાસેથી મદદ માંગવામાં આવી. 1891 માં, તેને બ્રિટિશ રાજ્યનો દરજ્જો આપવામાં આવ્યો. આ પછી અહીં અંગ્રેજોની દખલગીરી વધવા લાગી અને ધર્માંતરણ શરૂ થયું. મોટાભાગના લોકો કે જેઓ આદિવાસી હતા તેમનું ધર્માંતરણ થવા લાગ્યું. જે પછી અંગ્રેજોએ તેમના સંસાધનોને કબજે કરવાનું શરૂ કર્યું. 1917 માં, કુકી-એંગ્લો યુદ્ધ થયું અને તેઓ અંગ્રેજો સાથે અથડાયા. ધીરે ધીરે દેશ આઝાદી તરફ આગળ વધવા લાગ્યો અને 1972માં મણિપુરને રાજ્ય બનાવવામાં આવ્યું.