Janmashtami 2023 : જન્માષ્ટમી પર દહીં હાંડી શા માટે ફોડવામાં આવે છે, કેવી રીતે થઈ શરૂઆત
દહીં હાંડી તહેવારનું વિશેષ મહત્વ છે જે કૃષ્ણના ભક્તો દ્વારા ખૂબ જ ધામધૂમથી ઉજવવામાં આવે છે. મહારાષ્ટ્રની સાથે-સાથે મથુરા, વૃંદાવન અને ગોકુલ સહિત ઘણા ભાગોમાં દહીં હાંડીનો તહેવાર ઉજવવામાં આવે છે. પરંતુ તેની શરૂઆત કેવી રીતે થઈ, ચાલો જાણીએ.
હિંદુ ધર્મ અનુસાર શ્રાવણ માસને ભગવાન કૃષ્ણની પૂજા માટે સમર્પિત માનવામાં આવે છે. કૃષ્ણ જન્માષ્ટમી પણ આ મહિનામાં આવે છે જેને કૃષ્ણ જન્મોત્સવ તરીકે ઉજવવામાં આવે છે. બીજા જ દિવસે દહીં હાંડીનો તહેવાર ઉત્સાહભેર ઉજવવામાં આવે છે. શ્રાવણ મહિનાના કૃષ્ણ પક્ષની નોમના દિવસે દહીં હાંડીનો તહેવાર ઉજવવામાં આવે છે. આ તહેવાર કૃષ્ણ જન્માષ્ટમીના બીજા દિવસે ઉજવવામાં આવે છે. દ્વાપર યુગથી દહી હાંડી ઉત્સવ ઉજવવાની પરંપરા છે અને આ તેની સૌથી મોટી વિશેષતા છે.
આ પણ વાંચો : Go Go Govinda Song Lyrics : જન્માષ્ટમીના પર્વ પર ગો ગો ગોવિંદા સોંગના લિરિક્સ ગુજરાતીમાં વાંચો, જુઓ Video
દહી હાંડીનો તહેવાર શ્રી કૃષ્ણના બાળપણના કાર્યોને યાદ કરીને ઉજવવામાં આવે છે. ભગવાન શ્રીકૃષ્ણનો જન્મ શ્રાવણ માસના કૃષ્ણ પક્ષની અષ્ટમી તિથિએ થયો હતો. આ દિવસે કૃષ્ણ જન્માષ્ટમી ઉજવવામાં આવે છે. કૃષ્ણ જન્માષ્ટમીના બીજા દિવસે દેશના ઘણા ભાગોમાં દહી હાંડીનો તહેવાર ઉજવવામાં આવે છે. તેની વિશિષ્ટ ખ્યાતિ મહારાષ્ટ્ર અને ઉત્તર પ્રદેશના મથુરા, વૃંદાવન અને ગોકુલમાં જોવા મળે છે. આ દરમિયાન ગોવિંદાઓનું એક જૂથ ઊંચાઈ પર બાંધેલા દહીંથી ભરેલા વાસણને તોડવાનો પ્રયાસ કરે છે.
દહી હાંડી ઉત્સવનું મહત્વ
જન્માષ્ટમી પર દહીં હાંડીનું વિશેષ મહત્વ છે. દહી હાંડી ઉત્સવ ભગવાન કૃષ્ણના બાળપણના મનોરંજનને દર્શાવવા માટે ઉજવવામાં આવે છે. હિન્દુ ધર્મમાં એવી માન્યતા છે કે માખણ ચોરવા માટે માટલું તોડવાથી ઘરના દુ:ખ દૂર થઈ જાય છે અને ઘરમાં સુખ-શાંતિ રહે છે.
બાળપણના આ મનોરંજનને યાદ કરીને દહીં હાંડીનો તહેવાર થયો શરૂ
વાસ્તવમાં ભગવાન શ્રી કૃષ્ણ બાળપણમાં ઘરમાંથી દહીં અને માખણની ચોરી કરતા હતા અને તેની સાથે ગોપીઓના માટલા તોડી નાખતા હતા. આ જ કારણ છે કે ગોપીઓએ માખણ અને દહીંના વાસણો ઊંચાઈ પર લટકાવવાનું શરૂ કર્યું. પરંતુ કાનુડો એટલો તોફાની હતો કે તે તેના મિત્રોની મદદથી માટલી તોડીને માખણ અને દહીં ખાતો હતો. ભગવાન કૃષ્ણના બાળપણના આ મનોરંજનને યાદ કરીને દહીં હાંડીનો તહેવાર શરૂ કરવામાં આવ્યો હતો.
દહી હાંડીનો તહેવાર ક્યારે આવે છે?
દહીં હાંડીનો તહેવાર ભગવાન કૃષ્ણના મનોરંજનનું પ્રતીક માનીને ખૂબ જ ધામધૂમથી ઉજવવામાં આવે છે. અગાઉ આ તહેવાર માત્ર મહારાષ્ટ્ર અને ગુજરાતમાં જ ઉજવવામાં આવતો હતો. પરંતુ હવે તે અન્ય ઘણી જગ્યાએ ઉજવવામાં આવે છે. આ વર્ષે કૃષ્ણ જન્માષ્ટમી 07 સપ્ટેમ્બરે ઉજવવામાં આવશે અને કૃષ્ણ જન્માષ્ટમીના બીજા દિવસે એટલે કે 08 સપ્ટેમ્બરે દહીંહાંડીનો તહેવાર ઉજવવામાં આવશે.
દહી હાંડીનો તહેવાર શા માટે ઉજવવામાં આવે છે?
દ્વાપર યુગથી દહીં હાંડીનો તહેવાર ઉજવવાની પરંપરા ચાલી આવે છે. આ દહીં હાંડી તહેવાર ભગવાન કૃષ્ણના બાળપણના મનોરંજનના પ્રતીક તરીકે ઉજવવામાં આવે છે. કાન્હાજીને દહીં, દૂધ અને માખણ ખૂબ જ પસંદ હતા. તે તેના મિત્રો સાથે મળીને મહોલ્લામાંથી માખણ ચોરીને ખાતો હતો. તેથી જ કાન્હાજીને માખણ ચોર પણ કહેવામાં આવે છે. કાન્હાજીની માખણ ચોરવાની આ આદતથી કંટાળીને ગોપીઓએ દહીં અને માખણને ઊંચાઈ પર લટકાવવાનું શરૂ કરી દીધું હતું.
પરંતુ કૃષ્ણજીએ ગોપીઓના આ પ્રયાસને પણ નિષ્ફળ બનાવ્યો હતો. કૃષ્ણજીએ તેમના મિત્રો સાથે મળીને માનવ પિરામિડ બનાવતા શીખ્યા અને માખણ ચોરવાનું શરૂ કર્યું. તેથી જ ત્યારથી દહીં-હાંડીનો તહેવાર ઉજવવામાં આવે છે. ભગવાન કૃષ્ણના બાળ સ્વરૂપના આ તોફાની મનોરંજન ખૂબ જ પ્રખ્યાત છે. ભગવાન કૃષ્ણના આ પરાક્રમોને યાદ કરીને દહી હાંડીનો તહેવાર ઉજવવામાં આવે છે.
ભક્તિ અને ધર્મના સમાચાર વાંચવા માટે અહીં ક્લિક કરો
