Horticulture: ફળ અને શાકભાજીના ઉત્પાદનમાં ભારત બીજા સ્થાને પહોંચ્યું, ખેડૂતો બાગાયત ક્ષેત્રમાંથી કરી રહ્યા છે સારી કમાણી
એક અહેવાલ અનુસાર, ભારતમાં બાગાયત માટે માટી અને આબોહવા અનુકૂળ છે. ઉપરાંત, અન્ય દેશોની તુલનામાં ખેતીનો ખર્ચ ઓછો છે. આ જ કારણ છે કે ભારતમાં ફળો અને શાકભાજીનું બમ્પર ઉત્પાદન થઈ રહ્યું છે.
બાગાયતી ખેડૂતો માટે સારા સમાચાર છે. બાગાયત ક્ષેત્રે ભારત વિશ્વમાં બીજા નંબરના સૌથી મોટા દેશ તરીકે ઉભરી આવ્યો છે. એગ્રીકલ્ચર એન્ડ પ્રોસેસ્ડ ફૂડ પ્રોડક્ટ્સ એક્સપોર્ટ ડેવલપમેન્ટ ઓથોરિટીનું કહેવું છે કે ડાંગર અને ઘઉં જેવા પરંપરાગત પાકો કરતાં બાગાયતમાં વધુ ફાયદા છે. ખાસ વાત એ છે કે પરંપરાગત ખેતીની સરખામણીમાં બાગાયત વધુ ખાદ્ય ઉત્પાદન કરે છે. આ જ કારણ છે કે ફળો અને શાકભાજીના ઉત્પાદનની બાબતમાં ભારત ચીન પછી વિશ્વમાં બીજા ક્રમે આવી ગયું છે.
એક અહેવાલ અનુસાર, ભારતમાં બાગાયત માટે માટી અને આબોહવા અનુકૂળ છે. ઉપરાંત, અન્ય દેશોની તુલનામાં ખેતીનો ખર્ચ ઓછો છે. આ જ કારણ છે કે ભારતમાં ફળો અને શાકભાજીનું બમ્પર ઉત્પાદન થઈ રહ્યું છે. ખાસ વાત એ છે કે ભારતમાં બાગાયત ખેતી કુલ પાક વિસ્તારના માત્ર 13.1% પર છે. આ હોવા છતાં, જીડીપીમાં તેનું યોગદાન લગભગ 30.4% છે. આવી સ્થિતિમાં, તે ભારતના કૃષિ વિકાસમાં એક મહત્વપૂર્ણ આધારસ્તંભ બની ગયો છે.
આપને જણાવી દઈએ કે ઘણા રાજ્યોમાં ખેતીનો આધાર બાગાયત છે. બિહારના હજારો ખેડૂતોની આજીવિકા બાગાયત પર આધારિત છે. સમગ્ર ભારતમાં બિહારમાં લીચીનું સૌથી વધુ ઉત્પાદન થાય છે. આખી દુનિયામાં મુઝફ્ફરપુરની શાહી લીચીને કોણ નથી ઓળખતુ. એ જ રીતે, બિહાર વિશ્વમાં મખાના ઉત્પાદનમાં મોખરે છે. ત્યારે કેરીના ઉત્પાદનમાં દેશમાં ચોથા ક્રમે છે. બિહારના ખેડૂતોએ ભીંડાના ઉત્પાદનમાં દેશના તમામ રાજ્યોને પાછળ છોડી દીધા છે. અહીં ખેડૂતોની દેશમાં ફેંદીના ઉત્પાદનમાં 13 ટકા હિસ્સો છે. આ રીતે ખેડૂતો બાગાયત તરફ વળે તો તેમને સારો નફો મળશે.
બાગાયતથી લાખો મજૂરોનું ઘર ચાલી રહ્યુ છે
ખાસ વાત એ છે કે તાજેતરના વર્ષોમાં ભારતમાં બાગાયતનું ઉત્પાદન પણ અનાજના કુલ ઉત્પાદનને વટાવી ગયું છે. આ સાબિત કરે છે કે ખેડૂતો બાગાયત ક્ષેત્રમાંથી સારી કમાણી કરી શકે છે. બાગાયત માત્ર દેશની પોષક જરૂરિયાતો પૂરી કરે છે, પરંતુ તે ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં રોજગારીનું સર્જન પણ કરે છે. લાખો મજૂરોના ઘરનો ખર્ચ બાગાયતથી ચાલે છે.
શાકભાજીનું ઉત્પાદન આશરે 204.61 મિલિયન ટન હતું
માહિતી અનુસાર, ભારતે બાગાયત ઉત્પાદનમાં ઘણી પ્રગતિ કરી છે. વર્ષ 2001-02માં બાગાયત ઉત્પાદન 8.8 ટન પ્રતિ હેક્ટર હતું, જે વર્ષ 2020-21માં વધીને 12.1 ટન પ્રતિ હેક્ટર થયું છે. આ સાથે બાગાયત કરતા ખેડૂતોની સંખ્યામાં પણ ઘણો વધારો થયો છે. જેના કારણે તેના વિસ્તારમાં ઝડપી વિકાસ થયો છે.
વર્ષ 2021-22માં બાગાયત ઉત્પાદનનો અંદાજ 341.63 મિલિયન ટન હતો, જેમાં ફળોનું ઉત્પાદન આશરે 107.10 મિલિયન ટન અને શાકભાજીનું ઉત્પાદન આશરે 204.61 મિલિયન ટન હતું. આવી સ્થિતિમાં, જો ખેડૂતો મોટા પાયે બાગાયત કરે છે, તો તેઓ તેમની ઉપજની નિકાસ પણ કરી શકે છે, જેનાથી તેમની આવકમાં વધારો થશે.
કૃષિ જગતના તાજા સમાચાર અને બ્રેકિંગ ન્યૂઝ ગુજરાતીમાં વાંચો tv9gujarati.com પર
APMC ભાવ સમાચાર, એગ્રિકલ્ચર ટેકનોલોજી ન્યૂઝ, સક્સેસ સ્ટોરી સાથે જોડાયેલા તમામ સમાચાર વાંચવા માટે જોડાયેલા રહો…