રશિયા અને યુક્રેન (Russia Ukraine Conflict) વચ્ચે યુદ્ધ ચાલુ છે. યુક્રેન પર હુમલો એવા સમયે થયો છે, જ્યારે વૈશ્વિક અર્થવ્યવસ્થા ગંભીર તબક્કામાંથી પસાર થઈ રહી છે અને કોવિડના કહેરમાંથી બહાર આવવાની શરૂઆત કરી રહી છે. રશિયા-યુક્રેનના યુદ્ધની અસર ભારત સહિત વિશ્વભરના બજારો પર પડી છે. યુક્રેનમાં યુદ્ધ અને રશિયા પરના પ્રતિબંધોને કારણે ક્રૂડ ઓઈલના ભાવ પ્રતિ બેરલ 112 ડોલરને પાર કરી ગયા છે. બીજી તરફ ભારતીય શેરબજાર વધુ નબળું જોવા મળી રહ્યું છે. નિષ્ણાંતોનું કહેવું છે કે જો રશિયા-યુક્રેન સંકટ લાંબા સમય સુધી ચાલશે તો આવનારા દિવસોમાં ભારત પર તેની ઊંડી અસર પડી શકે છે. મોંઘવારી વધી શકે છે, શેરબજારમાં રોકાણ કરનારા રોકાણકારોની વ્યૂહરચના નિષ્ફળ થઈ શકે છે.
ઈન્ડેક્સજીનિયસ ઈન્વેસ્ટમેન્ટ એડવાઈઝરના સીએમટી અમિત હરચેકરે TV9ને જણાવ્યું હતું કે યુક્રેન-રશિયામાં વધતા તણાવને કારણે આગામી દિવસોમાં બ્રેન્ટ ક્રૂડની કિંમત 180 ડોલર પ્રતિ ડોલર સુધી પહોંચી શકે છે. છેલ્લા 15 વર્ષથી એક ધારણા હતી કે ક્રૂડ ઓઈલની કિંમત બિયર માર્કેટમાં છે. પરંતુ એક્ટિવેટિંગ (1+4) બ્રેકઆઉટ સાથે બુલ માર્કેટમાં સ્થળાંતર થયું છે. (1+4) બ્રેકઆઉટ વધુ મહત્વનું છે, જ્યારે તે માસિક બંધ ધોરણે ટ્રેન્ડ લાઈન પર લંબાવવામાં આવે છે. WTI ક્રૂડ અને બ્રેન્ટ ક્રૂડ બંનેના ભાવ બેરલ દીઠ 110 ડોલરને પાર કરી ગયા છે અને આવનારા મહિનામાં તે 180 ડોલર પ્રતિ બેરલ સુધી પહોંચે તેવી શક્યતા છે. ક્રુડ ઓઈલમાં ઉછાળાથી સામાન્ય માણસની સાથે સરકાર પર પણ બોજ વધશે.
હર્ચેકરે વધુમાં કહ્યું કે રશિયા સાથેના મજબૂત અને અતૂટ સંબંધોની અસર ભારત સામે પણ જોવા મળી શકે છે. ભારત સામે પ્રતિબંધોનો ખતરો પણ વધી ગયો છે. યુક્રેન-રશિયા યુદ્ધ પછી ભારત અસ્વસ્થ સ્થિતિમાં આવી ગયું છે કારણ કે ભારત રશિયા સામે કોઈ સ્ટેન્ડ લેવામાં અસમર્થ છે. ભારતનું 60 ટકા લશ્કરી હાર્ડવેર રશિયન ઉત્પાદિત છે અને સંરક્ષણ ઉદ્યોગમાં ઘણા સંયુક્ત સાહસો છે. અત્યાર સુધી પશ્ચિમી દેશોએ ભારત વિરુદ્ધ કોઈ કડક પગલાં લીધા નથી, પરંતુ જો સંકટ વધશે તો તેઓ રશિયાને ખાસ કરીને એશિયન દેશો તરફથી મળતા તમામ સમર્થનને રોકવાનો પ્રયાસ કરી શકે છે.
ચીન આર્થિક મહાસત્તા હોવાને કારણે તેની બહુ અસર નહીં થાય, પરંતુ ભારત મધ્ય પૂર્વ અને યુરોપમાંથી ખાસ કરીને ત્યાં કામ કરતા ભારતીય વિદેશીઓ પાસેથી રેમિટન્સ મળે છે. રશિયાને સમર્થન આપવા બદલ ભારત સામે કોઈપણ વૈશ્વિક આક્રોશ ઘણા દેશોને ભારતમાં નાણાં મોકલવા પર મર્યાદા લાદવા માટે દબાણ કરી શકે છે.
અહેવાલ મુજબ છેલ્લા બે વર્ષથી ભારતીય મીડિયામાં આક્રમક પ્રચાર જોવા મળ્યો છે કે ભારત હવે FIIના પ્રવાહ પર નિર્ભર નથી અને સ્થાનિક રોકાણકારો ભારતીય શેરબજારોને ટેકો આપવામાં મદદગાર છે. તેમણે કહ્યું કે છેલ્લા 6 મહિનામાં વિદેશી સંસ્થાકીય રોકાણકારો (FII)એ રોકડ બજારમાં 2 લાખ કરોડ રૂપિયાથી વધુનું વેચાણ કર્યું છે, જ્યારે ડોમેસ્ટિક ઈન્સ્ટિટ્યૂશનલ ઈન્વેસ્ટર્સ (DII) અને રિટેલ ઈન્વેસ્ટર્સે ઈન્ડેક્સને 17,000થી ઉપર રાખવા માટે તેમની ખરીદી કરી હતી.
તે વાતને નકારી શકાય તેમ નથી કે તેમની પાસે આવી કટોકટી વિશે પહેલાથી જ માહિતી હતી અને તેઓએ 6 મહિના પહેલા વેચાણ શરૂ કર્યું હતું. જો સ્થાનિક રોકાણકારો કટોકટીના વધારાને કારણે તેમના પોર્ટફોલિયોમાંથી બહાર નીકળવાનું નક્કી કરે છે તો તેઓ ખરીદદારો શોધી શકશે નહીં અને તેના પરિણામે નિફ્ટી 14,000ની નીચે આવી શકે છે.
ઈન્ડિયા વિક્સ ઈન્ડેક્સ એ વિકલ્પ કિંમતો પર આધારિત વોલેટિલિટી ઈન્ડેક્સ છે. ઈન્ડિયા વિક્સ ઈન્ડેક્સ સિસ્ટમમાં જોખમ સૂચવે છે અને જ્યારે પણ ઈન્ડિયા વિક્સ ઈન્ડેક્સ 22થી ઉપર ટ્રેડ કરે છે તો મંદી અંગે ખૂબ જ સાવધ રહેવું જોઈએ.
હર્ચેકરે કહ્યું કે ભારતીય બજારોમાં નિફ્ટી પીઆર ઈન્વર્સ ઈન્ડેક્સ અને ઈન્ડિયા વિક્સના રેશિયોથી મોટી ચેતવણી શરૂ થઈ છે. Nifty50 PR 1X Inv ઇન્ડેક્સ એ NSE પર ટ્રેડેડ ઈન્ડેક્સ છે જે નિફ્ટી 50 ઈન્ડેક્સનું રિવર્સ રિટર્ન આપે છે. જો નિફ્ટી ઈન્વર્સ 3 ટકા ઘટશે તો નિફ્ટી 50.3 ટકા વધશે અને તેનાથી ઊલટું થશે. આ ઈન્ડેક્સ NSE દ્વારા ઈન્વર્સ ETF દ્વારા મોટા રોકાણકારોને શોર્ટિંગ અથવા હેજિંગની તકો પૂરી પાડવા માટે શરૂ કરવામાં આવ્યો છે. આ પ્રકારનું ઈન્વર્સ ETF યુએસ બજારોમાં લોકપ્રિય છે.
હાલમાં, Nifty50 PR 1X Inv 263.45 પર ટ્રેડ થઈ રહ્યો છે જ્યારે India Vicks 28.57 પર છે. તેથી આ રેશિયો 9.22 થઈ ગયો છે. જેમ કે, આ રેશિયોએ પહેલેથી 25 ની ઉપરનો સંકેત આપ્યો છે. તેથી જો ઈન્ડિયા વિક્સ નીચે જઈ શકતો નથી અને 22ની ઉપર રહે છે તો રેશિયોમાં તેજી ચાલુ રહેશે અને આવનારા દિવસોમાં રેશિયો વધી જશે. તેથી, જો કટોકટી આગળ વધે છે, તો નજીકના ભવિષ્યમાં ભારતીય બજારોમાં 30 ટકાથી વધુનો ઘટાડો થઈ શકે છે. આથી, ડાઉનસાઇડ પર ખરીદીની વ્યૂહરચના ટાળવાની જરૂર છે.
તેમણે કહ્યું કે, અત્યાર સુધી, FII ફ્યુચર્સ સેગમેન્ટમાં આક્રમક વેચાણકર્તા બન્યા નથી અને માત્ર રોકડ આધારિત વેચાણનો આશરો લઈ રહ્યા છે. જો કે, જો નિફ્ટી 14,000ના સ્તરથી નીચે જશે તો તેઓ તેમના શેર વેચવા માટે સ્થાનિક ખરીદદારો શોધી શકશે નહીં. અને તેઓને આક્રમક રીતે શોર્ટ સ્ટોક અને ઈન્ડેક્સ ફ્યુચર્સ માટે મજબૂર થવું પડશે. અમે અપેક્ષા રાખીએ છીએ કે આનાથી ભારતીય બજારો પર મોટું દબાણ આવશે. અને જ્યારે બિન-સંસ્થાકીય મૂલ્ય 25,000 કરોડથી નીચે આવે ત્યારે નીચલા સ્તરે રોકાણ કરતી વખતે સાવચેત રહો.
આ પણ વાંચો : PAN-આધાર લિંકથી લઈને ITR ફાઇલિંગ સુધી, માર્ચ મહિનામા આ 5 મહત્વપૂર્ણ કામો પતાવી દો, નહીં તો થઈ શકે છે નુકસાન