આઝાદીના 75 વર્ષ: માત્ર ક્રિકેટ જ નહીં, બીજી રમતોમાં પણ ભારતે વગાડ્યો ડંકો
ભારતમાં ક્રિકેટને એક ધર્મ તરીકે જોવામાં આવે છે અને આ રમતમાં ભારતને હાલમાં ખૂબ જ મજબૂત ટીમ માનવામાં આવે છે, જો કે બેડમિન્ટન, બોક્સિંગ, કુસ્તી જેવી અન્ય રમતોમાં પણ ભારતે પોતાનું સ્થાન જમાવ્યું છે.
ભારત (India) આ વર્ષે તેની સ્વતંત્રતાની 76મી વર્ષગાંઠની ઉજવણી કરી રહ્યું છે. 15 ઓગસ્ટ 1947ના રોજ દેશને આઝાદી મળી અને ત્યારથી ભારત દરરોજ નવી ઉંચાઈઓને સ્પર્શી રહ્યું છે, દરેક ક્ષેત્રમાં ભારતે પોતાની જાતને એક યોદ્ધા અને ચાલતા દેશ તરીકે સ્થાપિત કરી છે. આજે ભારતની ગણતરી એવા દેશોમાં થશે જે દરરોજ સફળતાના નવા આયામોને સ્પર્શી રહ્યા છે. ભારતે બાકીના ક્ષેત્રોની સાથે રમતની દુનિયામાં પણ પોતાની તાકાત બતાવી દુનિયાભરમાં ભારતનું ગૌરવ વધાર્યુ છે. ગયા વર્ષે જાપાનની રાજધાની ટોક્યોમાં ઓલિમ્પિક ગેમ્સ (Olympic Games) યોજાઈ હતી. આ ગેમ્સમાં ભારતે સાત મેડલ જીત્યા અને અત્યાર સુધીનું શ્રેષ્ઠ પ્રદર્શન કર્યું. આઝાદી બાદથી ભારતે રમતગમતની દુનિયામાં ઘણું હાંસલ કર્યું છે અને તેમ કરવાનું ચાલુ રાખ્યું છે.
આ દેશમાં ક્રિકેટને ધર્મની જેમ પૂજવામાં આવે છે. આ રમતમાં ભારતે આઝાદી પછી ઘણું હાંસલ કર્યું છે અને વર્તમાન સમયમાં વિશ્વ શક્તિ તરીકે જોવામાં આવે છે. પરંતુ ક્રિકેટ જ એકમાત્ર એવી રમત નથી, જ્યાં ભારત ચમક્યું છે. ભારતે બીજી ઘણી રમતોમાં પોતાની તાકાત બતાવી છે અને આજે સ્થિતિ એવી છે કે ભારતીય ખેલાડીઓ આ રમતોમાં મજબૂત દાવેદાર માનવામાં આવે છે.
ક્રિકેટમાં 3 વર્લ્ડ કપ જીત્યા
ભારત આઝાદ થયું ત્યારે ક્રિકેટનું એટલું વર્ચસ્વ નહોતું. ભારતની મેચ જીતવી એ પણ મોટા સમાચાર હતા, પરંતુ સમય સાથે બધું બદલાઈ ગયું. ભારતે તેની પ્રથમ ટેસ્ટ શ્રેણી 1967-68માં ઘરની બહાર જીતી હતી, તે પણ ન્યુઝીલેન્ડમાં. આ પછી ભારત આ રમતમાં આગળ વધ્યું, પરંતુ ભારતમાં આજે ક્રિકેટ જે પરિસ્થિતિમાં છે તેની શરૂઆત 1983થી થઈ હતી, જ્યારે ભારતે ઈંગ્લેન્ડની ધરતી પર પોતાનો પ્રથમ વનડે વર્લ્ડ કપ જીત્યો હતો. ભારતે કપિલ દેવની કપ્તાનીમાં આ અદ્ભુત પ્રદર્શન કર્યું હતું, તે પણ ત્યારે જ્યારે ભારતને તેના દાવેદાર તરીકે માનવામાં આવતું ન હતું.
અહીંથી ક્રિકેટની ઝડપ દિવસેને દિવસે વધુ ઝડપી બની હતી. અલબત્ત, ભારતને તેનો આગામી વનડે વર્લ્ડ કપ જીતતા 28 વર્ષ લાગ્યા, પરંતુ આ દરમિયાન ભારત ક્રિકેટમાં મોટું નામ બની ગયું હતું. 2003માં ભારતે વર્લ્ડ કપની ફાઈનલમાં પ્રવેશ કર્યો હતો, પરંતુ તે જીતી શક્યું ન હતું. 2007માં T20 ફોર્મેટનો પહેલો વર્લ્ડ કપ રમાયો હતો, જેમાં મહેન્દ્ર સિંહ ધોનીની કેપ્ટનશીપમાં ભારત જીત્યું હતું, ધોનીની કપ્તાનીમાં ભારતે ફરી 2011માં વનડે વર્લ્ડ કપ જીત્યો હતો. ત્યારથી લઈને અત્યાર સુધી ભારત દરેક વખતે ODI વર્લ્ડ કપની સેમીફાઈનલ રમ્યું છે.
કુસ્તીમાં મોટું નામ
આઝાદી બાદ 1952માં હેલસિંકી ઓલિમ્પિક રમાઈ ત્યારે ભારતને હોકી સિવાય અન્ય કોઈ રમતમાં દાવેદાર માનવામાં આવતું ન હતું, પરંતુ એક ખેલાડીએ બધાને ચોંકાવી દીધા હતા. આ ખેલાડી હતા કાશાબા જાગવ. જાધવે આ ગેમ્સમાં ભારતને બ્રોન્ઝ મેડલ અપાવ્યો હતો. જાધવે ફરી શરૂ કરેલા કામ પછી ભારતે આ રમતમાં ઘણી વધુ સફળતાઓ હાંસલ કરી. 1961માં ઉદય ચંદે વર્લ્ડ ચેમ્પિયનશિપમાં બ્રોન્ઝ મેડલ જીત્યો અને આ ટુર્નામેન્ટમાં ભારત માટે મેડલ જીતનાર પ્રથમ કુસ્તીબાજ બન્યો. 1967માં બિશ્મબર સિંહે 57 કિગ્રામાં સિલ્વર મેડલ જીત્યો હતો.
આ પછી ભારતે 1970માં કોમનવેલ્થ ગેમ્સમાં પણ શાનદાર પ્રદર્શન કર્યું હતું અને પાંચ ગોલ્ડ, ત્રણ સિલ્વર અને એક બ્રોન્ઝ મેડલ જીત્યા હતા. ભારતીય કુસ્તીબાજો એશિયન ગેમ્સમાં 1954થી સતત મેડલ જીતી રહ્યા છે. ભારત એશિયન ગેમ્સ અને કોમનવેલ્થ ગેમ્સમાં સતત સફળતા હાંસલ કરી રહ્યું હતું, પરંતુ ઓલિમ્પિકમાં નિરાશ થઈ રહ્યું હતું. સુશીલ કુમારે આ નિરાશા દૂર કરી. સુશીલે 2008 બેઈજિંગ ઓલિમ્પિકમાં બ્રોન્ઝ મેડલ જીત્યો હતો. આ પછી એવી કોઈ ઓલિમ્પિક નથી ગઈ, જ્યાં ભારતને ઓલિમ્પિકમાં કુસ્તીમાં મેડલ ન મળ્યો હોય. આજે સ્થિતિ એવી છે કે ભારતીય ખેલાડીઓ કોઈપણ કુસ્તી ટૂર્નામેન્ટમાં ઉતરે છે, તેઓ મેડલના દાવેદાર છે અને મેડલ જીતીને જ પરત ફરે છે.
બોક્સિંગમાં ગૌરવ વધ્યું
બોક્સિંગ પણ એક એવી રમત રહી છે જ્યાં ભારત અત્યારે મજબૂત માનવામાં આવે છે. પરંતુ આઝાદી બાદ આ પદ સુધી પહોંચવામાં ઘણો સમય લાગ્યો. ભારતને તેનો પહેલો ઓલિમ્પિક મેડલ 2008માં બેઈજિંગમાં મળ્યો હતો. વિજેન્દર સિંહે ભારતની બેગમાં બ્રોન્ઝ મેડલ જીત્યો હતો. 2012થી ઓલિમ્પિક ગેમ્સમાં મહિલા બોક્સિંગનો પ્રવેશ થયો હતો અને મેરી કોમે અહીં અજાયબી કરતા બ્રોન્ઝ મેડલ જીત્યો હતો. 2016 રિયો ઓલિમ્પિકમાં ભારતીય બોક્સરો મેડલ જીતી શક્યા ન હોવા છતાં લોવલિના બોર્ગોહેને ટોક્યો ઓલિમ્પિક્સ-2020માં બ્રોન્ઝ જીત્યો હતો.
બીજી તરફ જો વર્લ્ડ ચેમ્પિયનશિપની વાત કરીએ તો મેરી કોમે આમાં ભારતને ઘણી સફળતા અપાવી છે. આ ચેમ્પિયનશિપનું મહિલા સંસ્કરણ 2006થી શરૂ થયું હતું અને મેરી કોમે આ ચેમ્પિયનશિપમાં સિલ્વર મેડલ જીત્યો હતો. આ ટુર્નામેન્ટમાં મેડલ જીતનારી તે ભારતની પ્રથમ ભારતીય પણ હતી. નિખત ઝરીને હાલમાં જ આ ચેમ્પિયનશિપમાં મેડલ જીત્યો છે. જ્યારે પણ આ ચેમ્પિયનશિપ થાય છે, ત્યારે ભારતીય બોક્સર તેમાં મેડલના દાવેદાર હોય છે. કોમનવેલ્થ અને એશિયન ગેમ્સમાં પણ આવું જ છે. અહીં પણ ભારતે છેલ્લા કેટલાક વર્ષોથી પોતાનો ધ્વજ લહેરાવ્યો છે.
બેડમિન્ટનમાં ઈતિહાસ રચાયો
બેડમિન્ટન પણ એક એવી રમત છે જેમાં ભારતે પોતાની તાકાત જોરદાર રીતે બતાવી છે. પીવી સિંધુ, સાયના નેહવાલે ઓલ ઈંગ્લેન્ડ ચેમ્પિયનશિપમાં પ્રકાશ પાદુકોણ અને પુલો ગોપીચંદની સફળતા સાથે જે શરૂઆત કરી હતી, તેને આગળ વધાર્યું છે. આજે સમાચાર છે કે આ રમતમાં આપણી પાસે કુલ ત્રણ ઓલિમ્પિક મેડલ છે. સાઈનાએ લંડન ઓલિમ્પિક-2016માં બ્રોન્ઝ જીત્યો હતો, જ્યારે સિંધુએ રિયો ઓલિમ્પિક-2016માં સિલ્વર અને ટોક્યો ઑલિમ્પિક્સ-2022માં બ્રોન્ઝ જીત્યો હતો. ભારતે થોમસ કપ પણ જીત્યો હતો આ વખતે મેડલ જીતીને ઈતિહાસ રચાયો છે અને વર્લ્ડ ચેમ્પિયનશિપમાં સિંધુ, લક્ષ્ય સેને અજાયબી કરી છે. આ રમતમાં પણ આજે ભારત વિશ્વ મહાસત્તા તરીકે ઊભું છે. ભારતીય ખેલાડીઓ જ્યાં પણ ઉતરે છે, ત્યાં મેડલના દાવેદાર હોય છે.
શૂટિંગમાં લક્ષ્ય
રાજવર્ધન રાઠોડે 2004 ઓલિમ્પિકમાં સિલ્વર મેડલ જીતીને વૈશ્વિક સ્તરે ભારતને જે ઓળખ અપાવી તે દિવસેને દિવસે વધતી જ ગઈ. કોમનવેલ્થ ગેમ્સ અને એશિયન ગેમ્સ સિવાય ભારતે છેલ્લાં કેટલાંક વર્ષોમાં દુનિયામાં ઘણી બધી રમતો બતાવી છે. આ સાથે જ ભારત ઓલિમ્પિકમાં પણ મેડલ જીતવામાં સફળ રહ્યું હતું. 2008માં આ જ રમતમાં ભારતે સિંગલ્સ કેટેગરીમાં સુવર્ણ દુષ્કાળનો અંત લાવ્યો હતો. અભિનવ બિન્દ્રાએ ભારત માટે શૂટિંગમાં ગોલ્ડ જીત્યો હતો. આ પછી ગગન નારંગ અને વિજય કુમારે પણ લંડન ઓલિમ્પિકમાં ભારતને સફળતા અપાવી હતી. આજે દરેક જગ્યાએ ભારતીય શૂટરોના શબ્દો બોલે છે.
એથ્લેટિક્સમાં પણ સુપર પાવર તરીકે ઉભરી રહ્યુ છે ભારત
એથ્લેટિક્સમાં ભારત અજાયબી કરશે એવું કોઈએ વિચાર્યું ન હતું, પરંતુ નીરજ ચોપરાએ ટોક્યો ઓલિમ્પિકમાં ભારતને ગોલ્ડ મેડલ અપાવીને આ અજાયબી કરી બતાવી. નીરજે તાજેતરમાં વર્લ્ડ ચેમ્પિયનશિપમાં ભારત માટે સિલ્વર મેડલ પણ જીત્યો હતો. આ રમતમાં પણ ભારતે છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં સારી સફળતા મેળવી છે.
હોકીમાં ખોવાયેલી વિશ્વસનીયતા મળશે
હોકી એ પ્રથમ રમત હતી, જેમાં ભારતને ઓલિમ્પિકમાં મેડલ જીતવાનું નિશ્ચિત માનવામાં આવતું હતું, પરંતુ પછી ધીમે ધીમે આ રમતની ચમક ઓસરી ગઈ અને ભારત અહીં અજાયબી કરી શક્યું નહીં. 1980 પછી ઓલિમ્પિક મેડલ ભારત પાસે નથી આવ્યો અને ન તો પહેલા જેવો દરજ્જો મળ્યો. ટોક્યો ઓલિમ્પિકમાં ભારતીય પુરૂષ હોકી ટીમે બ્રોન્ઝ મેડલ જીતી ભારતનું નામ રોશન કર્યુ હતું, જ્યારે મહિલા ટીમે બ્રોન્ઝ મેડલ મેચ રમી હતી. આ રમતમાં પણ ભારત પોતાના જૂના રસ્તે પરત ફરતું જણાય છે.
