શિંદે vs ઠાકરે : શિવસેનાનું ચૂંટણી ચિન્હ કોનું ? કેવી રીતે નક્કી કરશે ચૂંટણી પંચ ?
ચૂંટણી પંચે અખિલેશ યાદવ જૂથને સમાજવાદી પાર્ટી ગણાવીને પાર્ટીના પ્રતીક ચક્રનો હકદાર ગણાવ્યો. તો આવો જ વિવાદ બિહારમાં લોક જનશક્તિ પાર્ટીના ચૂંટણી ચિન્હને લઈને ચિરાગ પાસવાન અને તેના કાકા પશુપતિ પારસ વચ્ચે થયો હતો.
મહારાષ્ટ્રમાં(Maharashtra ) શિવસેનાના ચૂંટણી ચિન્હને લઈને ઉદ્ધવ અને શિંદે જૂથ વચ્ચે ટક્કર ચાલી રહી છે. બંને પક્ષો પાર્ટીના ચૂંટણી ચિન્હ (Symbol )પર પોતાનો દાવો કરી રહ્યા છે. મંગળવારે સુપ્રીમ કોર્ટમાં સમગ્ર વિવાદની સુનાવણી થઈ હતી. કોર્ટે પોતાના નિર્ણયમાં કહ્યું કે ચૂંટણી પંચ નક્કી કરશે કે ઉદ્ધવ ઠાકરે અને એકનાથ શિંદે વચ્ચેના ક્યા જૂથને મૂળ શિવસેના પક્ષ તરીકે માન્યતા આપવી જોઈએ. જો કે કાયદા અને રાજકારણના નિષ્ણાતો માને છે કે આ એક લાંબી પ્રક્રિયા છે. શિવસેનાના ચૂંટણી ચિન્હ પર કોનો અધિકાર છે તે નક્કી કરવામાં ચૂંટણી પંચને ઘણા મહિના લાગી શકે છે. કાનૂની નિષ્ણાતોના મતે, આ બધામાં સૌથી મહત્વની બાબત દરેક જૂથના સમર્થકોની સંખ્યા છે. તેમની શારીરિક સંખ્યાબળની ચકાસણી થશે. આ સાથે બંને જૂથના સંગઠન પરની અસરનું પણ મૂલ્યાંકન કરવામાં આવશે.
સુપ્રીમ કોર્ટની પાંચ જજોની બેન્ચે પક્ષના ચિન્હની કાર્યવાહીને રોકવાનો ઇનકાર કર્યો હતો. ઉદ્ધવ છાવણી માંગ કરી રહી હતી કે ધારાસભ્યોને ગેરલાયક ઠેરવવા પર નિર્ણય લેતા પહેલા પંચે ચૂંટણી ચિન્હની સુનાવણી ન કરવી જોઈએ. ચૂંટણી પ્રતીકો (એલોટમેન્ટ) ઓર્ડર, 1968 ચૂંટણી પંચને પક્ષોને ચૂંટણી પ્રતીકો ઓળખવા અને ફાળવવાની સત્તા આપે છે. તેના આદેશના પેરા 15 હેઠળ, આયોગ હરીફ પક્ષો અથવા માન્ય રાજકીય પક્ષના વિભાગો વચ્ચેના વિવાદોને ધ્યાનમાં રાખીને તેના નામ અને પ્રતીકનો દાવો કરવાનું નક્કી કરી શકે છે.
બંને જૂથના સમર્થકોની સંખ્યા નોંધપાત્ર છે.
આ અંતર્ગત ચૂંટણી પંચના અધિકારીઓ બંને પક્ષો સાથે વાત કરશે. આ પછી, બંને પક્ષો સંબંધિત દાવા સંબંધિત દસ્તાવેજોની માંગ કરશે. આ સાથે ચૂંટણી પંચ એ વાત પર પણ ધ્યાન કેન્દ્રિત કરશે કે સંગઠન અને વિધાનસભ્ય પાંખમાં બંને જૂથના કેટલા સભ્યો છે. તેમાં વિધાનસભા અને સંસદ બંનેના સભ્યોની સંખ્યા પણ સામેલ છે. બંને પક્ષોએ સંબંધિત દાવા અંગે એફિડેવિટ આપવાનું રહેશે. ભૂતપૂર્વ મુખ્ય ચૂંટણી કમિશનર એસ.વાય. કુરેશીના જણાવ્યા અનુસાર, ચૂંટણી પંચ આ બાબતનો નિર્ણય “બહુમતીના નિયમ”ના આધારે કરે છે. તેમણે કહ્યું કે ચૂંટણી પંચ એ તપાસ કરે છે કે વિધાનસભા અને સંગઠનાત્મક વિભાગોમાં કયા જૂથની બહુમતી છે. શિવસેના પાર્ટીનું ચૂંટણી ચિન્હ તીર છે.
અગાઉ પણ આ રીતે વિવાદો થયા છે
તમને જણાવી દઈએ કે આ પહેલા વર્ષ 2017માં ઉત્તર પ્રદેશમાં સમાજવાદી પાર્ટીમાં ભડકો થયા બાદ ‘સાઈકલ સિમ્બોલ’ પર પોતાના અધિકારના દાવાને લઈને વિવાદ થયો હતો. બંને પક્ષો ચૂંટણી પંચ સુધી પહોંચ્યા હતા. સંખ્યાના આધારે ચૂંટણી પંચે શોધી કાઢ્યું હતું કે અખિલેશ યાદવ જૂથને 228 માંથી 205 પક્ષના ધારાસભ્યોનું સમર્થન હતું જ્યારે 15 સાંસદોનું સમર્થન હતું. આ પછી, ચૂંટણી પંચે અખિલેશ યાદવ જૂથને સમાજવાદી પાર્ટી ગણાવીને પાર્ટીના પ્રતીક ચક્રનો હકદાર ગણાવ્યો. તે જ સમયે, બિહારમાં લોક જનશક્તિ પાર્ટીના ચૂંટણી ચિન્હને લઈને ચિરાગ પાસવાન અને તેના કાકા પશુપતિ પારસ વચ્ચે વિવાદ થયો હતો.
