યોગ કરવા માટે આહાર કેવો હોવો જોઈએ? નિષ્ણાંતો પાસેથી જાણો કે કઈ વસ્તુઓનો સમાવેશ કરવો
Yoga & Nutrition : યોગ આપણા એકંદર સ્વાસ્થ્ય માટે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. યોગ આપણને શારીરિક અને માનસિક શક્તિ આપે છે. પરંતુ યોગ કરવાથી ત્યારે જ ફાયદો થશે જ્યારે શરીરને યોગ્ય પોષણ મળશે. ચાલો જાણીએ મોરારજી દેસાઈ રાષ્ટ્રીય યોગ સંસ્થાનના નિર્દેશક ડૉ. કાશીનાથ સામગાંડી પાસેથી.
Yoga and Nutrition : ભારતમાં દર વર્ષે સપ્ટેમ્બર માસને પોષણ માસ તરીકે ઉજવવામાં આવે છે. આના દ્વારા લોકોને શરીર માટે જરૂરી પોષક તત્વો અને સ્વસ્થ આહારની આદતો વિશે જાગૃત કરવામાં આવે છે. પરંતુ જ્યારે યોગના અભ્યાસની સાથે શરીરને યોગ્ય પોષણ મળે છે ત્યારે આપણે રોગોથી દૂર રહીએ છીએ.
મોરારજી દેસાઈ નેશનલ ઈન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ યોગ (આયુષ મંત્રાલય)ના ડિરેક્ટર ડૉ. કાશીનાથ સામગાંડી કહે છે કે યોગ આપણા એકંદર સ્વાસ્થ્ય માટે ફાયદાકારક છે. યોગ્ય પોષણ અને યોગ શારીરિક અને માનસિક સ્વાસ્થ્ય બંનેને લાભ આપે છે. ડૉ.કાશીનાથ કહે છે કે યોગાભ્યાસ દરમિયાન ન્યુટ્રિશન શરીર માટે સપોર્ટ સિસ્ટમનું કામ કરે છે. આવી સ્થિતિમાં યોગ કરતા લોકોએ સાત્વિક ખોરાકને પોતાના આહારમાં સામેલ કરવો જોઈએ.
સાત્વિક ખોરાક આહારનો એક ભાગ હોવો જોઈએ
પરંપરાગત યોગિક આહારમાં સાત્વિક આહારને વધુ મહત્વ આપવામાં આવે છે. ડો.કાશીનાથ સામગાંડી કહે છે કે સાત્વિક ખોરાક ઝડપથી પચી જાય છે. આમાં તમે તાજા ફળો અને શાકભાજી, આખા અનાજ અને ડેરી ઉત્પાદનોનો સમાવેશ કરી શકો છો. આવા આહારમાં વિટામિન, મિનરલ્સ અને ફાઈબરથી ભરપૂર વસ્તુઓ ભરપૂર માત્રામાં જોવા મળે છે.
તણાવ અને ચિંતા જેવી સમસ્યાઓ થઈ શકે
ડૉ. કાશીનાથ કહે છે કે આ બધા પોષક તત્વો સ્ટેમિના વધારવા તેમજ સ્નાયુઓની પુનઃપ્રાપ્તિ માટે જરૂરી છે. સારી યોગાભ્યાસ માટે આ બધી બાબતો જરૂરી છે. અતિશય તૈલી, ખાંડ અને જંક ફૂડ સિવાય, કેફીન યુક્ત પીણાંને બિનઆરોગ્યપ્રદ ખોરાકની આદતોમાં ગણવામાં આવે છે. તેનું વધુ પડતું સેવન કરવાથી તણાવ અને ચિંતા જેવી સમસ્યાઓ થઈ શકે છે.
આંતરડા અને મગજના સ્વાસ્થ્યનું જોડાણ
ડો. કાશીનાથ સામગાંડી કહે છે કે આવા ઘણા અભ્યાસો પ્રકાશમાં આવ્યા છે, જેમાં આંતરડા અને માનસિક સ્વાસ્થ્ય વચ્ચે સીધો સંબંધ દર્શાવવામાં આવ્યો છે. આપણા આંતરડામાં લાખો બેક્ટેરિયા છે, જે શરીરના કાર્યોને નિયંત્રિત કરે છે. આંતરડા અને મગજ વચ્ચેનું જોડાણ મૂડ અને તણાવને નિયંત્રિત કરવામાં મદદ કરે છે. નિષ્ણાતો કહે છે કે યોગની પ્રેક્ટિસ સાથે, ધ્યાનપૂર્વક ખાવાથી આપણું એકંદર સ્વાસ્થ્ય સુધરે છે.
યોગ કરતાં લોકોનો આહાર કેવો હોવો જોઈએ?
- જો તમે કેફીનયુક્ત પીણાં પીતા હોવ તો તેના બદલે તમે હૂંફાળું લીંબુ પાણી અથવા પલાળેલા બદામ સાથેનું પાણી પી શકો છો.
- પ્રોસેસ્ડ ફૂડને બદલે તાજા શાકભાજી અને ફળો તેમજ આખા અનાજ ખાઓ.
- પાચનક્રિયાને સ્વસ્થ રાખવા માટે હંમેશા ગરમ ખોરાક લો.
- યોગાભ્યાસ કરતા લોકોએ પોતાને શક્ય તેટલું હાઇડ્રેટેડ રાખવું જોઈએ.
- આ સિવાય ખાનપાનની આદતોને પણ ફોલો કરો. જ્યારે તમને ભૂખ લાગે ત્યારે જ ખોરાક લો.
- યોગ સંસ્થાના ડાયરેક્ટર ડૉ.કાશીનાથ કહે છે કે યોગની પ્રેક્ટિસની સાથે સાથે આહારમાં યોગ્ય પોષક તત્વોનો સમાવેશ કરવો ખૂબ જ જરૂરી છે. યોગનો નિયમિત અભ્યાસ શારીરિક અને માનસિક બંને રીતે ફાયદાકારક રહેશે, પરંતુ તેની સાથે તમારે યોગ્ય પોષણ પર પણ ધ્યાન આપવું જોઈએ.
