મોદી શાસનમાં દેશનો રાજકીય નકશો કેવી રીતે બદલાયો, પૂર્વોત્તરના પરિણામો પછી હવે શું છે સ્થિતિ?
નાગાલેન્ડમાં સહયોગી NDPP સાથે ત્રિપુરામાં ભાજપ એકલા હાથે સત્તા પર પાછા ફરશે. મેઘાલયમાં આવીને સત્તારૂઢ NPP અહીં સૌથી મોટી પાર્ટી તરીકે ઉભરી આવી છે. આ ત્રણેય રાજ્યોમાં એનડીએની સરકાર ચાલુ રહેશે.
પૂર્વોત્તરના ત્રણ રાજ્ય ત્રિપુરા, મેઘાલય અને નાગાલેન્ડની વિધાનસભા ચૂંટણીના પરિણામો સ્પષ્ટ થઈ ગયા છે. નાગાલેન્ડમાં સહયોગી NDPP સાથે ત્રિપુરામાં ભાજપ એકલા હાથે સત્તા પર પાછા ફરશે. મેઘાલયમાં આવીને સત્તારૂઢ NPP અહીં સૌથી મોટી પાર્ટી તરીકે ઉભરી આવી છે. આ ત્રણેય રાજ્યોમાં એનડીએની સરકાર ચાલુ રહેશે તેવી અપેક્ષા છે.
આ પણ વાંચો: સરકાર રચવાથી તો દૂર પણ સત્તાપક્ષનો વિરોધ પણ ના કરી શકે એટલી નબળી પડી કોંગ્રેસ
અગાઉ ડિસેમ્બરમાં બે રાજ્યો ગુજરાત અને હિમાચલ પ્રદેશમાં વિધાનસભાની ચૂંટણી યોજાઈ હતી. ગુજરાતમાં, ભારતીય જનતા પાર્ટી સત્તા જાળવી રાખવામાં સફળ રહી, પરંતુ હિમાચલમાં, ભાજપ વલણ બદલી શકી નહીં અને સત્તામાંથી બહાર થઈ ગઈ. પાંચ મહિનામાં આ બીજું રાજ્ય હતું, જ્યાં સત્તા ભાજપના હાથમાંથી જતી રહી.
હવે દેશના 16 રાજ્યોમાં ભાજપ સત્તા પર છે. દેશની લગભગ 49.3 ટકા વસ્તી આ રાજ્યોમાં રહે છે. કોંગ્રેસ હવે 6 રાજ્યોમાં સરકારનો હિસ્સો છે. હિમાચલ પ્રદેશ, છત્તીસગઢ અને રાજસ્થાનમાં કોંગ્રેસની સરકાર છે. કોંગ્રેસ અન્ય ત્રણ રાજ્યોમાં ગઠબંધનનો હિસ્સો છે. દેશની કુલ 26 ટકા વસ્તી આ રાજ્યોમાં રહે છે.
ચાલો જાણીએ, વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી દેશમાં સત્તામાં આવ્યા બાદ દેશમાં કેટલા રાજ્યોમાં ભાજપની સરકાર હતી? દેશનો સૌથી વધુ વસ્તી ધરાવતો ભાગ ભાજપ અને તેના સાથી પક્ષોના શાસનમાં ક્યારે આવ્યો? અને નરેન્દ્ર મોદી સત્તામાં આવ્યા પછી કોંગ્રેસ કેટલી સંકોચાઈ?
મોદી જ્યારે સત્તામાં આવ્યા ત્યારે સાત રાજ્યોમાં ભાજપની સરકાર હતી
મે 2014માં નરેન્દ્ર મોદી ભારતના વડાપ્રધાન બન્યા. મોદી જ્યારે સત્તામાં આવ્યા ત્યારે દેશના 7 રાજ્યોમાં ભાજપ અને તેના સહયોગીઓની સરકારો હતી. તેમાંથી પાંચ રાજ્યોમાં ભાજપના મુખ્યમંત્રી હતા. ત્યારે તેમની સાથી પાર્ટી આંધ્ર પ્રદેશ અને પંજાબમાં સરકાર ચલાવી રહી હતી. દેશની છ ટકાથી વધુ વસ્તી આ બે રાજ્યોમાં રહે છે.
બાકીના પાંચ રાજ્યો છત્તીસગઢ, ગોવા, ગુજરાત, મધ્યપ્રદેશ અને રાજસ્થાનમાં ભાજપના મુખ્યમંત્રી હતા. દેશની 19 ટકાથી વધુ વસ્તી આ રાજ્યોમાં રહે છે. એટલે કે જ્યારે મોદી સત્તામાં આવ્યા ત્યારે ભાજપ અને તેના સાથી પક્ષો લગભગ 26 ટકા વસ્તી પર સરકારો ચલાવતા હતા. 2014માં જ્યારે નરેન્દ્ર મોદી સત્તામાં આવ્યા ત્યારે દેશના 14 રાજ્યોમાં કોંગ્રેસ અને તેના સાથી પક્ષો સત્તા પર હતા. દેશની 37 ટકાથી વધુ વસ્તી આ કોંગ્રેસ શાસિત રાજ્યોમાં રહે છે. આ રાજ્યોમાં મહારાષ્ટ્ર, કર્ણાટક જેવા મોટા રાજ્યોનો સમાવેશ થાય છે.
ભાજપ 2018માં ટોચ પર પહોંચ્યું હતું
2014માં ભાજપ અને તેના સહયોગીઓની સાત રાજ્યોમાં સરકાર હતી. ચાર વર્ષ પછી, માર્ચ 2018 માં, ભાજપ અને તેના સહયોગીઓની 21 રાજ્યોમાં સરકારો હતી. દેશની લગભગ 71 ટકા વસ્તી આ રાજ્યોમાં રહે છે. આ તે સમયગાળો હતો જ્યારે વસ્તીની દ્રષ્ટિએ ભાજપનું શાસન ચરમસીમા પર હતું. તે જ સમયે ચાર રાજ્યોમાં કોંગ્રેસની સરકાર હતી. આ રાજ્યોમાં સાત ટકા વસ્તી વસે છે.
આગળ શું થશે?
હાલમાં ભાજપ 16 રાજ્યોમાં સત્તા પર છે. આ વર્ષે એટલે કે 2023માં નવ રાજ્યોમાં વિધાનસભા ચૂંટણીના કાર્યક્રમો હતા. આમાં સમાવિષ્ટ રાજ્યો મેઘાલય, નાગાલેન્ડ અને ત્રિપુરામાં ચૂંટણી થઈ ચૂકી છે. બીજી તરફ અન્ય રાજ્યો કર્ણાટકમાં વર્ષના મધ્યમાં અને છત્તીસગઢ, મધ્યપ્રદેશ, મિઝોરમ, રાજસ્થાન અને તેલંગાણામાં વર્ષના અંતમાં ચૂંટણી યોજાવાની છે. હાલમાં કર્ણાટક, ત્રિપુરા, મધ્યપ્રદેશમાં ભાજપની સરકાર છે. મેઘાલય, નાગાલેન્ડમાં પણ ભાજપ ગઠબંધન સાથે સરકારમાં છે. છત્તીસગઢ અને રાજસ્થાનમાં કોંગ્રેસ જ્યારે તેલંગાણામાં TRSની સરકાર છે.
2024માં લોકસભા અને સાત રાજ્યોની વિધાનસભાની ચૂંટણીઓ પણ થવાની છે. જેમાં સિક્કિમ, આંધ્રપ્રદેશ, અરુણાચલ પ્રદેશ, ઓડિશા, હરિયાણા, મહારાષ્ટ્ર, ઝારખંડનો સમાવેશ થાય છે. અત્યારે હરિયાણા, અરુણાચલ પ્રદેશ, સિક્કિમ, મહારાષ્ટ્રમાં ભાજપની સરકાર છે. ઓડિશામાં BJD, આંધ્ર પ્રદેશમાં YSRCP. આ ચૂંટણીઓમાં ભાજપ સામે મોટો પડકાર એ છે કે તે જ્યાં સરકારમાં હોય ત્યાં તેને જાળવી રાખવાનો અને જ્યાં વિપક્ષમાં હોય ત્યાં જીતવાનો છે.
