ખેડૂતો આ રીતે નાની જગ્યામાં ખેતી કરી, ઓછા ખર્ચે વધારી કમાણી કરી શકશે
ડો. રાજેન્દ્ર પ્રસાદ કેન્દ્રીય કૃષિ વિશ્વ વિદ્યાલયના વરિષ્ઠ વૈજ્ઞાનિક ડો. એસ.કે. સિંહ, ટીવી 9 ડિજિટલ દ્વારા જણાવે છે કે કેવી રીતે નર્સરી તૈયાર કરીને વધારે કમાણી કરી શકાય છે.
વ્યાવસાયિક રીતે ખેતી કરતા ખેડૂતો (Farmers) નર્સરીમાં રોપાઓ તૈયાર કરે છે, પરંતુ થોડી ભૂલને કારણે તેમને ભારે નુકસાન વેઠવું પડે છે. તેથી જ તેમના માટે પહેલા નર્સરી તૈયાર કરવાની વિવિધ રીતો જાણવી જરૂરી છે, કારણ કે દરેક સીઝનમાં નર્સરી માટે અલગ અલગ બેડ તૈયાર કરવામાં આવે છે.
ડો. રાજેન્દ્ર પ્રસાદ કેન્દ્રીય કૃષિ વિશ્વ વિદ્યાલયના વરિષ્ઠ વૈજ્ઞાનિક ડો. એસ.કે. સિંહ, ટીવી 9 ડિજિટલ દ્વારા જણાવે છે કે કેવી રીતે નર્સરી તૈયાર કરીને વધારે કમાણી કરી શકાય છે.
જમીન પર લગભગ 4-5 અઠવાડિયા સુધી માટીનું સોલરાઇઝેશન કરવું વધુ સારું છે. વાવણીના 15-20 દિવસ પહેલા, 4-5 લિટર પાણીમાં ચોરસ મીટર દીઠ 1.5-2% ફોર્મલિન સોલ્યુશન ભેળવી પ્લાસ્ટિકની શીટથી જમીનને ઢાંકી દો. કેપ્ટન અને થિરમ જેવા ફૂગનાશકો 2 ગ્રામ/લિટર પાણીમાં મિક્ષ કરી જમીનની ઉમેરો. ઢંકાયેલ પોલીથીન શીટ અને બીજના બેડ તૈયાર કરવા માટે માટી નીચે ઓછામાં ઓછા 4 કલાક સતત ગરમ વરાળ આપો.
નર્સરી બેડની તૈયારી
નર્સરી બેડ ઋતુ અને પાક પ્રમાણે તૈયાર કરવા જોઈએ. વરસાદી ઋતુ માટે ઉભા બેડ તૈયાર કરવામાં આવે છે. શિયાળા અને ઉનાળાની ઋતુ માટે સપાટ બેડ તૈયાર કરવામાં આવે છે. માટી, રેતી અને સારી રીતે સડેલું ગાયનું છાણ અથવા વર્મીકમ્પોસ્ટનું મિશ્રણ 1: 1: 1 ના પ્રમાણમાં તૈયાર કરો અને વધારાનું પાણી કાઢવામાં સરળતા રહે તેની કાળજી રાખો.
ઉભા નર્સરી બેડ
ઉભા નર્સરી બેડ માટે, 15-20 સેમીની ઉંચાઈ અને ગ્રાઉન્ડ ફ્લોરથી 1 મીટરની પહોળાઈ તૈયાર કરવી જરૂરી છે. બે બેડ વચ્ચે 30-40 સેમીની જગ્યા છોડો. બેડના સરળ માર્ગ માટે માર્જિનની સરખામણીમાં નર્સરી બેડ સરળ અને મધ્યમાં સહેજ ઉંચો હોવો જોઈએ. બેડ પૂર્વ અને પશ્ચિમ દિશામાં તૈયાર થવો જોઈએ અને બેડ પર ઉત્તરથી દક્ષિણ તરફ રેખા બનાવવી જોઈએ.
પ્રતિકૂળ હવામાન પરિસ્થિતિઓમાં નર્સરી બેડ બનાવવી જ્યાં ખુલ્લા મેદાનની પરિસ્થિતિઓ શક્ય નથી ત્યાં નર્સરી ઉછેર માટે કેટલીક પ્રતિકૂળ પરિસ્થિતિઓ છે. આ કિસ્સામાં નીચેની પદ્ધતિઓ અપનાવવી જોઈએ.
ભારે વરસાદ દરમિયાન
આ સ્થિતિમાં માટીના વાસણ, પોલિથિન બેગ અને ટ્રેમાં માટી, રેતી અને ખાતરના મિશ્રણનો ઉપયોગ કરીને શેડ અથવા પોલી હાઉસમાં નાના માળખામાં બીજ ઉગાડવા જોઈએ. આ પ્લોટને વરસાદી સમય દરમિયાન સંરક્ષિત જગ્યાએ રાખવા જોઈએ.
નીચા અને ઉચ્ચ તાપમાનની સ્થિતિ
ખૂબ જ નીચા અથવા ખૂબ ઉંચા તાપમાનની સ્થિતિમાં બીજને અંકુરિત કરવા માટે ગ્લાસ હાઉસ અથવા પોલી હાઉસમાં કૃત્રિમ તાપમાન વ્યવસ્થા બનાવી શકાય છે અને વહેલા પાક ઉત્પાદન કરીને મોટો નફો મેળવી શકાય છે.
આ પણ વાંચો : Gujarat: લઘુતમ ટેકાના ભાવથી મગફળી, ડાંગર, મકાઈ અને બાજરીની સીધી ખરીદી માટે નોંધણી પ્રક્રિયાનો શનિવારથી શુભારંભ
આ પણ વાંચો : New Crop Varieties: સાત વર્ષમાં જુદા-જુદા પાકની 1,656 નવી જાતો વિકસાવવામાં આવી, ખેડૂતો લઈ રહ્યા છે તેનો લાભ
