World Cancer Day: વિશ્વ કેન્સર દિવસ 4 ફેબ્રુઆરીએ જ શા માટે મનાવવામાં આવે છે? આવો જાણીએ ઇતિહાસ
વિશ્વ આરોગ્ય સંસ્થાની પહેલ પર વર્ષ 1933 માં પ્રથમ કેન્સર દિવસ જિનીવા, સ્વિટ્ઝર્લેન્ડમાં મનાવવામાં આવ્યો હતો.
છેલ્લા 2 વર્ષથી વધુ સમયથી આખું વિશ્વ કોરોના ( Corona) સામેની મહામારી સામે લડી રહ્યું છે. દરેક વ્યક્તિ છેલ્લા બે વર્ષથી આ ખતરનાક વાયરસ સામે લડી રહ્યો છે. વધતા પ્રદૂષણ અને બદલાતા વાતાવરણને કારણે વિવિધ પ્રકારની નવી બીમારીઓ લોકોને પોતાનો શિકાર બનાવી રહી છે. જેના કારણે વૈજ્ઞાનિકોમાં ભયનો માહોલ છે. આમાંની એક ખતરનાક બીમારી કેન્સર છે.
આ રોગ વિશે લોકોને જાગૃત કરવા માટે દર વર્ષે 4 ફેબ્રુઆરીએ વિશ્વભરમાં વિશ્વ કેન્સર દિવસ(World Cancer Day) મનાવવામાં આવે છે. આ દિવસની ઉજવણી વર્ષ 1933માં શરૂ કરવામાં આવી હતી. આ દિવસે કેન્સર વિશે જાગૃતિ ફેલાવવા અને લોકો સુધી તેના ચિહ્નો ફેલાવવા માટે વિશ્વભરમાં વિવિધ કાર્યક્રમોનું આયોજન કરવામાં આવે છે. જેથી લોકો તેને યોગ્ય સમયે ઓળખી શકે. તો ચાલો તમને જણાવીએ આ દિવસની કેટલીક ખાસ વાતો.
વર્ષ 1933 માં પ્રથમ કેન્સર દિવસ ઉજવવામાં આવ્યો
વિશ્વ આરોગ્ય સંસ્થાના ઉપક્રમે વર્ષ 1933માં સ્વિટ્ઝર્લેન્ડના જીનીવામાં પ્રથમ કેન્સર દિવસની ઉજવણી કરવામાં આવી હતી. ત્યારથી, દર વર્ષે કેન્સર ડે પર એક નવી થીમ બહાર પાડવામાં આવે છે. તેની પાછળનો હેતુ એ છે કે સામાન્ય લોકોને કેન્સરના જોખમો અને તેના લક્ષણોથી લઈને તેના નિવારણ વિશે જાગૃત કરી શકાય.
ઘણા લોકોમાં એવી ગેરસમજ હોય છે કે સ્પર્શ કરવાથી કેન્સર ફેલાય છે, જેના કારણે લોકો કેન્સરના દર્દીઓની સારી સારવાર કરતા નથી. પરંતુ આવું બિલકુલ નથી, બલ્કે આ ધારણા તદ્દન ખોટી છે. આ દર્દીઓ સાથે ભેદભાવ કરવાને બદલે આપણે તેમને ટેકો આપવો જોઈએ.
કેન્સરની શોધ અને ઇતિહાસ
કેન્સર શબ્દની ઉત્પત્તિ ગ્રીક ચિકિત્સક હિપ્પોક્રેટ્સ (460–370 BC)ને આભારી છે. તેમને ‘ફાધર ઓફ મેડિસિન’ પણ ગણવામાં આવે છે. હિપ્પોક્રેટ્સે બિન-અલ્સર અને અલ્સર-રચના ગાંઠોનું વર્ણન કરવા માટે કાર્સિનોમા અને કાર્સિનોમા શબ્દોનો ઉપયોગ કર્યો હતો. ગ્રીકમાંઆ શબ્દ કરચલાને દર્શાવે છે. જે કદાચ રોગ માટે લાગુ પડે છે. 700-800 કરોડ વર્ષ પહેલા ડાયનાસોરના અવશેષોમાં કેન્સરના કોષોના પુરાવા જોવા મળ્યા હતા. ઘણા સંશોધનો બાદ 2003માં આની શોધ થઈ હતી. તે જ સમયે, 42-39 મિલિયન વર્ષો પહેલા હોમો ઇરેક્ટસમાં સૌથી જૂની હોમિનિડ મેલિગ્નન્ટ ટ્યુમર મળી આવી હતી. લુઈસ લીકીએ આ માહિતી 1932માં આપી હતી.
3000 બીસી. આ સમયગાળા દરમિયાન ઇજિપ્તની મમીમાં કેન્સરના કોષોના પુરાવા મળ્યા હતા. 1600 બીસી તે સમય દરમિયાન, ઇજિપ્તમાં સ્થાનિક લોકો દેવતાઓમાં કેન્સર વિશે વાત કરતા હતા. પ્રાચીન ઇજિપ્તીયન સ્ક્રોલ ગર્ભાશય દ્વારા સારવાર કરાયેલા સ્તન ટયુમરના આઠ કિસ્સાઓનું વર્ણન કરે છે. તેમણે કહ્યું કે બાફેલા જવને ખજૂર સાથે ભેળવીને ખાવાથી પેટના કેન્સરનો ઈલાજ થાય છે. 500 બીસી ભારતમાં રામાયણ વધતી ગાંઠોને રોકવા માટે આર્સેનિક પેસ્ટ સાથેની સારવારનું વર્ણન કરે છે.
50 એડીમાં ઇટાલીમાં રોમનોએ શોધ્યું કે સર્જરી દ્વારા કેટલીક ગાંઠો દૂર કરી શકાય છે. પરંતુ તેણે જોયું કે આ રોગમાં કોઈ દવા કામ કરતી નથી. તેમણે કહ્યું કે તમામ પ્રયાસો પછી પણ કેટલીક ગાંઠો ફરી વધી છે. 1500માં યુરોપમાં કેન્સર શોધવા માટે શબપરીક્ષણ વધુ વખત હાથ ધરવામાં આવ્યું હતું અને આંતરિક કેન્સરની સમજમાં વધારો થયો હતો. 1595માં નેધરલેન્ડમાં ઝાકરિયાસ જાનસેને માઇક્રોસ્કોપની શોધ કરી હતી.
કેન્સરના પ્રકાર
વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઈઝેશન અનુસાર, દર 10માંથી એક ભારતીયને કેન્સરનું જોખમ છે અને 2025 સુધીમાં દેશના 16 લાખ લોકો કેન્સરનો શિકાર બની શકે છે. જેમાં સૌથી વધુ સ્તન કેન્સરના દર્દીઓ હશે. આ ખતરનાક રોગના 100 થી વધુ પ્રકારો છે. આમાંના સૌથી સામાન્ય છે ચામડીનું કેન્સર, સ્તન કેન્સર, ફેફસાનું કેન્સર, પ્રોસ્ટેટ કેન્સર, કોલોરેક્ટલ કેન્સર, મૂત્રાશયનું કેન્સર, મેલાનોમા, લિમ્ફોમા, કિડની કેન્સર છે. મહિલાઓમાં સ્તન, કોલોરેક્ટલ, ફેફસાં, સર્વાઇકલ અને થાઇરોઇડ કેન્સર સૌથી સામાન્ય છે, જ્યારે ફેફસાં, પ્રોસ્ટેટ, કોલોરેક્ટલ, પેટ અને લીવર કેન્સર પુરુષોમાં સૌથી સામાન્ય છે.
કેન્સરના કારણો
કેન્સર થવાના ઘણા કારણો છે. જો કે, સૌથી સામાન્ય કારણોમાં ધૂમ્રપાન, તમાકુ, શારીરિક પ્રવૃત્તિનો અભાવ, નબળો આહાર, એક્સ-રેમાંથી કિરણોત્સર્ગ, સૂર્યના યુવી કિરણો, ચેપ, કૌટુંબિક જનીનો વગેરે છે.
આ પણ વાંચો : Punjab Assembly Election 2022 : શું માતા રાની અપાવશે જીત? સિદ્ધુ વૈષ્ણો દેવી તો સીએમ ચન્ની બગલામુખી માતાના શરણમાં
આ પણ વાંચો : ચૂંટણી પહેલા પંજાબના રાજકારણમાં ઉથલપાથલ, મુખ્યમંત્રી ચન્નીના ભત્રીજા ભુપિન્દર સિંહની ધરપકડ