દેશના નક્શામાંથી ગાયબ થઈ રહી છે કોંગ્રેસ ? ગ્રાફના આધારે સમજો ઉદયથી અસ્તની સ્ટોરી
મધ્યપ્રદેશ, છત્તીસગઢ, રાજસ્થાન અને તેલંગાણા વિધાનસભા ચૂંટણીના પરિણામો પર સમગ્ર દેશની નજર છે. આગામી કેટલાક મહિનામાં લોકસભાની ચૂંટણી પણ યોજાવાની છે. તે પહેલાં, રાજ્યોના આ પરિણામોની સીધી અસર ભલે ન થાય, પરંતુ મુખ્ય પક્ષોના મનોબળને જીત કે હારની સીધી અસર ચોક્કસથી થશે. આ ચૂંટણીઓમાં ભાજપ અને કોંગ્રેસની વિશ્વસનીયતા પણ દાવ પર છે
દેશના 28 રાજ્યો અને વિધાનસભા સાથેના 2 કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો સહિત, એવા 14 રાજ્યો છે જ્યાં ભારતીય જનતા પાર્ટીની સરકાર છે અથવા તેના સહયોગી NDA સત્તામાં છે. ભાજપ પાસે 10 રાજ્યોમાં પોતાના મુખ્યમંત્રી છે. જોકે 7 રાજ્યો એવા છે જ્યાં કોંગ્રેસની સરકાર છે અથવા પાર્ટી ત્યાં સત્તામાં છે.
આ સિવાય 9 રાજ્યો એવા છે જ્યાં ભાજપ કે કોંગ્રેસ સત્તામાં નથી અને અન્ય પાર્ટીઓનું પ્રભુત્વ છે. જો કે, લોકસભાની ચૂંટણી પહેલા બદલાયેલા સંજોગો વચ્ચે આમાંથી કેટલાક રાજ્યો નવા રચાયેલા I.N.D.I.A.ને મળવા સક્ષમ નથી. ત્યારે આજે દેશના 5 રાજ્યમાંથી 4 રાજ્યનું પરિણામ છે જેમાં તેલંગાણામાં બીજેપીનુ પ્રભુત્વ જોવા મળી રહ્યું નથી પણ બાકી રહેલ રાજસ્થાન મધ્યપ્રદેશમાં અને છત્તીસગઢમાં બીજેપી લહેરાવશે કેસરિયો?
ભાજપની કેટલા રાજ્યમાં સત્તા
હાલમાં, દેશના 9 રાજ્યો જ્યાં ભાજપની સંપૂર્ણ બહુમતી સરકાર છે – યુપી, ઉત્તરાખંડ, ગુજરાત, ગોવા, આસામ, અરુણાચલ પ્રદેશ, મણિપુર, ત્રિપુરા, મધ્ય પ્રદેશ તેમજ જે 5 રાજ્યોમાં ભાજપ ગઠબંધન એનડીએ સત્તામાં છે તે છે- મહારાષ્ટ્ર, હરિયાણા મેઘાલય, સિક્કિમ, નાગાલેન્ડ.
કોંગ્રેસ કેટલા રાજ્યમાં બચી ?
અત્યારે દેશના ચાર રાજ્યો જ્યાં કોંગ્રેસ સત્તામાં હતી. તેમાં કર્ણાટક, હિમાચલ પ્રદેશ, રાજસ્થાન છત્તીસગઢ છે. જેમાંથી રાજસ્થાન અને છત્તીસગઢ કોંગ્રેસના હાથમાંથી છીનવાઈ ગયું છે. ત્યારે હવે કોંગ્રેસ માત્રને માત્ર કર્ણાટક અને હિમાચલ પ્રદેશમાં બચી છે. અન્ય રાજ્યોમાં કોંગ્રેસ ગઠબંધનની સરકાર છે. કોંગ્રેસ 3 રાજ્યોમાં ગઠબંધન સરકારનો હિસ્સો છે. આ છે- બિહાર, ઝારખંડ અને તમિલનાડુ.
NDA 18 , ઈન્ડિયન ઈન્ટેલિજન્સ મુજબ NI 9 રાજ્ય એટલે કે ટોટલ 27 રાજ્ય જેેમાંથી તેલંગાણા, ઉડીશા અને આંધ્રામાં કોઈ સાથે જોડાયા નથી અને પોતાની રીતે લડે છે. જમ્મુ કાશ્મીરમાં રાષ્ટ્રપતિ સાશન છે
ભાજપે છીનવ્યું રાજસ્થાન- છત્તીસગઢ
તમને જણાવી દઈએ કે ભારતીય જનતા પાર્ટી જ્યારે સત્તામાં આવી ત્યારે શરુઆતમાં 7 રાજ્યમાં સરકાર હતી. જે બાદ ભાજપનું પ્રભુત્વ ધીરે ધીરે વધી રહ્યું છે અને આજે 14 રાજ્યમાં ભાજપની સરકાર છે ત્યારે આજના 3 રાજ્યમાં પરિણામ જાહેર થઈ રહ્યું છે જેમાં ભાજપનું પલડુ ભારી જોવા મળી રહ્યું છે ત્યારે મધ્યપ્રદેશમાં ભાજપને અત્યાર સુધી 104 સીટી મળી ગઈ છે જ્યારે રાજસ્થાનમાં 100 થી વધુ સીટ મળી ગઈ છે.જ્યારે છત્તીસગઢમાં 24 સીટ પર બીજેપી છે જ્યારે 22 પર કોંગ્રેસ એટલે અહીં કાટાની ટક્કર દેખાય રહી છે.
કોગ્રેંસનું પોલીટિકલ બેકગ્રાઉન્ડ
ભારતીય રાષ્ટ્રીય કોંગ્રેસ ભારતમાં વ્યાપક મૂળ ધરાવતો રાજકીય પક્ષ છે. 1885 માં કોંગ્રેસની સ્થપના થઈ હતી. તે એશિયા અને આફ્રિકામાં બ્રિટિશ સામ્રાજ્યમાં ઉભરી આવનાર પ્રથમ આધુનિક રાષ્ટ્રવાદી ચળવળ હતી. 19મી સદીના અંતથી, અને ખાસ કરીને 1920 પછી, મહાત્મા ગાંધીના નેતૃત્વ હેઠળ, કોંગ્રેસ ભારતીય સ્વતંત્રતા ચળવળની પ્રબળ નેતા બની હતી. કોંગ્રેસે ભારતને યુનાઇટેડ કિંગડમથી સ્વતંત્રતા તરફ દોરી,
1947માં ભારતની આઝાદી પછી, કૉંગ્રેસ એક લોકપ્રિય અને બિનસાંપ્રદાયિક પક્ષ તરીકે ઉભરી અને આગામી 20 વર્ષ સુધી ભારતીય રાજકારણમાં પ્રભુત્વ જમાવ્યું. પાર્ટીના પ્રથમ વડા પ્રધાન પંડિત જવાહરલાલ નેહરુએ આયોજન પંચની રચના કરીને, પંચવર્ષીય યોજનાઓ રજૂ કરીને, મિશ્ર અર્થતંત્રનો અમલ કરીને અને બિનસાંપ્રદાયિક રાજ્યની સ્થાપના કરીને સમાજવાદી નીતિઓને સમર્થન આપવા કોંગ્રેસનું નેતૃત્વ કર્યું હતું. નેહરુના મૃત્યુ પછી અને લાલ બહાદુર શાસ્ત્રીના ટૂંકા કાર્યકાળ પછી, ઈન્દિરા ગાંધી પક્ષના નેતા બન્યા.
ઈન્દિરા ગાંધીનો દોર
1969માં, પક્ષનું મોટું વિભાજન થયું, જેમાં ઈન્દિરા ગાંધીની આગેવાની હેઠળના એક જૂથે કોંગ્રેસ (R) ની રચના છોડી દીધી અને બાકીનો ભાગ કોંગ્રેસ (O) બન્યો. કોંગ્રેસ (R) 1971ની સામાન્ય ચૂંટણીમાં જંગી માર્જિનથી જીતીને પ્રબળ પક્ષ બન્યો. 1975 થી 1977 સુધી, ઇન્દિરા ગાંધીએ ભારતમાં કટોકટીની સ્થિતિ જાહેર કરી, જેના પરિણામે સામૂહિક જુલમ અને સત્તાનો દુરુપયોગ થયો. 1979 માં પક્ષમાં બીજું વિભાજન થયું, જેના કારણે કોંગ્રેસ (I) ની રચના થઈ, જેને 1981 માં ચૂંટણી પંચ દ્વારા કોંગ્રેસ તરીકે માન્યતા આપવામાં આવી.
રાજીવ ગાંધીના નેતૃત્વ હેઠળ, પાર્ટીએ 1984ની સામાન્ય ચૂંટણીઓમાં જંગી જીત મેળવી હતી. ચૂંટણી, છતાં 1989ની ચૂંટણીમાં નેશનલ ફ્રન્ટ સામે હારી ગયા. કોંગ્રેસ ત્યારબાદ પીવી નરસિમ્હા રાવના નેતૃત્વ હેઠળ સત્તામાં પાછી આવી, જેમણે પાર્ટીને આર્થિક રીતે ઉદાર એજન્ડા તરફ દોરી, જે અગાઉના નેતાઓ કરતા અલગ હતી. જો કે, તે 1996ની સામાન્ય ચૂંટણીમાં હારી ગયું અને તેનું સ્થાન રાષ્ટ્રીય મોરચા (તે વખતની ભાજપ) સરકાર દ્વારા લેવામાં આવ્યું.
જે બાદ મનમોહન સિંહની આગેવાની હેઠળના યુનાઈટેડ પ્રોગ્રેસિવ એલાયન્સ (યુપીએ) તરીકે ઓળખાતા કોંગ્રેસની આગેવાની હેઠળના ગઠબંધને 2004ની સામાન્ય ચૂંટણીમાં સરકારની રચના કરી. ત્યારબાદ, યુપીએએ 2009ની સામાન્ય ચૂંટણીમાં જીત મેળવીને ફરીથી સરકારની રચના કરી, અને સિંઘ 1962માં નેહરુ પછીના પ્રથમ વડા પ્રધાન બન્યા જેઓ સંપૂર્ણ પાંચ વર્ષની મુદત પૂરી કર્યા પછી ફરીથી ચૂંટાયા. જો કે, 2014ની સામાન્ય ચૂંટણીમાં, કોંગ્રેસને 543 સભ્યોની લોકસભા (ભારતની સંસદનું નીચલું ગૃહ)માં માત્ર 44 બેઠકો પર જંગી હારનો સામનો કરવો પડ્યો હતો. 2019 ની સામાન્ય ચૂંટણીઓમાં, પાર્ટીને ફરીથી ભારે હારનો સામનો કરવો પડ્યો, લોકસભામાં માત્ર 52 બેઠકો જીતી.
આઝાદી પછી 17 સામાન્ય ચૂંટણીઓમાં, તેણે સાત વખત સંપૂર્ણ બહુમતી મેળવી છે અને 54 વર્ષથી વધુ સમયથી કેન્દ્ર સરકારનું નેતૃત્વ કરીને ત્રણ વખત શાસક ગઠબંધનનું નેતૃત્વ કર્યું છે. કોંગ્રેસ પાર્ટી તરફથી છ વડાપ્રધાનો રહ્યા છે, જેમાં પ્રથમ જવાહરલાલ નહેરુ (1947–1964) અને સૌથી તાજેતરના મનમોહન સિંહ (2004–2014) છે.
મલ્લિકાર્જુન ખડગે પ્રમુખ તરીકે
મલ્લિકાર્જુન ખડગે વર્તમાન પ્રમુખ છે. જિલ્લા પક્ષ એ કોંગ્રેસનું સૌથી નાનું કાર્યકારી એકમ છે. દરેક રાજ્યમાં રાજ્ય સ્તરે રાજ્ય કોંગ્રેસ સમિતિ (પીસીસી) પણ હોય છે. જિલ્લાઓ અને PCC ના પ્રતિનિધિઓ સાથે મળીને ઓલ ઈન્ડિયા કોંગ્રેસ કમિટી (AICC) ની રચના કરે છે. પાર્ટીને વર્કિંગ કમિટી (CWC), સેન્ટ્રલ ઇલેક્શન કમિટી (CEC), સેવાદળ, ઇન્ડિયન યુથ કોંગ્રેસ (IYC), ઇન્ડિયન નેશનલ ટ્રેડ યુનિયન કોંગ્રેસ (INTUC) સહિત વિવિધ સમિતિઓ અને વિભાગોમાં પણ સંરચિત કરવામાં આવી છે. રાષ્ટ્રીય વિદ્યાર્થી સંઘ. ભારત (NSUI).
નાણાકીય વર્ષ 2021-22 માટે, કોંગ્રેસ પાર્ટીએ કુલ ₹541 કરોડની આવક મેળવી હતી, જેમાંથી 72% અથવા ₹389 કરોડ અઘોષિત સ્ત્રોતોમાંથી આવ્યા હતા, જેમાંથી ₹236.09 કરોડ અથવા આવકના કુલ અઘોષિત સ્ત્રોતોના 43.62% ચૂંટણીલક્ષી હતા. બોન્ડ અગાઉના નાણાકીય વર્ષમાં (2020-21) તે બીજા સ્થાને હતી તેની સરખામણીમાં, ભારતમાં નોંધાયેલા રાજકીય પક્ષોમાં આવક જનરેશનમાં કોંગ્રેસ ત્રીજા-ઉચ્ચ સ્થાને સરકી ગઈ છે
