Indian Railway : લોખંડને કાટ લાગી જાય છે પણ ટ્રેનના પાટાને કાટ લાગતો નથી, જાણો કેમ
Indian Railway: ટ્રેનના પાટા પર પાણી સતત પડતું રહે છે. પરંતુ તેમ છતાં ન તો તેને કાટ લાગ્યો કે ન તો પાટા નબળા પડે છે. ટ્રેકની બાજુઓમાં કાટ દેખાઈ શકે છે પરંતુ ઉપરની બાજુ હંમેશા ચમકતી હોય છે. છેવટે, આ ટ્રેક શેના બનેલા છે, જેમાં તેમને કાટ લાગતો નથી. કારણ જાણો
Indian Railway : તે વિશ્વનું ચોથું સૌથી મોટું રેલ નેટવર્ક છે. તમારે ભારતના કોઈપણ ભાગમાં જવું હોય, રેલની સુવિધા સરળતાથી ઉપલબ્ધ છે. આપણે બધાએ એક યા બીજા સમયે ટ્રેનમાં મુસાફરી કરી જ હશે. તમે મુસાફરી દરમિયાન ટ્રેનના પાટા ધ્યાનથી જોયા હશે. પરંતુ શું તમે ક્યારેય વિચાર્યું છે કે લોખંડના બનેલા હોવા છતાં ટ્રેક પર કાટ કેમ નથી લાગતો? આપણા ઘરમાં નવા લોખંડને થોડા દિવસોમાં કાટ લાગી જાય છે અને જો તેને ખુલ્લામાં છોડી દેવામાં આવે તો તે ખૂબ જ ઝડપથી કાટ લાગવા લાગે છે. 24 કલાક ખુલ્લામાં હોવા છતાં પણ ટ્રેનના પાટાને કેમ કાટ નથી લાગતો?
આ પણ વાંચો : Indian Railway News: PM Modi દ્વારા ભારતીય રેલવેને મોટી ભેટ, 32500 કરોડના ચેકથી ફરી જશે તંત્રની કાયાકલ્પ
રેલના પાટા ત્રણેય મોસમનો કરે છે સામનો
આ ટ્રેક દેશભરમાં લગભગ 67,000 કિલોમીટર સુધી ફેલાયેલા છે. તેઓ હંમેશા ખુલ્લામાં જ હોય છે. તેઓ શિયાળો, ઉનાળો અને વરસાદની મોસમનો સામનો કરે છે. ટ્રેકની આસપાસ કાટ હોઈ શકે છે, પરંતુ ઉપરનો ભાગ હંમેશા ચમકતો દેખાય છે.
શા માટે કાટ નથી લાગતો?
જ્યારે લોખંડની બનેલી વસ્તુઓ હવામાં ઓક્સિજન સાથે પ્રતિક્રિયા આપે છે ત્યારે તેને કાટ લાગી જાય છે. હવા સાથે પ્રતિક્રિયા કર્યા પછી તે વસ્તુ પર ભૂરા રંગનું સ્તર જમા થાય છે. આ આયર્ન ઓક્સાઇડનું સ્તર છે. રસ્ટ કોઈપણ પદાર્થ પર સ્તરોના સ્વરૂપમાં એકઠા થાય છે. જેમ-જેમ સ્તર વધે છે તેમ-તેમ કાટનો વિસ્તાર પણ વધે છે. ઘણા લોકો માને છે કે રેલવે ટ્રેક લોખંડના બનેલા છે. લોખંડને ખુલ્લામાં છોડી દેવામાં આવે તો તેને કાટ લાગી જાય છે. પરંતુ તેમના પર કોઈ કાટ હોતો નથી. તો પછી તેઓ શેના બનેલા છે?
જેના કારણે પાટા પર કાટ લાગતો નથી
રેલ ટ્રેક ખાસ પ્રકારના સ્ટીલમાંથી બનાવવામાં આવે છે. આ સ્ટીલને મેંગેનીઝ સ્ટીલ કહેવામાં આવે છે. તેમાં 12 ટકા મેંગેનીઝ અને 0 ટકા કાર્બન છે. ટ્રેકમાં રહેલી આ ધાતુઓને કારણે તેમના પર આયર્ન ઓક્સાઇડ બનતું નથી. જેના કારણે પાટા પર કાટ લાગતો નથી. જો પાટા લોખંડના બનેલા હોત તો વરસાદ દરમિયાન તેમાં ભેજ જળવાઈ રહેત. જેના કારણે તેમને કાટ લાગી જાય છે. કાટ લાગવાથી, પાટા નબળા પડે છે અને વારંવાર બદલવા પડે છે. ટ્રેકની નબળાઈને કારણે અકસ્માતનું જોખમ પણ વધુ રહે છે. તેથી જ ટ્રેક બનાવવામાં આવી ધાતુનો ઉપયોગ થતો હોય છે. જેમાં કાટ લાગતો નથી અને તે ખૂબ જ મજબૂત પણ રહે છે.
