Papaya farming : પપૈયાની ખેતી ક્યારે અને કેવી રીતે કરવી અને કેટલી થશે કમાણી, કૃષિ વૈજ્ઞાનિકે આપી જાણકારી

ઉત્તર ભારતમાં માર્ચ-એપ્રિલમાં પપૈયાની ખેતી (Papaya farming) શરૂ થાય છે. આ સમયે વાવેલા પપૈયાના પાકમાં વાયરલ અને ફૂગના રોગો ઓછા જોવા મળે છે. હાલમાં ફેબ્રુઆરી મહિનો ચાલી રહ્યો છે, તેથી મોટાભાગના ખેડૂતોએ પપૈયાની નર્સરીની (Papaya Nursery) તૈયારી કરી લીધી હશે અથવા તો કરતા હશે. નર્સરી એક એવી જગ્યા છે જ્યાં છોડ ઉગાડવામાં આવે છે તે પહેલાં તેને ઊંચી જમીનમાં રોપવામાં આવે છે.

બીજની ગુણવત્તા ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. જેના આધારે પપૈયા જેવા ફળો માટે પહેલા નર્સરીમાં છોડ ઉગાડવામાં આવે છે, ત્યારબાદ મુખ્ય પ્લોટમાં ટ્રાન્સપ્લાન્ટ કરવાની જરૂર પડે છે. સામાન્ય રીતે નર્સરીમાં વાવ્યા પછી બીજને બારીક માટીના સ્તરથી ઢાંકી દેવામાં આવે છે. છોડ ક્યારેક સૂર્યપ્રકાશને કારણે સુકાઈ જાય છે તો કયારેક પશુઓ અને ઉંદર ખાઈ જાય છે.

બિહારની સમસ્તીપુર સ્થિત ડો.રાજેન્દ્ર પ્રસાદ સેન્ટ્રલ એગ્રીકલ્ચરલ યુનિવર્સિટીના ઓલ ઈન્ડિયા ફ્રૂટ રિસર્ચ પ્રોજેક્ટના પ્રિન્સિપલ ઈન્વેસ્ટિગેટર અને એસોસિએટ ડિરેક્ટર ડૉ.એસ.કે. સિંહ આજે TV9 દ્વારા ખેડૂતોને પપૈયાની ખેતી વિશે માહિતી આપી હતી.

જમીનની ખાતરી કરો

ડૉ. એસ.કે. સિંહ પપૈયાની ખેતી કરતા ખેડૂતોની નર્સરી તૈયાર કરવી જરૂરી છે. નર્સરી બનાવતા પહેલા જમીન પસંદ કરતી વખતે નીચેની બાબતો ધ્યાનમાં લેવામાં આવે છે કે તે વિસ્તાર પાણી ભરાવાથી મુક્ત હોવો જોઈએ. ઇચ્છિત સૂર્યપ્રકાશ મેળવવા માટે છાયાથી દૂર રહેવું જોઈએ. નર્સરી વિસ્તાર પાણી પુરવઠાની નજીક હોવો જોઈએ. વિસ્તાર પાળતુ પ્રાણી અને જંગલી પ્રાણીઓની અવર-જ્વર ના હોવી જોઈએ.

વૃક્ષો વાવવાના ફાયદા

પપૈયા જેવા ખૂબ મોંઘા બીજની નર્સરી તૈયાર કરવાથી નુકશાન ઓછું થાય છે. જમીનનો યોગ્ય ઉપયોગ સુનિશ્ચિત કરે છે. સારી વૃદ્ધિ અને વિકાસ માટે સરળતા છે. નર્સરી ઉછેરથી સમયની પણ બચત થાય છે. સાનુકૂળ સમય સુધી ટ્રાન્સપ્લાન્ટેશન લંબાવવાની શક્યતા છે. પ્રતિકૂળ પરિસ્થિતિમાં પણ રોપાઓ તૈયાર કરી શકાય છે. નર્સરી વિસ્તાર કાળજી અને જાળવણી માટે સરળ છે.

બીજ પસંદગી

પપૈયાના ઉત્પાદન માટે નર્સરીમાં છોડ ઉગાડવાનું ખૂબ મહત્વ ધરાવે છે. આ માટે એક હેક્ટર માટે 500 ગ્રામ બીજનો જથ્થો પૂરતો છે. બીજ સંપૂર્ણપણે પાકેલા, સારી રીતે નીતરેલા અને કાચની બરણીમાં રાખવામાં આવ્યા હોય. આ સાથે જ એ ધ્યાન પણ રાખવું જરૂરી છે કે આ બીજ 6 મહિના કરતાં જૂના ન હોય. વાવણી પહેલા બીજને 3 ગ્રામ કેપ્ટાન અને એક કિલો બીજની માવજત કરવી જોઈએ.

આ રીતે લગાવો છોડ

4050 ચોરસ મીટર જમીનમાં ઉગાડવામાં આવતા છોડ એક એકર માટે પૂરતા છે. 2.5 x 10 x 0.5 મીટર સાઈઝનો બેડ બનાવો અને ઉપરના મિશ્રણને સારી રીતે મિક્સ કરો. ઉપરથી ક્યારાને લેવલ કરો. આ પછી મિશ્રણને ઉમેરો અને 3′ x 6′ ના અંતરે 1/2′ ઊંડાઈ પર એક પંક્તિ બનાવીને ટ્રીટ કરેલા બીજને વાવો અને પછી તેને 1/2′ છાણના ખાતરના મિશ્રણથી ઢાંકી દો અને તેને લાકડા વડે દબાવો.

જો બીજ ઉગાડવા માટે પોટ્સ, બોક્સ અથવા પ્રોટ્રેનો ઉપયોગ કરો, તો તેમાં પણ તે જ મિશ્રણનો ઉપયોગ કરો. આ બાદ ક્યારામાં સૂકા ઘાસ અથવા સ્ટ્રો અને ફુવારાઓ દ્વારા સવારે અને સાંજે પાણીથી ઢાંકી દો. વાવણી પછી લગભગ 15-20 દિવસમાં બીજ સ્થિર થઈ જાય છે. જ્યારે આ છોડમાં 4-5 પાંદડા હોય છે અને ઊંચાઈ 25 સે.મી. બે મહિના પછી મુખ્ય ખેતરમાં ફેરરોપણી કરવી જોઈએ. રોપણી કરતા પહેલ કુંડાને તડકામાં રાખવા જોઈએ.

આ પણ વાંચો : RBI રિવર્સ રેપો રેટ 0.25 ટકા વધારી શકે છે, બ્રિટિશ બ્રોકરેજ હાઉસે વ્યક્ત કર્યું અનુમાન

આ પણ વાંચો :Tech News: પબ્લિક Wi-Fi નથી સલામત, હેકર્સ ચોરી શકે છે તમારો ડેટા, આ બાબતોનું રાખો ધ્યાન