હવે પાવર કટમાંથી મળશે રાહત…આકાશમાંથી 24 કલાક સપ્લાય થશે વીજળી !
પાવર કટની સમસ્યામાંથી હવે ટૂંક સમયમાં છૂટકારો મળવાનો છે. કારણ કે વૈજ્ઞાનિકો હવે અંતરિક્ષમાં વીજળી ઉત્પન્ન કરવાની અને પૃથ્વી પર સીધી ટ્રાન્સમિશન કરવાની યોજના પર કામ કરી રહ્યા છે. વૈજ્ઞાનિકોએ આ અશક્ય લાગતા કાર્યને શક્ય બનાવવાનું કામ શરૂ કરી દીધું છે.
વરસાદ આવે કે તરત જ પાવર કટ થઈ જાય છે. આ સમસ્યા માત્ર ભારતમાં જ નથી, પરંતુ વિશ્વના ઘણા દેશો આ સમસ્યાનો સામનો કરી રહ્યા છે. ક્યારેક જોરદાર વાવાઝોડું આવે તો વૃક્ષો ઈલેક્ટ્રીક વાયર કે થાંભલા પર પડતા પાવર કટ થઈ જાય છે, પરંતુ હવે આ સમસ્યા ટૂંક સમયમાં હલ થઈ જશે.
હકીકતમાં વૈજ્ઞાનિકોએ આ અશક્ય લાગતા કાર્યને શક્ય બનાવવાનું કામ શરૂ કરી દીધું છે. જ્યારે હવામાન ચોખ્ખું હોય ત્યારે જ સૂર્યના કિરણો આપણા સુધી પહોંચી શકે છે. આવી સ્થિતિમાં વૈજ્ઞાનિકો હવે અંતરિક્ષમાં વીજળી ઉત્પન્ન કરવાની અને પૃથ્વી પર સીધી ટ્રાન્સમિશન કરવાની યોજના પર કામ કરી રહ્યા છે.
આ દિશામાં કોણ કામ કરી રહ્યું છે ?
જો કે અમેરિકા, જાપાન સહિત યુરોપના ઘણા દેશો અંતરિક્ષમાંથી વીજળી પહોંચાડવાની દિશામાં કામ કરી રહ્યા છે, પરંતુ તાજેતરમાં યુકેના એક સ્ટાર્ટ અપ ફર્મે તેને 2030 સુધીમાં શરૂ કરવાનો દાવો કર્યો છે. બ્રિટનની સ્પેસ સોલાર ફર્મનો ઉદ્દેશ સ્પેસ સોલાર દ્વારા સસ્તું, સ્કેલેબલ અને સંપૂર્ણપણે નવીનીકરણીય ઉર્જા ટેકનોલોજી વિકસાવવાનો છે. બ્રિટિશ સરકારે આ વર્ષે એપ્રિલમાં સ્પેસ સોલર એન્જિનિયરિંગના સ્પેસ-બેઝ્ડ સોલાર પાવર (SBSP) પ્રોજેક્ટને લગભગ 13 કરોડ રૂપિયાનું ફંડિંગ પણ આપ્યું છે.
અવકાશમાંથી વીજળી કેવી રીતે પૂરી પાડવામાં આવશે ?
આ પ્રોજેક્ટ હેઠળ વૈજ્ઞાનિકો પૃથ્વીની ભ્રમણકક્ષામાં એક સેટેલાઈટ સ્થાપિત કરશે જેના પર વિશાળ સોલાર પેનલ્સ સ્થાપિત કરવામાં આવશે. આ સોલાર પેનલ કોઈપણ સાધન વગર માત્ર સૌર ઉર્જા સ્ત્રોતમાંથી જ વીજળીનું ઉત્પાદન કરશે. જે 2.45 ગીગાહર્ટ્ઝની આવર્તન પર પૃથ્વી પર સ્થિત રીસીવરને કોઈપણ વાયર કે પોલ વગર મોકલવામાં આવશે. આ સિવાય અન્ય વિકલ્પ તરીકે સેટેલાઇટ દ્વારા 30 મેગાવોટ ઉર્જાનો બીમ સીધો પૃથ્વી પર મોકલવામાં આવશે, જેના દ્વારા લગભગ 3 હજાર ઘરોને પ્રકાશ આપી શકાશે.
અહેવાલો અનુસાર, આ સેટેલાઈટ લગભગ 400 મીટર પહોળો હશે, જેનું વજન 70 ટન સુધી હોઈ શકે છે. તેને પૃથ્વીની ભ્રમણકક્ષામાં સ્થાપિત કરવામાં આવશે. ખાસ વાત એ છે કે તેને એલોન મસ્કની સ્પેસએક્સ કંપનીના સ્ટારશિપ રોકેટથી લોન્ચ કરવામાં આવશે.
SBSP પ્રોજેક્ટની કિંમત કેટલી હશે ?
સ્પેસ સોલર એન્જિનિયરિંગના આ પ્રોજેક્ટ દ્વારા 2036 સુધીમાં 6 એનર્જી સ્ટેશન બનાવવાનું લક્ષ્ય નક્કી કરવામાં આવ્યું છે. દરેક સ્ટેશનની કિંમત 800 મિલિયન ડોલર સુધી હોઈ શકે છે. આ પાવર સ્ટેશનો દ્વારા 24 કલાક વીજળી પૂરી પાડવાનું શક્ય બનશે, પૃથ્વી પરનું હવામાન ગમે તે હોય, તે અવકાશ આધારિત વીજળીના પુરવઠાને અસર કરશે નહીં.
અવકાશમાંથી પાવર સપ્લાયના ફાયદા શું છે ?
અવકાશમાંથી પાવર સપ્લાયનો સૌથી મોટો ફાયદો એ થશે કે 24 કલાક પાવર સપ્લાય થશે, આ સિવાય તે ક્લીન ગ્રીન એનર્જી હશે જે 2050 સુધીમાં પૃથ્વી પર કાર્બન ઉત્સર્જનને શૂન્ય સુધી ઘટાડવામાં ઘણી મદદ કરશે. આનાથી બ્રિટનની ઉર્જા જરૂરિયાતોનો નોંધપાત્ર હિસ્સો પૂરો પાડી શકાય છે.
સોલર સ્પેસ કંપનીના જણાવ્યા અનુસાર, તે 2030 સુધીમાં પ્રથમ ઓર્બિટલ ડેમોન્સ્ટ્રેટર સેટેલાઇટ મોકલશે, જો તે સફળ થશે તો તે વિશ્વમાં નવીનીકરણીય ઉર્જા સ્ત્રોતનો પ્રથમ કેસ હશે. જો કે, તેને સંપૂર્ણ રીતે કાર્યરત થવામાં 2040 સુધીનો સમય લાગી શકે છે.
અવકાશ આધારિત સૌર ઊર્જામાં પડકારો શું હશ?
આ પ્રોજેક્ટ દ્વારા ઓછા ખર્ચે વીજળીનું ઉત્પાદન કરવું એ સૌથી મોટો પડકાર છે. લગભગ એક કિલોમીટર લાંબો સેટેલાઈટ હશે. જે સરળ કાર્ય નહીં હોય. એવું માનવામાં આવે છે કે અવકાશમાં બનેલું પાવર સ્ટેશન સ્પેસ સ્ટેશન જેવું જ હશે, પરંતુ તેની કિંમત અને તેને બનાવવામાં લાગતો સમય બંને સ્પેસ સ્ટેશન કરતાં વધુ હોઈ શકે છે. આ દૃષ્ટિકોણથી અવકાશમાંથી પ્રાપ્ત થતી વીજળી હાલમાં જરૂરી છે તેટલી સસ્તી નહીં હોય, જો કે, જો સ્પેસ સોલર એન્જિનિયરિંગ ઓછા ખર્ચે આ ટેક્નોલોજી વિકસાવવામાં સફળ થાય છે, તો તે એક મોટી ઉપલબ્ધિ હશે.
